معضل پسماندها داستان روز کلان‌شهرهای کشورمان است و در این میان پسماندهای بیمارستانی و زباله‌های عفونی مطب‌های پزشکان، هم تهدیدی برای سلامت شهروندان بوده و هم چهره خیابان‌ها را زشت کرده‌اند.
پسماند بیمارستانی به همه پسماندهای عفونی و زیان‌آور ناشی از بیمارستان‌ها، مراکز بهداشتی، درمانی، آزمایشگاه‌های تشخیص طبی و مراکز مشابه گفته می‌شود که به دلیل بالا بودن دست‌کم یکی از خواص خطرناک از قبیل سمی بودن، بیماری‌زایی، قابلیت انفجار یا اشتعال، خورندگی و مشابه آن، به مراقبت ویژه نیاز دارند.
بر اساس آمارهای جهانی بین۱۰ تا ۵۲ درصد زباله‌های بیمارستانی عفونی هستند و حتی در صورت بازیافت نیز ممکن است باعث انتقال بیماری‌های واگیردار شوند.
براثر برخورد سهوی با زباله‌های عفونی ۲۱ میلیون نفر در جهان به هپاتیت «B»، دو میلیون نفر به هپاتیت «C» و ۲۶۰ هزار نفر به HIV، مبتلا شده‌اند؛ بیش از ۸۰ درصد پسماندهای بیمارستانی در صورت عدم اختلاط با پسماندهای خطرناک و تفکیک در مبدأ، زباله عادی و بی‌خطر هستند.
سرانه تولید پسماند عفونی در ایران بیشتر از استاندارد جهانی
سرانه تولید پسماند عفونی در ۹۰ درصد مناطق کشور بیشتر از استانداردهای جهانی است و کارشناسان محیط‌زیست، بی‌خطر سازی به‌وسیله «اتوکلاو» را برای تبدیل زباله‌های بیمارستانی به زباله عادی ناکارآمد می‌دانند.
مسئولیت نظارت بر مدیریت پسماندهای بیمارستانی و چگونگی بی‌خطرسازی این پسماندها با وزارت بهداشت و مسئولیت تشخیص حد آلایندگی زیست‌محیطی پسماندهای بیمارستانی به عهده سازمان محیط‌زیست است.
در کشور ما به‌رغم آن‌که چندین نهاد و دستگاه دولتی و نظارتی درگیر این موضوع هستند ولی هنوز راهی درست، علمی و اصولی برای برون‌رفت از وضعیت نامطلوب بهداشتی دفع این‌گونه زباله‌ها در کشور پیدا نشده استبیمارستان‌ها و مراکز درمانی از منابع تولید زباله در شهرها هستند که بخش زیادی از مواد زائد تولیدی آن‌ها را زباله‌های مخاطره‌آمیز تشکیل می‌دهد؛ عدم توجه به کنترل زباله‌های بیمارستانی نه‌تنها سلامت بیماران و کارکنان این مراکز را به خطر می‌اندازد بلکه موجب آلودگی نگران‌کننده محیط‌زیست می‌شود و می‌توانند از طریق تماس مستقیم یا غیرمستقیم منجر به آلودگی خاک، آب‌های زیرزمینی و آب‌های سطحی شوند و تهدیدی برای سلامت جامعه باشند. به همین دلیل نحوه مدیریت صحیح پسماندهای بیمارستانی از اهمیت بسیار بالایی برای جوامع برخوردار است.
در کشور ما به‌رغم آن‌که چندین نهاد و دستگاه دولتی و نظارتی درگیر این موضوع هستند ولی هنوز راهی درست، علمی و اصولی برای برون‌رفت از وضعیت نامطلوب بهداشتی دفع این‌گونه زباله‌ها در کشور پیدا نشده است.
معاون بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی اهواز در گفت‌وگو با خبرنگار مهر ، درباره پسماندهای عفونی و بیمارستانی اظهار می‌کند: طبق بازدیدهایی که از بیمارستان‌های تحت نظرمان داشتیم زباله‌های عفونی را ابتدا تفکیک و سپس به‌صورت بهداشتی با دستگاه‌های اتوکلاو بی خطرسازی می‌شوند.
سید مهدی حسینی زاده می‌افزاید: در خصوص نظارت بر روند بی خطرسازی زباله‌های عفونی هیچ تفاوتی میان بیمارستان‌های دولتی و خصوصی اهواز وجود ندارد و همه آن‌ها مجهز به دستگاه اتوکلاو هستند.
