نه فقط در ایران که در جهان دولت ها به دنبال راهکاری برای کاهش مصرف دخانیات هستند اما به نظر نشدنی است. در تقویم کشور ما از چهارم تا دهم خردادماه هفته ملی بدون دخانیات نام‌گذاری شده و روز دهم خردادماه روز جهانی بدون دخانیات است.
بررسی اقدامات مسولان قم در جهت کاهش مصرف دخانیات سری به اخبار همین چند سال اخیر سری می زنیم تا به یقین برسیم صرف گفتن و اعلام برنامه دردی دوا نمی شود.
برنامه شهرهای مذهبی بدون دخانیات
در تاریخ 16مرداد ماه 1398"فاطیما الآوا " ظهر چهارشنبه در دیدار با آیت الله سعیدی تولیت آستان مقدس و نماینده ولی‌فقیه در استان قم در سالن محراب شبستان امام خمینی(ره) حرم مطهر ، با اشاره به انعقاد یک معاهده جهانی با عضویت ۱۸۲ کشور در راستای مبارزه با دخانیات اظهار کرد: امروز جمهوری اسلامی ایران رهبری این معاهده را در خاورمیانه بر عهده گرفته و به عنوان رئیس نهمین کنفرانس کنوانسیون جهانی مقابله با دخانیات انتخاب شده است.
وی با بیان اینکه هدایت‌های بزرگان دینی در کاهش مصرف دخانیات تاثیر قابل توجهی خواهد داشت، مطرح کرد: بر اساس تبلیغات و بررسی‌های انجام شده، عملکرد ۷۰ درصد از افرادی که پیام دین در مورد خانیات را دریافت کرده‌اند تغییر کرده است.
وی یادآور شد: اکنون که مردم در مکه درحال آماده‌شدن برای مراسم حج هستند با کمک وزارت بهداشت عربستان برای تشویق به کاهش مصرف دخانیات کارهایی درحال انجام است که امیدواریم این رویکرد در شهرهای مذهبی ایران نیز دنبال شود.
برنامه قم شهر بدون دخانیات
چند ماه پس از این جلسه حسن ایزانلو معاون بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی قم روز یکشنبه سوم آذرماه 1398در جلسه "قم شهر بدون دخانیات" درسالن جلسات استانداری قم بیان کرد: برنامه جهانی "قم شهر بدون دخانیات" با ابلاغ و پیشنهاد رسمی سازمان جهانی بهداشت دردو شهر مذهبی قم و مشهد به اجرا درخواهد آمد.این طرح پیش از این، در دو شهر مکه و مدینه اجرا و نتایج مثبتی از خود برجای گذاشته‌است.
وی گفت: سازمان جهانی بهداشت، وزارت بهداشت، وزارت کشور، استانداری و هر کدام از دستگاه‌های متناظر استانی از محل اعتبارات آسیب‌های اجتماعی تسهیلاتی را برای اجرای این سیاست اختصاص خواهند داد.
وی گفت: دریافت گواهی‌نامه سازمان جهانی بهداشت مبنی بر "قم شهر بدون دخانیات" تا خردادماه سال آینده، هدف‌گذاری استان در اجرای این برنامه‌است.
ایزانلو خاطرنشان کرد: برای دستیابی به سیاست کلان قم شهر بدون دخانیات درگام نخست نسبت به ایجاد حساسیت و جلب حمایت نهادهای مذهبی و علمی اقدمات ارزنده‌ای صورت می‌گیرد.
وی گفت: این سیاست با محوریت پیرامون و اطراف حرم مطهر حضرت معصومه(س)و مسجد مقدس جمکران اجرا و درطول پنج سال اجرا و به تدریج به رینگ‌های بعدی هسته مرکزی شهر تعمیم داده خواهد شد.
ایزانلو گفت: مجری اصلی این طرح در واقع شهرداری قم به دلیل مدیریت شهر توسط این نهاد است، همچنین از نمایندگان مردم قم در مجلس شورای اسلامی نیز انتظار اختصاص بودجه ملی برای اجرای این سیاست است.
