همیشه شنیده ایم که پیشگیری مقدم بر درمان است و باورمان در این حرف از یادرفتنی نیست، اما شنیدن کی بود مانند دیدن.
مادری را دیدم که دیگر معتاد نبود. 30 تا 40 سال بیشتر نداشت، ولی دندان هایش ریخته بود و صورتش دیگر زیبا نبود. دست هایش هم لرزه و لغمه داشت. 68 روز بود که دیگر مواد مخدر استفاده نمی کرد و فقط سیگار می کشید...!!!!
بوی سیگار در فاصله ی چندمتری اش کاملا مشخص بود. همان سیگاری که حاوی 4000 نوع ماده شیمیایی است و بیش از 80 ماده سرطانزا دارد و حرارت تولید شده اش در وقت روشن بودن، بالغ بر 900 درجه سانتی گراد است که موجب تولید بسیاری از ترکیبات شیمیایی دیگر می شود و 8 الی 20 میلی گرم نیکوتین دارد و در هر بار مصرف 1 میلی گرم آن جذب بدن می شود، نیکوتینی که 60 میلی گرم آن سبب مرگ می شود و از طریق پوست، ریه، و غشاء مخاطی بینی و دهان به بدن جذب و پس از ورود به خون در تمام بدن منتشرو تنها در 10 الی 15 ثانیه می تواند به مغز برسد.
می گوید: همراهی با اقوام نزدیک و شوهر باعث شد معتاد شود. اشک در چشمان نمناک و زرد رنگش حدقه بسته، نه وضعیت اجتماعی مناسبی داشت و نه وضعیت اقتصادی خوبی.
شوهرش به دلیل حمل مواد مخدر اعدام شده بود و خانه شان هم به پای دود و دم، دود شده بود و اکنون او مانده بود و فرزندانی قد و نیم قد که کوچکترین آن ها تنها 4 سال داشت.
کودکی که مدت هاست تحت مراقبت و حمایت سازمان بهزیستی و از سلامت کامل برخوردار بود و مادرش در حالی که چادرش را دور انگشتانش می پیچد و سرش را در گریبان خود فرو برده است، می گوید: اجازه ملاقات را با او داشتم اما چند ماه است که او را ندیده ام مبادا هوایی شود.
رفیق ناباب و مشکلات را دلیل این مهم می دانست اما اینکه اینک در هم شکسته فقط باید خود را ملامت کند چون امروز نه دوستی مانده و نه آن مشکلات و بحران های آن زمان، بلکه طوفانی بزرگتر دامن زندگیش را درهم کشیده و صاعقه هایش همچنان پیگیر سوزاندن و تخریبی زلزله واراست....
روز جهانی حمایت از خانواده های زندانیان را پشت سر گذاشتیم، و روز جهانی بدون دخانیات پیش روی ماست.
وبحث نوشدار پس از مرگ سهراب عمدتا بازار گرمی دارد و کماکان با این که هر ساله مبالغ هنگفتی در مبارزه با این بلای فراگیر هزینه می شود ولی همچنان معضل مصرف مواد مخدر و استفاده مواد دخانی بر سلامت اجتماعی به عنوان یک مسئله ی حل ناشدنی باقی مانده و به موضوعی مهلک مبدل شده است.
تمام افراد در تمام نقاط جهان و لحظه به لحظه ی زندگی خود مشکلاتی دارند. لحظه هایی که آدمی ناراحت است و دنبال چاره ای برای برطرف کردن آن لحظه است، و باید راهی را به عنوان نحوه ی مقابله استفاده کند.
خیلی از جوانان گذشته و حال که به مصرف دخانیات و مواد مخدر روی آورده اند تصمیمی از قبل و پیش بینی شده نداشته اند ولی عامل "عدم کنترل لحظه ی بحران" موضوعی شد که معتاد شوند و یا حتی در فرایندی ملایم تر از مصرف کنندگان مواد دخانی باشند.
بیمارانی که در جامعه گاهی به آن ها به عنوان مجرم نگاه می شود و جلوه های زندگی را در جامعه به نازیبایی می کشانند و درنهایت ملزم به اجرای انواع جرم ها و یا متجاهرانی اعم از خواسته یا ناخواسته خواهند شد.
همیشه شنیده ایم که پیشگیری مقدم بر درمان است و باورمان در این حرف از یادرفتنی نیست.
شاید بهتر باشد بگوییم جایگاه فعل و فاعلی در این بحث کمی باید شفاف سازی شود و اسطوره های ثبت شده در تقویم و تاریخ را منوط بر فاعل ها استوار و قائم کنیم تا بتوان با یک عزم فرهنگی و فراگیر فرای آنچه که هست و قابل ستایش و قدردانی است، بتوانیم به درستی برنامه ریزی کنیم تا در ابعاد سیاسی، انتظامی، اجتماعی، نظامی؛ بهره دهی فعالیت ها را در بخش های بهزیستی و محیطی، تضمینی برای سلامت تک تک افراد در جامعه را بیش از پیش اجرا کنیم و بر آن ها چیره شد.
باید بدانیم فرد مفعولی(جوان دیروز و امروز) که مبتلا به اعتیاد و یا حتی مواد دخانی است با بودجه های میلیونی و وام ها و مبالغ سر به فلک کشیده و یا گاهی برخوردهای سلبی و سهمگین ویا بهترین جلسات مشاوره ای درمانی، حتی اگر درمان هم شود بسیار موردی خواهد بود، چرا که دیگر سد بین فرد و مواد مخدر و یا مواد دخانی در هم شکسته و با او تنیده شده و دیگر با وی حس هم پوشانی دارد.
سمبل روز سلامت و اسطوره ای به نام روز نسیم مهر هر ساله برگزار می شود و هر ساله مضرات و تمهیداتی را به عنوان اقدامات انجام شده و در دست اقدام بیان می کنند و اجرایی می شود تا کشنده بودن مواد مخدر و دخانیات را به منصه ی ظهور بکشانند اما نکته ای که در این میان مهم است زمان این تاریخ ثبت شده است که درست در زمانی واقع شده که حداقل در جامعه ی ما قدرت مانور را در مدارس ناممکن می کند. دانش آموزانی که در آن مدارس تحصیل می کنند و در آینده ای نه چندان دور آیندگان این مرز و بوم خواهند بود و بحث مصون سازی در سنین ابتدایی تحصیل(ابتدایی و مقطع راهنمایی) را بصورت خیلی جدی نیازمندند هستند ولی مشاهده می شود که هنوز برنامه پیشگیری در این حوزه در حال رویارویی با مقاومت ها و کشمکش هایی است و این یک ضرورت است و می طلبد تا تعاملاتی در این جهت تحقق پذیرد.
هدی سادات چاوشی