وی خاطرنشان می‌کند: ما در زمینه موارد بهداشتی در بیمارستان‌ها ابتدا از طریق نامه‌نگاری آن‌ها را مکلف و موظف به رفع نقص می‌کنیم و در صورت وجود نقص حین بازدید تذکر می‌دهیم و در صورت عدم رفع نقص برخورد می‌کنیم.
معاون بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی اهواز می‌گوید: بیمارستان امام خمینی(ره) اهواز نقصی را در خصوص سیستم امحای زباله‌های عفونی داشت که به‌شخصه دو بار از آن بازدید کردم و اخیراً با خرید و راه‌اندازی و نصب دستگاه جدید نقص را رفع کردند.
حسینی زاده ادامه می‌دهد: ما همواره به‌صورت منظم از بیمارستان‌ها بازدید و سیستم دفع پسماندهای عفونی را بررسی می‌کنیم و نسبت به وجود و رفع اشکال احتمالی حساس هستیم.
وی بیان می‌کند: برای همه بیمارستان‌هایی که در بازدیدهای ما در زمینه پسماندهای عفونی، پساب و سیستم تصفیه فاضلاب و کنترل عفونت مشکل داشته باشند چک‌لیست داریم و پس از انجام بازدید میدانی کارشناس و تحویل گزارش، بلافاصله ما موارد را به بیمارستان مربوطه اعلام و ابلاغ می‌کنیم و یک رونوشت از گزارش بازدید به معاونت درمان می‌دهیم و دوباره بازدید می‌کنیم.
معرفی به مراجع قضایی
معاون بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی اهواز عنوان می‌کند: این بازدیدها به‌صورت مستمر انجام می‌شود و تا بیمارستانی سیستم امحای بهداشتی زباله‌های عفونی نداشته باشد به آن مجوز نمی‌دهیم و اگر هم سیستم آن‌ها نقص داشته باشد تا زمان رفع نقص پروانه تأسیس آن‌ها را تمدید نمی‌کنیم.
وی ادامه می‌دهد: بر اساس ماده ۶۸۸ قانون مجازات اسلامی هر نوع فعالیتی چه در حوزه بیمارستان یا خارج از آن موجب تهدید سلامت مردم شود را به دستگاه قضایی معرفی می‌کنیم.
حسینی زاده درباره امکان بازیافت پسماندهای بیمارستانی و عفونی تصریح می‌کند که به‌هیچ‌وجه امکان بازیافت پسماندهای عفونی و بیمارستانی وجود ندارد و پس از سالم‌سازی خرد و فشرده و در محل مخصوصی دفن می‌شوند.
تولید روزانه ٧ تن زباله عفونی
در همین زمینه مدیرعامل سازمان مدیریت پسماند شهرداری اهواز در گفتگو با خبرنگار مهر، درباره پسماندهای بیمارستانی و مطب‌های پزشکان می‌گوید: طبق قانون مدیریت پسماند، پسماندهای بیمارستانی به همه پسماندهای عفونی و زیان‌آور ناشی از بیمارستان‌ها، مراکز درمانی، آزمایشگاه‌ها و سایر مراکز مشابه گـفته می‌شود.
محمدرضا قنواتی با اشاره به نظر قانون مدیریت پسماند درباره پسماندهای بیمارستانی و مطب‌های پزشکان می‌افزاید: بر اساس ماده هفتم قانون مدیریت پسماندها مدیریت اجرایی پسماندهای صنعتی ویژه که شامل پسماندهای بیمارستانی هم می‌شود بر عهده تولیدکننده خواهد بود و در صورت تبدیل آن به پسماند عادی به عهده شهرداری‌ها، دهیاری‌ها و بخشداری‌ها است.
وی یادآور می‌شود: همه مراحل مدیریت اجرایی از نظر قانونی متوجه تولیدکننده است که در این راستا بیمارستان‌ها و یا مراکز تولیدکننده پسماند عفونی باید به‌وسیله دستگاه اتو کلاو یا بی خطرساز پسماند عفونی را به پسماند عادی تبدیل کنند.
مدیرعامل سازمان مدیریت پسماند شهرداری اهواز تصریح می‌کند: وظیفه بی‌خطر سازی پسماندهای بیمارستانی به عهده خود بیمارستان‌ها است و شهرداری هیچ وظیفه‌ای در خصوص بی‌خطر سازی ندارد.