وی ادامه داد: دستیابی به شهر بدون دخانیات برخی معیارهای علمی و عملکردی دارد و به این معنی نیست که درآن شهر حتی یک نخ سیگار هم مصرف نشود.
سیگار مهمترین عامل ابتلا به بیماری های غیرواگیر است
وی با اشاره به اثر سوء دخانیات در ابتلا به بیماری غیرواگیر عنوان کرد: مصرف دخانیات بزرگ‌ترین عامل خطر بیمارهای غیرواگیر است.
وی گفت: سالانه ۸ میلیون تن درسطح جهان به دلیل مصرف دخانیات دچار مرگ زودرس می‌شوند.
معاون علوم پزشکی قم تصریح کرد: طبق سرشماری سال ۹۵، بیش از ۱۴ درصد از جمعیت بالای ۱۸ سال کشور مصرف کننده دخانیات هستند.
وی ادامه داد: همچنین طبق این سرشماری ۳.۴ درصد از نوجوانان دخانیات مصرف می‌کنند که بخشی از آنان به سمت قلیان کشیده شده‌اند.
وی عنوان کرد: طبق سرشماری سال ۹۷ دراستان قم، ۴۳ درصد از دانش آموزان حداقل یک بار دخانیات مصرف کرده‌اند.
ایزانلو اظهار داشت: سرانه مصرف دخانیات سیگار و قلیان در سطح استان قم نسبت به کشور بالاتر و نگران کننده‌تر است.
وی بیان داشت: طبق آمارهای رسمی کشور، بیش از ۱۴ درصد کودکان در معرض دود مصرف دخانیات توسط والدین هستند.
وی عنوان کرد: پایش مصرف دخانیات و سیاست‌های پیشگیرانه، محافظت از مردم در برابر دود حاصل از دخانیات، افزایش مالیات بر محصولات دخانی، هشدار درباره خطرات مصرف دخانیات، مواردی است که بر مبنای عضویت در کنوانسیون جهانی جلوگیری از دخانیات در حال انجام است.
وی گفت: طبق برنامه هدف ملی کنترل دخانیات باید تا سال ۱۴۰۴ مصرف دخانیات تا ۳۰ درصد در سطح کشور و استان قم کاهش پیدا کند.
عضو شورای اسلامی شهرقم نیز بیان کرد: باید نسبت به حساسیت بیشتر مراجع تقلید درحرمت دخانیات به ویژه سیگار برنامه‌ریزی شود.
حجت الاسلام و المسلمین سید محمد آتش زر گفت: سیگار به صورت قطعی همراه با آسیب بوده و هر چیزی که برای سلامتی انسان ضرر برساند شرعا حرام است.
وی خاطرنشان کرد: باید از فرصت ایام تبلیغی برای فرهنگ سازی نسبت به مضرات سیگار استفاده شود.
آتش زر گفت: مصرف سیگار خاستگاه و نقطه ابتدای گرفتارشدن دردام دخانیات به ویژه درسطح مدارس است، امر فرهنگ سازی باید از سطح آموزش و پرورش آغاز شود.
تبلیغات عرضه و استعمال دخانیات ممنوع است
16خردادماه 1401روابط عمومی دادگستری کل قم به نقل از علی اصغر سلطانی معاون قضایی حقوق عامه دادستان قم گفت: هرگونه تبلیغات محصول‌های دخانی در سطح شهر و فضای مجازی به هر نحو ممنوع و جرم تلقی می‌شود.
در جلسه کارگروه ساماندهی صنوف عرضه کننده محصول‌های دخانی که در دادسرای قم با حضور نمایندگان نهادهای مسئول برگزار شد وی افزود: این تصمیم بر اساس مواد ۴ و ۱۰ قانون جامع کنترل و مبارزه ملی با دخانیات و مواد ۲ تا ۶ آیین نامه اجرایی همین قانون صورت می‌گیرد.
