هدی سادات چاوشی: مضطرب به نظر می رسید، برگه ای در دست داشت و منتظر بود تا نوبتش برسد. آسان نبود، ولی سر صحبت را باز کردم. بیماری که چندین وقت است همه گیر شده؛ "سوءظن نسبت به شریک زندگی" است که طرفین را از ادامه زندگی دلسرد می کند. مادر یک فرزند بود. یک شغل پاره وقت هم داشت. آن طور که می گفت؛ یک روز به طور اتفاقی در گوشی همراه همسرش، شماره ای را از یکی از نزدیک ترین دوستان خود می بیند و زن ناشکیبا به نزد دوستش می رود تا به او بگوید که "پایش را از زندگی آنان" بیرون بکشد.
اما ظاهرا دوستش که از همه جا بی خبر بود، در محل کار خود شگفت زده می شود. زن می گوید شام مرا شوم کرد و... این یکی از هزاران زوجی بود که در اثر سوء ظن به طرف مقابلش، تا مرز جدایی پیش رفته بود.
با یک مروج همسرداری و خانه داری به گفتگو نشستیم، او می گوید: در جامعه امروزی که روابط ها بویژه روابط کاری، سبب شده تا افراد در دو جنس مختلف گاهی با یکدیگر ارتباط های کلامی و پیامی برقرار کنند، ممکن است گاهی بدلیل عدم بنیان های قوی در دین و مدیریت، دچار تزلزل و متارکه در زندگی زناشویی خود باشند.
وی با اشاره به شرایط نامناسب اقتصادی موجود بیان کرد: متاسفانه در جوامع امروزی زوجین گاهی به اجبار، ساعت ها دور از هم و در محیط های کاری مختلف حضور دارند، که پیش آمدن این سری اتفاقات به دور از انتظار نیست ولی تقویت بنیان های دینی در افراد یکی از عواملی است که می تواند یک زندگی را در مهار خویش در آورد و از ایجاد سوءظن و آشفتگی جلوگیری کند.
کمی ناعادلانه است ولی متاسفانه پیش آمده و دیده شده که بر اثر بدبینی و نامطمئنی یکی از زوجین به طرفین، به محل کار افراد رفته اند و در حضور همکاران و مردم به فرد اتهام زده که موقعیت شغلی وی را به خطر و تزلزل واداشته است. شاید هم نوعی بی شخصیتی را در پی داشته باشد شفاف سازی در روابط، می تواند پایه های اعتماد را بیانگذار باشد که این یک اصل است وعمدتا افراد وقتی پنهان کاری را متوقف می کنند و به گفتگو و صحبت با همدیگر می نشینند در واقع در مسیری شبیه خیابانی دو طرفه قرار گرفته اند که گذشت و بخشش، رعایت حدود روابط خارج از چهارچوب و پرهیز از کنجکاوی در حریم خصوصی دیگران مانند پذیرش عذرخواهی ها می تواند سوءظن ها را برطرف سازد.
پیامدهای سوءظن در زندگی
علی زهیری هاشم آبادی دکترای حوزه علمیه و کارشناس ارشد روانشناسی بالینی در بیان موارد بنیان گذار در ایجاد سوء ظن اظهار کرد: پرهیز از کامل خواهی و تعریف و تمجیدهای غیرضروری، دوری از چشم چرانی، درخواست مودبانه ی نیازها جهت خودسازی، ارتقای کیفی رابطه و دیدن نقاط قوت همدیگر و مدیریت شهوت را به مرحله ی اجرا بگذارید تا دچار عواقبی چون سوءظن نشوید.
این کارشناس ارشد بالینی تصریح کرد: تمام مشکلات از آن جایی شروع می شود که ما در خودمان مشکلاتی را داشته ایم؛ اعم از ارثی و یا محیطی که می خواهیم زمینه ای برای سوءظن را افزایش دهیم تا همیشه ناراضی باشیم.
زهیری افزود: در واقع افرادی که دچار حمله ی آفت بار سوء ظن هستند سعی دارند با نوعی تلخی و سختی، سرنخ هایی را در موارد مختلف جهت ایجاد شک و سوءظن پیدا کنند و در نهایت عواقبی جبران ناپذیر را شاهد باشند.
وی شرط یک زندگی ایده آل و موفق را مصونیت در برابر گمان های بد بیان کرد و ادامه داد: اگر صفات رذیله که به نوعی یک بیماری روحی است را یک طوفان سهمگین قلمداد کنیم، قطعا امنیت ستون های استوار یک زندگی، با حضور سوء ظن های تسلسل وار؛ متزلزل خواهد شد به گونه ای که تحت هیچ شرایطی نمی تواند آرامش را بر خود ببیند.
نگرش صحیح در خلق وسوسه
دکترای حوزه علمیه خاطر نشان کرد: خداوند متعال وقتی انسان را خلق کرد، قدرت اندیشیدن را به او عطا کرد تا بتواند با دوری از تصورات و پندارهای نادرست، درست تصمیم بگیرد و در صراط مستقیم باقی بماند اما چگونگی نگرش و شناخت صحیح از هجوم شبهات و تفکرات واهی نقش مهمی را در زمینه ی خلق وسوسه ها دارد که نیازمند بررسی است.