قنواتی درباره میزان تولید پسماندهای بیمارستانی و عفونی در اهواز، توضیح می‌دهد: در شهر اهواز روزانه هفت تن زباله عفونی و ١٠ تن زباله غیر عفونی در بیمارستان‌ها، کلینیک‌ها و مراکز درمانی تولید و توسط ماشین‌های مکانیزه و با جداره تمام استیل و با نظارت سازمان پسماند جمع‌آوری و به محل دفن پسماندها واقع در صفیره انتقال داده می‌شود.
وی می‌افزاید: این نوع پسماندها در محل مخصوصی که با استفاده از تراشه‌ای که لایه‌های نفوذناپذیر مانند ژئوممبران در کف آن گذاشته و آهن پاشی شده است دفن می‌شوند.
به گفته قنواتی درواقع زیر یک درصد از پسماندهای شهری پسماندهای بیمارستانی است.
سرانه تولید زباله در اهواز بیش از ۲.۵ برابر استاندارد جهانی
مدیرعامل سازمان مدیریت پسماندها شهرداری اهواز، با بیان این‌که سرانه تولید زباله در اهواز بیش از ۲.۵ برابر استاندارد جهانی است، اضافه می‌کند: سرانه جهانی تولید زباله ۳۰۰ گرم است درحالی‌که این رقم در اهواز ۷۰۰ گرم یعنی بیش از ۲.۵ برابر استاندارد جهانی است.
همچنین تولید زباله در اهواز روزانه ۷۷۰ تن است که با زباله تولیدی در شهرهای اطراف، به ۹۵۰ تن در روز می‌رسدوی می‌گوید: ۶۹ درصد زباله در اهواز زباله تر و ۳۱ درصد آن خشک است و همچنین تولید زباله در اهواز روزانه ۷۷۰ تن است که با زباله تولیدی در شهرهای اطراف، به ۹۵۰ تن در روز می‌رسد.
قنواتی ادامه می‌دهد: در هر شبانه‌روز هفت تن زباله عفونی و ۱۰ تن زباله بیمارستانی در اهواز تولید می‌شود.
مدیرعامل سازمان مدیریت پسماند شهرداری اهواز یادآور می‌شود: دو چالشی که در اهواز وجود دارد مواد زیر سرندی و مواد ریجکت (مواد آلی و ریجکت) هستند.
وی می‌افزاید: اکنون در برخی شهرهای کشور کارخانه زباله‌سوز ۲۰۰ تنی وجود دارد و ما هم می‌توانیم با هزینه کمی مانند این کارخانجات داشته باشیم اما عمده گرفتاری ما در خصوص مواد ریجکت (۳۰۰ تنی) است.
قنواتی می‌گوید: عمده آتش‌سوزی ما ناشی از زباله‌های ریجکت است زیرا دفع زباله را با مشکل مواجه کرده است.
مدیرعامل سازمان مدیریت پسماند شهرداری اهواز ، بیان می‌کند: یکی دیگر از مشکلات، بحث تأمین اعتبار است که برای احداث هر سلول زباله باید ۷ میلیارد تومان هزینه شود.
وی در ادامه عنوان می‌کند: انتخاب پیمانکار جدید برای کارخانه تفکیک از مبدأ، بازسازی کارخانه، ارتقای ۲ متری ارتفاع سلول مهندسی، انتخاب پیمانکار جمع‌آوری مکانیزه زباله، انجام مقدمات اجرای طرح تفکیک از مبدأ، انتخاب پیمانکار و برنامه‌ریزی برای این طرح از اقدامات انجام‌شده هستند.
قنواتی درباره برنامه‌های سازمان مدیریت پسماند شهرداری اهواز، توضیح می‌دهد: احداث ساختمان اداری در سایت دفن زباله صفیره و اجرای پایش تصویری و نصب دوربین برخی از اقدامات پیش‌بینی‌شده در بودجه سال ۹۸ هستند که برخی از این برنامه‌ها در حال اجرا است.
مدیرعامل سازمان مدیریت پسماند شهرداری اهواز ، یادآور می‌شود: پروژه‌هایی با مشارکت بخش خصوصی پیش‌بینی‌شده که شامل ۱۴ بسته سرمایه‌گذاری با اعتبار ۵۰ میلیارد تومان هستند.
