هدي سادات چاوشي: دهم ماه محرم است. ساعت 8 صبح است. در ظاهر هيچ چيز شبيه سال گذشته نيست. مردم با فاجعه روبرو هستند. هجومِ کرونا حقيقت دارد هرچند صداي تبل و سنج ميآيد. _ نه صف غذاي نذري وجود دارد. نه مساجد همچون گذشته و با سبکهاي سنتي به احياي عزاداري پرداختهاند که برگزاري نماز ظهر عاشورا همچنان پابرجاست و خدمات اورژانس، شهرداري، کميته انتظامي و.... همچنان هست. عاشورا از جمله رخدادهاي مهم تاريخ اسلام است که در سال 61 هجري قمري اتفاق افتاد و علاوه بر رويکردهاي ماورايي به رويکردهاي عرفي اشاره دارد.
مناسک عزاداري و مراسم آئيني عاشورا امسال با ضوابط بهداشتي خاصي برگزار شد. اکثريت مردم ضوابط و مصوبات ستاد ملي مقابله با کرونا را رعايت کردند. همکاري هيئات عزاداري و مردم کوچه و بازار با پليس بخصوص در شهرقم بعنوان شهري که مرکز ثقل تفکر، ثقل جهان تشيع و آموزههاي توحيدي است، در اوج نظم و امنيت بود. شايد به اين دليل که با توجه به اظهارات «فرمانده انتظامي قم، سيد محمود ميرفيضي» رسانههاي قم کارنامه درخشاني در اقناعسازي و همراهسازي شهروندان براي رعايت سلامت و امنيت هيئات عزاداري داشتهاند و به همين دليل بنا به اظهارات اين مسؤول کشوري، در کنار سه قوه مجريه، مقننه و قضائيه به قوه چهارمي به نام قوه رسانه نياز داريم تا سبب تقويت قوههاي ديگر شود.
اقليتي از مردم بودند که ضوابط را رعايت نکردند و با توجه به ممنوعيت حرکت دستههاي عزاداري در روزهاي تاسوعا و عاشورا، با بيمهري کامل نسبت به همنوعان خود دستههاي باصطلاح عزاداري براه انداختند. تعدادي کم که در دو شب گذشته حتي شاهد سارباني با شترهايي در حال قدم و نشخوار بوديم که دهلهاي توخالي و صداي سنجهاي فلزي آنها را همراهي ميکردند.
گذشته را مرور ميکنيم. بله... امسال شاهد تحولاتي در دينداري و تشيع ايراني است. هرچند تعليق و جدالي مبحثي است که در زمانهاي نچندان دور با رويدادهاي طبيعي مثل زلزله و سيل و به گونهاي متفاوت، طعمش را چشيده بوديم و سبب شده بود برخي جشنها و مراسمات آييني محدود شود ولي؛ دامنة خودنماييِ چالشهاي الهياتي در دورة مدرن با علم، قابل قياس با هيچ پديدهاي نيست.
پويش هر خانه يک پرچم و هرخانه يک حسينه، برپاست.
رزمايش مواسات و همدلي به جرياني دائمي تبديل شده است. قرار است با اجراي اين پويش موجب تقويت وحدت و گسترش همافزايي مسجديها و هيئات باشيم تا دلسوزان ايران اسلامي را به احياي نقش مساجد اميدوار کنيم. قرارمان اين بوده و هست که فرهنگ عاشورايي را با رفتارمان و بنا به روايات يعني عمل به علم، بروز دهيم.
سردرهر خانه عمدتا پارچهاي سياه و بيرقي با نوشتهاي متبرک از اسامي اهلبيت(ع) و ياحسين(ع) و... نصب شده است. در بسياري از مساجد با توجه به تدبيرهاي انديشيده شده، مراسم عزاداري حضرت اباعبدالله الحسين(ع) در حياط و فضاي باز، برگزار شد. در هر مجتمع آپارتماني عمدتا افراد برخلاف سالهاي گذشته که در حصار و حصن حصينِ سقف خيمه بودند، امسال زير آسمان و با فاصله از هم ايستاده و لبيک ياحسين(ع) ميگفتند.