وی گفت: ممکن است گاهی با خود بگوییم که نگرش مثبت یا منفی امری نیست که از روی اختیار باشد ولی لازم است بدانیم که در همین راستا توصیه هایی از سوی علمای اخلاق شرح داده شده است که به مختصری از آن ها می پردازیم:
1ـ چگونگی تعامل خود را در گمان ها تغییر ندهیم یعنی بدانیم اگر گاهی گمان بدی نسبت به شخصی مسلمان در ذهنمان ایجاد شد کوچکترین اعتنایی به آن نداشته باشیم.
2ـ هم نشینی با افراد سالم چرا که انسان بر اثر همنشینی تاثیر می پذیرد و کم کم همرنگ و هم عقیده اطرافیان خواهد شد لذا از همنشینی با افراد بدبین خودداری نمایید.
3ـ سوق دادن ذهن به گمان ها و افکارهای سالم؛ وقتی در آیات و روایات دقت می کنیم، حسن ظی تشویق و بد گمانی و سوء ظن تقبیح شده که عمده نابسامانی های روحی و روانی ناشی از گمان بد است بنابراین هیچ کس نباید کاری کند که مردم به او سوء ظن پیدا کنند.
4ـ تدبیر و تسلط بر کنترل؛ یعنی دیدنی ها و شنیدنی ها که در شکل دادن به تفکرات و تخیلات نقش به سزایی دارد را تحت کنترل اراده ی خویش درآوریم.
زندگی و خانواده وقتی سالم خواهد ماند که آشیانه ی تک تک افراد در آن به عشق و خوش بینی متکی باشد؛ زهیری با اشاره به این موضوع تاکید کرد: باید در اختلاف ها و تضادهای سلیقه ای تک تک افراد کنکاش کرد و دانست که عرصه ی زندگی هر شخص با توجه به محیطی که در آن پرورش یافته و خانواده ای که در آن بزرگ شده ارتباطی مستقیم دارد که اگر پای درد دل های هر فرد بنشینیم اغلب ریشه های سوء ظن را جز دام و طعمه ای وسوسه انگیز نخواهیم یافت.
در این مواقع چگونه مدیریت بحران کنیم؟
گاهی ما با به دست آوردن آگاهی هایی، تنش هایی را در وجود خود احساس می کنیم. این واکنش ها اگر همراه با تدابیر و سیاست های رفتاری نباشد ممکن است ادامه همراهی و زندگی در مسیر تحقق اهداف پایندگی را ببازیم.
این مطلب وقتی تحلیل می شود قطعا انتهایش به مشاوره با بزرگسالان اعم از مادر و پدر در خانواده ختم نخواهد شد. تجربه نشان داده بازدهی مثبت در این موضوعات به ندرت دیده شده و بهتر است تا با یک اهل فن به گفتگو نشست.
کارشناس ارشد روانشناسی بالینی در این زمینه ضمن بیان اینکه از تلاش جهت مچ گیری باید دست کشید، معتقد است: پرهیز از زیاده خواهی و تنوع طلبی، تامین نیازهای عاطفی، جنسی و تقویت اعتقادات مذهبی از راه های مدیریت بحران است.
راهکاری که دچار سوءظن نشویم چیست؟
پرهیز از جزیی نگری و التزام به قواعد زناشویی از عمده مسائلی است که جبران کننده ی خطاهای فردی است که این کارشناس با اشاره به اصل صداقت و راستگویی، اجازه و اطلاع رسانی که از مسائل مهم در مدیریت بحران می باشد تاکید کرد: اگر می خواهید دچار سوءظن نشوید باید از هر گونه قضاوت نابجا خودداری کرد تا بتوان به مسائل در کمال آرامش و صحت اعتبار بخشید.
وی یادآور شد: قضاوت های نابجا عواقبی دارد که ممکن است جبرانی نداشته باشد که عدم پذیرش تهمت های دیگران، کمک از همدیگر در حل مشکلات و رفتارهای اطمینان بخش و بی توجهی به شک ها و وسوسه ها از جمله مواردی است که می بایست رعایت شود.
اگر دچار سوءظن شدیم چگونه درمان کنیم؟
دکترای حوزه علمیه و کارشناس ارشد روانشناسی بالینی برای در امان ماندن از سوء ظن اظهار کرد: بدبینی و منفی نگری سرچشمه ی تمام ناراحتی ها است اعم از روحی و روانی که نگرانی و اضطراب را در پی خواهد داشت که طبق تجارب و تحقیقات انجام شده شخص بدبین اغلب غمگین و ناراحت است که به سبب گمان ها و ظن بد درمورد اشخاص و پدیده ها در یک خودخوری و عذاب درونی رنج می برد که عزلت طلب خواهد شد و از شادی و نشاط روحی و همه چیز و همه ی اشخاص هراس دارد و آنچه انجام می پذیرد را جز ضرر و نابودی برای خود چیزی نمی پندارد که عمدتا تصمیم به نابودی و حذف موارد پیدا می کند و این در حالی است که در سوء ظن ها، پیش از هر اقدامی باید بتوانیم و سعی کنیم که خوب صحبت کنیم و مشکلات و تصورات پیش آمده را با همکاری دو طرفه و در مواردی حتی با ارجاع به مشاوره برطرف نماییم.