نبود محل مناسب تحویل و دفع اصولی زباله
رئیس اداره محیط‌زیست اهواز درباره پسماندهای بیمارستانی و زباله‌های پزشکی به خبرنگار مهر، می‌گوید: اجرای قانون مدیریت پسماند در بخش پسماندهای شیمیایی داروئی بیمارستان‌های اهواز شامل تفکیک ، نگهداری و دفع اصولی از برنامه‌هایی است که در بخش پایش بیمارستان‌ها با جدیت دنبال و نظارت می‌شود.
علی بنی عگبه ادامه می‌دهد: در حال حاضر با توجه به نبود محل مناسب تحویل و دفع اصولی در استان خوزستان این فرایند با مشکلات بسیاری مواجه است.
وی یادآور می‌شود: در شرایط کنونی این مواد طبق آیین‌نامه مدیریت پسماندهای پزشکی و وابسته به‌طور موقت در ظروف مخصوص جمع‌آوری و نگهداری شده و به خارج از استان منتقل می‌شوند.
رئیس اداره محیط‌زیست اهواز می‌گوید: همه بیمارستان‌های اهواز در حال حاضر مجهز به دستگاه‌های بی خطرسازی زباله‌های عفونی موسوم به اتوکلاو هستند.
بنی عگبه می‌گوید: بیمارستان‌ها پیش از امحا و دفن زباله‌های عفونی ابتدا آن‌ها را به پسماندهای عادی و شیمیایی و ایزوگرانده تفکیک می‌کنند.
وی ادامه می‌دهد: پسماندهای عفونی و ایزوگرانده درون بیمارستان بی خطرسازی می‌شوند و پسماندهای شیمایی و دارویی برای امحا به خارج استان منتقل و پسماندهای عادی به شهرداری تحویل داده می‌شوند.
رئیس اداره حفاظت محیط‌زیست اهواز بیان می‌کند: درباره وضعیت امحا و بی خطرسازی پسماندهای عفونی و بیمارستانی در بیمارستان‌های اهواز می‌توان گفت وضعیت تقریباً مناسب است و همه بیمارستان‌های اهواز به چند دستگاه اتوکلاو مجهز هستند و تنها مشکل و چالش ما با مطب‌ها و کلینیک‌های خصوصی است که هنوز وضعیتشان مشخص نشده است.
بنی عگبه می‌گوید: روزانه هفت تن پسماندهای عفونی در اهواز تولید می‌شود که از طریق دستگاه‌های اتوکلاو بی خطرسازی می‌شوند تا سلامت شهروندان تهدید نشود.
اخطار به بیمارستان‌های اهواز
وی درباره اقدامات محیط‌زیست برای پسماندهای عفونی و بیمارستانی توضیح می‌دهد: ما اخطارهای لازم را به بیمارستان‌های اهواز در این زمینه داده و به دادگستری استان معرفی و آن‌ها را وادار به تفکیک و بی خطرسازی پسماندهایشان کردیم.
رئیس اداره حفاظت محیط‌زیست اهواز بیان می‌کند: پس از بی خطرسازی، پسماندهای عفونی به سازمان مدیریت پسماند شهرداری اهواز تحویل و توسط خودروهای ویژه به مدفن مخصوص منتقل و به‌صورت کاملاً ایمن و تحت نظارت و بر اساس دستورالعمل‌های زیست‌محیطی و به‌صورت جداگانه دفن می‌شوند.
بنی عگبه می‌افزاید: ما طی چند سال گذشته با به‌کارگیری کارشناسان مختلف و بازدیدهای مداوم هم توسط محیط‌زیست و هم آزمایشگاه‌های معتمد محیط‌زیست ماهانه از بیمارستان‌ها بازدید و نمونه‌برداری و نتایج به ما اعلام می‌شود و اگر نتایج خارج از حد استاندارد باشند بلافاصله اخطار می‌دهیم و بیمارستان هم موظف به رسیدگی فوری است.
وی ادامه می‌دهد: طی سال‌های گذشته در این زمینه تخلفاتی رخ‌داده و این تخلفات تا جایی بوده که مجبور به معرفی متخلفان به قوه قضاییه شدیم اما اکنون همه بیمارستان‌های اهواز مجهز به سیستم اتوکلاو هستند و پسماندهای خود را بی خطرسازی می‌کنند و کارشناسان ما و آزمایشگاه‌های معتمد و مورد تائید ما بدون هماهنگی و کاملاً سرزده از بیمارستان‌ها بازدید و از خروجی پساب و پسماندهای بیمارستان نمونه‌برداری می‌کنند و ما هم نتایج را بررسی و در صورت وجود مشکل ، بلافاصله آن را به بیمارستان اعلام می‌کنیم تا مشکل خود را حل کنند.