کودکان ماسک بر چهره دارند. مردم نه بطور مطلق ولي عمدتا هم لباس عزا بر تن دارند هم ماسک دارند. ظاهرا تهديد کرونا همچون تحريفها و تحريمها، ميهماني ناخوانده است که، تيغي در گلوي مردم است. شايد بايد بيش از اين متوجه باشيم که با شيوع کرونامنحوس، روشهاي عزاداري هم تغيير کرده است، هرچند کرونا شبيه مسببانش و سلطهگرانِ ستيزهجو، ماندني نيست. شايد بايد بيشتر متوجه باشيم که بيوتروريسم يک حقيقت است که مستلزم رعايت کامل پروتکلهاي بهداشتي و ضوابط از سوي آحاد جامعه، بدليل منزلت اجتماعي است.
عزاداريها همچون سالهاي گذشته از نظم گذشته برخوردار نيست. سالهاي گذشته کجا و امسال کجا. همة اين ناخودخواستهها از آتشکرونا برميخيزد. کرونا مثل يک هيولا، بر ايمان و مذهب، پنجة سه شعبه زده است. غافل از اينکه ايمان و مذهب نه در صرفا در مجالسِ بظاهر پرشور، بلکه در قلوبِ پرشورِ عاشق و رفتار مردم در جريان است.
از نظر ميگذرانيم عاشورا را. به عنوان نمادي فرهنگي. به ياد ميآوريم ميزان مديريت و تمدن رفتاري حضرت زينب(س) را. ترمينولوژي ديني، تقوا و واقعيتگرايي حضرت زينب(س) را. به خاطر ميسپاريم هويت متکي به ايمان و تقواي ايشان را به عنوان يک الگو. اينکه تمدن نه تنها وابسته به زمان، مکان و جسم و برون نيست، بلکه تابعي از معيارها و ملاکهاي دروني است.
امسال مثل گذشته ايستگاههاي صلواتي برپا نيست.
هيچ صفي جهت دريافت هيچگونه غذا و نذري فرهنگي و غيرفرهنگي نيست. ترافيک هم نيست هرچند عدهاي مدام نق ميزنند و گلايهمند هستند که تصميمات ستاد ملي مبارزه با کرونا چرا و چگونه است.
عدهاي مدام غرولند ميکنند که چرا مصوبات ستاد ملي مقابله براي کرونا در بازار اجرا نميشود. از نظر ميگذرانيم، آية 32 سوره توبه را. «يُرِيدُونَ أَنْ يُطْفِئُوا نُورَ اللَّهِ بِأَفْوَاهِهِمْ وَيَأْبَى اللَّهُ إِلَّا أَنْ يُتِمَّ نُورَهُ وَلَوْ كَرِهَ الْكَافِرُونَ» کافران ميخواهند که نور خدا را با دهانشان(به نَفَس تيره و گفتار جاهلانه خود) خاموش کنند و خدا نگذارد تا آنکه نور خود را در منتهاي ظهور و حد اعلاي کمال برساند هر چند کافران ناراضي و مخالف باشند.از نظر ميگذرانيم جامعة مناسکيِ جمهوريِ ايران، دين و اسلامِ ايرانيان را که در پساانقلاب و چهل سالِ اخير پس از انقلاب، چگونه توانسته از پس فراز و فرودهاي بيشمار در انواع تورم عبور کند.
تورمهايي که گاهي بيان ميشود و گاهي نه.از نظر ميگذرانيم آئينهاي ديني نوظهور و مدرن را که از سالهاي گذشته دورانديشي شده بود چون دين ما پيشرفتهترين دين است و ما ملت مقاومت و امامحسين هستيم(انشاءالله).
ملت ما ملتي نيست که مثل برخي تازه به دوران رسيدهها از آينده فقط نوک دماغ خود را ببيند که نذر علم و طبابت توسط عالمان و پزشکان _ و نذر هنر توسط خوشنويسان و عکاسان و .... را در سنوات گذشته شاهد بوديم که سفرکرونازالو به اين آبوخاک و رعايت فاصله اجتماعي _ فيزيکي نتوانسته تهديدي بر باورهاي ديني باشد.
چرا که شرايط استثنايي در ايران و تمام جوامع انساني _ اسلامي در تمامي دوران از تاريخ، اتفاق افتاده است و توکل و توسل دو رکن اصلي اعتقادات، باورها و برساختهاي ناشي از مناسک آنان است.
لذا عاشورا چه با ضابطة بهداشتي مصوب و چه بيضابطه، مفهومي از فلسفه امروز، ديروز، آينده و تاريخ و زندگي است که در اجراي اين مراسم سوگواري، هيچ مجهول و علت ناموجهي قادر نخواهد بود معرفت ما را نسبت به ارزشها که امري جهانشمول است، استرسمند و بياميد کند.
انتهای پیام