رئیس اداره حفاظت محیط‌زیست اهواز با اشاره به بهترین روش دفن پسماندهای بیمارستانی و عفونی می‌گوید: در سال‌های گذشته میان سازمان حفاظت از محیط‌زیست کشور و وزارت بهداشت اختلاف‌نظری دراین‌باره وجود داشته است.
بنی عگبه درباره این اختلاف‌نظر توضیح می‌دهد: سازمان محیط‌زیست معتقد است که پسماندهای عفونی باید از طریق کوره‌های بزرگ حرارتی مخصوص که فیلتر دارند امحا شوند اما مسئولان وزارت بهداشت اعتقاددارند که فیلترهای کوره‌ها امکان دارد هرلحظه از کار بیفتند و موجب انتشار آلایندگی در هوا و محیط‌زیست و به خطر افتادن سلامت مردم شوند و امحا باید از طریق اتوکلاو انجام شود.
وی یادآور می‌شود: با توجه به این‌که بیمارستان‌ها زیر نظر وزارت بهداشت هستند سازمان حفاظت از محیط‌زیست به این موضوع تن داد و روش بی خطرسازی را برای همه بیمارستان‌ها تجویز کرد و از آن موقع همه بیمارستان‌ها مجهز به اتوکلاو شده‌اند.
انتقال ویروس‌ها
رئیس مرکز بهداشت غرب اهواز نیز با اشاره به خطرات بهداشتی انواع پسماندهای بیمارستانی به خبرنگار مهر ، می‌گوید: پسماندهایی از قبیل کیسه‌های محتوی خون آلوده به ویروس‌های هپاتیت B و ایدز، سرنگ‌ها، گاز و وسایل پانسمان، سوند و لوله‌های مصرف‌شده در معاینات و درمان‌های داخلی بدن و وسایل بخیه، محیط‌های کشت آزمایشگاهی دارای میزان بالای باکتری‌ها، انگل‌ها و مواد سمی و خطرناک و همه موادی که پسماندهای عفونی را تشکیل می‌دهند باعث بروز مخاطرات انسانی و آلودگی زیست‌محیطی می‌شوند.
مهرداد شریفی ادامه می‌دهد: در مورد وجود ویروس‌ها در پسماندهای بیمارستانی گفته می‌شود که مواد تشکیل‌دهنده پسماندهای بیمارستانی قادر هستند همه ویروس‌ها را با خود منتقل کنند .
در میان بیماری‌های ویروسی موجود در پسماندهای بیمارستانی می‌توان به ویروس‌های خطرناکی چون ایدز، هپاتیت B و مننژیت اشاره کردوی خاطرنشان می‌کند: در میان بیماری‌های ویروسی موجود در پسماندهای بیمارستانی می‌توان به ویروس‌های خطرناکی چون ایدز، هپاتیت B و مننژیت اشاره کرد.
شریفی می‌گوید: مدت فعالیت ویروس‌ها در پسماندهای بیمارستانی معمولاً ۵ تا ۸ روز برآورد شده است.
رئیس مرکز بهداشت غرب اهواز در پاسخ پرسش خبرنگار مهر، درباره این‌که چرا مدیریت درستی بر پسماندهای بیمارستانی صورت نمی‌گیرد، توضیح می‌دهد: بحث مدیریت پسماندها چارچوبی دارد و قسمتی از این مدیریت با تولیدکنندگان این نوع پسماندها یعنی مطب‌ها ، کلینیک‌ها و بیمارستان و مراکز پزشکی و درمانی است.
وی با بیان این‌که قسمت دوم این مدیریت با سازمان مدیریت پسماند شهرداری اهواز است، می‌گوید: ازآنجایی‌که این شرایط برای تولیدکنندگان زباله‌ها و پسماندهای پزشکی قابل‌اجرا نیست، جلسه‌ای با رئیس سازمان نظام پزشکی خوزستان، دادستان اهواز ، روسای مراکز بهداشت شرق و غرب اهواز، معاون درمان دانشگاه علوم پزشکی و نماینده جامعه پزشکی با موضوع مدیریت پسماندهای بیمارستانی و پزشکی و راهکارهای اجرایی آن اخیراً برگزار شد.
شریفی می‌افزاید: در حال حاضر همه بیمارستان‌های دولتی و خصوصی اهواز فرایند بی خطرسازی زباله‌های بیمارستانی را به‌طور کامل انجام می‌دهند.
رئیس مرکز بهداشت غرب اهواز، بیان می‌کند: پس از بی خطرسازی زباله‌ها و پسماندهای عفونی و استریل سازی آن‌ها توسط خودروهای ویژه حمل زباله‌های عفونی و با قرارداد سازمان مدیریت پسماند شهرداری اهواز و بیمارستان‌ها در طول شبانه‌روز جابه‌جا و به محل دفن ارسال می‌شوند.
شریفی اضافه می‌کند: درزمینهٔ زباله‌ها و پسماندهای مطب‌ها کلینیک‌ها و پاراکلینیک ها هنوز چارچوب جامع و استانداردی برای نحوه جمع‌آوری و دفن این نوع پسماندها که تعهداتی برای سازمان مدیریت پسماند شهرداری اهواز ایجاد کند به‌رغم برگزاری این جلسه تدوین‌نشده و وجود ندارد.
وی می‌گوید: قرار بود بر اساس سرانه تعریف‌شده توسط سازمان نظام پزشکی و کارگروه مذکور همه مراکز پزشکی، درمانی، کلینیک‌ها، داروخانه‌ها، آزمایشگاه‌ها و پاراکلینیک ها و مراکز تشخیصی پزشکی برای صدور مجوز حتماً باید با سازمان مدیریت پسماند شهرداری اهواز قرارداد همکاری برای جمع‌آوری زباله‌هایشان داشته باشند.
آمار دقیقی وجود ندارد
رئیس مرکز بهداشت غرب اهواز، تصریح می‌کند: وظیفه سازمان مدیریت پسماند شهرداری اهواز این بود که با خرید خودروی ویژه حمل زباله و کارگران آموزش‌دیده این پسماندها را پس از بستن قرارداد با این نوع مراکز جمع‌آوری کند چون این نوع پسماندها و زباله‌ها برای کسانی که آن‌ها را جمع‌آوری، دفن و حمل می‌کنند خطر ابتلا به بیماری‌هایی نظیر هپاتیت بی و سی و ایدز را در بردارند.
شریفی درباره میزان تولید زباله‌های بیمارستانی و عفونی در اهواز یادآور می‌شود: آمار دقیقی از حجم تولید زباله‌های عفونی در بیمارستان‌های اهواز وجود ندارد، اما میزان تولید زباله‌های بیمارستانی و عفونی در بیمارستان‌های گلستان و امام خمینی اهواز به دلیل حجم بالای مراجعه بیماران بدون شک بیشتر از سایر بیمارستان‌های اهواز است.
وی ادامه می‌دهد: زباله‌های عفونی و بیمارستانی بر اساس نظارت مرکز بهداشت بر روند امحای آن‌ها در اتاق‌های ویژه امحای زباله به‌صورت تفکیک‌شده و کاملاً بهداشتی و بر اساس دستورالعمل‌های وزارت بهداشت و زیر نظر کارشناسان بهداشت محیط و بهداشت فرایند بی خطرسازی و استریل سازی آن‌ها انجام می‌شود.
هرکجا فرآیند دفن زباله‌ها و پسماندهای عفونی و بیمارستانی به‌درستی و به‌صورت بهداشتی انجام نشود با برخورد و اعلام‌جرم در مراجع توسط محیط‌زیست و مراکز بهداشت غرب و شرق روبرو می‌شودرئیس مرکز بهداشت غرب اهواز، می‌گوید: فرایند بی خطرسازی و استریل کردن و امحای زباله‌های عفونی و بیمارستانی توسط کمیته‌ای از کارشناسان محیط‌زیست ، بهداشت محیط و بهداشت پزشکی به‌صورت روزانه و تصادفی در بازدیدهای این کمیته از بیمارستان‌های دولتی و خصوصی اهواز تحت نظارت دقیق قرار دارد.
شریفی ادامه می‌دهد: هرکجا فرآیند دفن زباله‌ها و پسماندهای عفونی و بیمارستانی به‌درستی و به‌صورت بهداشتی انجام نشود با برخورد و اعلام‌جرم در مراجع توسط محیط‌زیست و مراکز بهداشت غرب و شرق روبرو می‌شود و هیچ گذشتی هم از خاطیان صورت نمی‌گیرد و بدون اغماض برخورد می‌کنیم چون سلامت مردم بازیچه و شوخی نیست.
وی بیان می‌کند: بیمارستان‌های اهواز با توجه به خطرات جدی پسماندهای بیمارستانی و عفونی درزمینهٔ امحای آن‌ها به وظیفه و رسالت خود به‌طور کامل عمل می‌کنند و حساسیت لازم را در این زمینه با توجه به تهدید سلامتی بیماران و مردم عادی دارند اما مشکلی که در این زمینه وجود دارد این است که به دلیل مشکلات مالی و اعتباری بیمارستان‌ها و عدم پرداخت هزینه جمع‌آوری زباله‌ها به سازمان پسماند خودروهای این سازمان به‌موقع این زباله‌ها را جمع‌آوری نمی‌کنند.
رئیس مرکز بهداشت غرب اهواز، اضافه می‌کند: مشکل و چالش اصلی پسماندها و زباله‌های عفونی اهواز مطب‌های خصوصی دندانپزشکی و آزمایشگاه‌های پاتولوژی هستند که سازمان مدیریت پسماند شهرداری اهواز بر اساس دستورالعمل ابلاغی باید با قراردادی که با این مراکز می‌بندد رسالت‌ها و وظایف سازمانی خود را انجام دهد.
شریفی اظهار می‌کند: ما در مرکز بهداشت غرب و به‌عنوان متولی اصلی سلامت و بهداشت مردم غرب اهواز از وضعیت جمع‌آوری و دفن پسماندها و زباله‌های عفونی مطب‌ها و مراکز پزشکی و آزمایشگاهی خصوصی در سطح غرب اهواز نگران هستیم و رضایت نداریم.
وی خاطرنشان می‌کند: این موضوع در شورای سلامت استان مطرح و به دستگاه قضایی استان هم ارجاع داده‌شده و قرار شده سازمان مدیریت پسماند شهرداری اهواز نسبت به جمع‌آوری و دفن پسماندهای عفونی غرب اهواز به‌صورت بهداشتی و ایمن تعهد بیشتری نشان دهد.
به‌عنوان مرکز بهداشت غرب از وضعیت موجود درزمینهٔ جمع‌آوری و دفن پسماندهای عفونی در غرب اهواز اعلام نارضایتی می‌کنیمرئیس مرکز بهداشت غرب اهواز می‌گوید: با برگزاری جلسات متعددی در این زمینه در کارگروه‌های تخصصی استان وضعیت بهتر شده اما همچنان کافی نیست و به‌عنوان مرکز بهداشت غرب از وضعیت موجود درزمینهٔ جمع‌آوری و دفن پسماندهای عفونی در غرب اهواز اعلام نارضایتی می‌کنیم.
شریفی در پاسخ به پرسش خبرنگار مهر ، درباره بهترین روش دفن پسماندهای عفونی و بیمارستانی یادآور می‌شود: زمانی بیمارستان‌ها برای امحای زباله‌های عفونی کوره‌های زباله‌سوزی داشتند اما این نوع کوره‌ها به دلیل آلایندگی زیست‌محیطی و هوا و عدم کیفیت لازم استریلیزاسیون زباله‌های عفونی به‌طور کامل منسوخ‌شده‌اند.
وی عنوان می‌کند: امروز بهترین اقدام برای مدیریت زباله‌ها و پسماندهای مطب‌ها و مراکز پزشکی خرید دستگاه‌های ویژه امحای زباله‌های عفونی است که این نوع زباله‌ها را با درجه حرارت بالا بی خطرسازی و همه عوامل بیماری‌زا کاملاً از بین می‌روند.
رئیس مرکز بهداشت غرب اهواز ادامه می‌دهد: زباله‌های عفونی و بیمارستانی اگر به شکل صحیح و بهداشتی و ایمن و بر اساس دستورالعمل‌های وزارت بهداشت بی خطرسازی و امحا شوند با زباله‌های خانگی امکان دفن دارند ولی متأسفانه این کار در سطح مراکز پزشکی و مطب‌های خصوصی انجام نمی‌شود و اهمیتی هم برای آن‌ها ندارد.
شریفی می‌گوید: زباله‌های عفونی اگر به‌صورت مناسب دفن نشوند به دلیل وجود زباله گردها و پرسه زدن آن‌ها در سطح شهر بدون هیچ‌گونه حفاظتی باعث انتقال بیماری‌های عفونی، پوستی و قارچی به خود زباله گردها و مردم می‌شوند چون این نوع زباله‌ها را بدون داشتن دستکش و بدون توجه به محتوای زباله‌ها برمی‌دارند.
وی بیان می‌کند: به دلیل امکان ابتلا به بیماری‌های هپاتیت بی و سی و ایدز از طریق جمع‌آوری غیربهداشتی زباله‌های عفونی توسط زباله گردها خطر انتقال این نوع بیماری‌ها به مردم و شهروندان و تهدید سلامتی آن‌ها وجود دارد.
نیازمند یک برنامه گسترده هستیم
یک فعال زیست‌محیطی و استاد دانشگاه آزاد نیز درباره پسماندهای عفونی و بیمارستانی و روش‌های دفن آن‌ها به خبرنگار مهر، می‌گوید: دو روش برای زباله‌های بیمارستانی هست که بیمارستان‌ها می‌گویند ما آن‌ها را اتو کلاو و نهایت آهک پاشی می‌کنیم و بعد دفع می‌شوند.
سارا اردو ادامه می‌دهد: وزارت بهداشت و بیمارستان‌ها به دلیل کم کردن هزینه از این روش بیشتر پیروی می‌کنند اما بعضی بیمارستان‌ها زباله‌سوز کوچک هم دارند و درنهایت در این زباله سوزها زباله‌های بیمارستانی را می‌سوزانند.
وی یادآور می‌شود: در روش دوم زباله‌ها توسط شهرداری جمع‌آوری و در زباله‌سوز های بزرگ سوزانده می‌شوند و در کشورهای بسیار پیشرفته زباله‌سوز پلاسمایی استفاده می‌شود که برای دفع زباله بیمارستانی مناسب است.
این استاد دانشگاه آزاد تصریح می‌کند: اما در کل هزینه این مدل دفع زیاد است و وزارت بهداشت و بیمارستان‌ها با این مدل به دلیل هزینه بالا مخالف هستند.
وی با بیان این‌که زباله‌های بیمارستانی آلودگی‌های متعددی دارند، می‌گوید: آلودگی‌های بیولوژیک شامل انواع باکتری‌ها، انگل‌ها، ویروس‌ها، قارچ‌های بیماری‌زا، نسوج و ضایعات پاتولوژیک، مواد شیمیایی سمی، آلودگی‌های رادیواکتیو و رادیو ایزوتوپ‌هایی هستند که برای تشخیص و یا درمان به کار گرفته می‌شوند.
اردو ادامه می‌دهد: البته تقسیم‌بندی‌های دیگری برای زباله‌های بیمارستانی مثل زباله‌های عفونی و غیر عفونی هم هست که به‌طورکلی هرکدام از این دسته‌ها به‌تنهایی می‌توانند تهدیدی جدی برای محیط‌زیست و جوامع بشری به شمار روند.
وی بیان می‌کند: دفع زباله در بیمارستان‌ها تا جایی که تحقیق کردم توسط شهرداری است به‌این‌ترتیب که شهرداری مبلغی از بیمارستان‌ها برای دفع زباله می‌گیرد و زباله‌های بیمارستانی را دفع می‌کند.
این فعال محیط‌زیستی درباره نقطه‌ضعف این روش یادآور می‌شود: نقاط ضعفی در این رابطه هست خصوصاً در کلینیک‌هایی که عمل‌های سرپایی انجام می‌دهند.
اردو عنوان می‌کند: زمان جمع‌آوری زباله‌ها در بیمارستان‌ها زباله‌ها باید ابتدا بی‌اثر و بعد دفع شوند.
وی می‌گوید: برای مدیریت پسماندهای بیمارستانی نیاز به یک برنامه گسترده و آموزش پرسنل بیمارستان در این زمینه و تشکیل تیم مدیریت پسماند در بیمارستان‌ها است.
به گزارش خبرنگار مهر، بی‌خطر نشدن پسماندهای ویژه و دفع نادرست آن‌ها، در بلندمدت آثار مخربی بر محیط‌زیست و درنتیجه سلامت افراد جامعه می‌گذارد بنابراین غفلت و پاس‌کاری‌های مسئولان در این حوزه و انداختن وظایف خود بر گردن دیگران تنها محیط‌زیست و سلامت مردم را بیش‌ازپیش به خطر می‌اندازد.