وی بر فعال شدن دبیرخانه و دستگاه‌های مسئول در این حوزه تاکید کرد و گفت: دسترسی آحاد جامعه به مواد دخانی در سطح شهر باید محدود شود.
معاون دادستان قم با تاکید بر جایگاه فرهنگی استان و فضای معنوی شهر قم به عنوان حرم اهل بیت (ع) گفت: مراکز مجاز فروش مواد دخانی باید از حرم مطهر، نهادهای فرهنگی و مراکز آموزشی فاصله داشته باشند و سازمان صمت با همکاری دستگاه‌های تابع، مسئول بازرسی و نظارت در این حوزه است.
سلطانی با اشاره به اینکه هیچ تابلوسازی حق ساختن تابلوی تبلیغات مواد دخانی را ندارد تصریح کرد: با عنایت بر جرم بودن تبلیغات دخانیات، برای جمع‌آوری تابلوهای تبلیغاتی و صفحه‌های مجازی تبلیغی مهلت تعیین و ابلاغ شده است و در صورت مشاهده تخلف‌ها، پیگیری و برخورد قضایی در این خصوص انجام خواهد شد.
کاهش سن مصرف دخانیات در قم
و امروز در تاریخ 10خرداد در آخرین روز از هفته ملی نرگس جعفری مدیرگروه سلامت محیط و کار مرکز بهداشت قم روز دوشنبه در گفت‌وگو با ایرنا به مناسبت هفته ملی بدون دخانیات، با بیان اینکه درصد مصرف مواد دخانی در این استان نگران‌کننده است، گفت: در سال‌های اخیر درصد مصرف دخانیات در قم افزایش یافته و سن مصرف نیز کاهش پیدا کرده است.
افزود: دخانیات دومین بیماری غیرواگیر و به‌عنوان بیماری‌هایی که بیشترین میزان کشندگی را دارد، سالیانه باعث مرگ هشت میلیون نفر از مردم دنیا می‌شود.
وی با بیان اینکه مرگ ناشی از مصرف دخانیات به‌راحتی قابل‌پیشگیری است، اضافه کرد: بیش از ۵۰ درصد مصرف دخانیات در کشورهای در حال توسعه و به‌ویژه خاورمیانه است که ایران نیز جزو این کشورها محسوب می‌شود و از این نظر وضعیت مناسبی ندارد.
وی با بیان اینکه مصرف دخانیات در استان قم بالاست، ادامه داد: ۶ سال پیش سن مصرف دخانیات در قم ۱۲ تا ۱۴ سال بود و بر اساس آخرین بررسی‌ها این سن کاهش یافته است.
جعفری بیان کرد: شاید یکی از علت‌های افزایش مصرف بالارفتن میزان دسترسی است، وقتی به هر مغازه‌ای مراجعه می‌شود دخانیات قابل تهیه کردن است و افزایش قیمتی نیز ندارد، عوامل تحریک‌کننده مصرف در این محیط‌ها وجود دارد، در نتیجه جلوگیری از عدم مصرف دخانیات مشکل می‌شود.
وی با تاکید بر اینکه باید دسترسی به دخانیات کاهش یابد، تصریح کرد: باید جلوی تبلیغات به‌ویژه در رسانه‌ها گرفته و قانون جامع کنترل ملی مبارزه با دخانیات اجرایی شود؛ به‌عنوان مثال فروش دخانیات به افراد زیر ۱۸ سال و توسط افراد زیر ۱۸ سال باید کنترل شود.
مدیرگروه سلامت محیط و کار مرکز بهداشت قم افزود: مصرف دخانیات سالانه علاوه بر صدمات جبران‌ناپذیری که به جسم افراد وارد می‌کند باعث بیماری‌هایی از جمله سرطان‌های دستگاه گوارش، ریه، لب و دهان، بیماری‌های قلبی عروقی و تنفسی می‌شود؛ بر همین اساس علاوه بر صدمات به جسم صدمات جبران‌ناپذیری نیز به اقتصاد جامعه وارد می‌شود.
وی با اشاره به اقدام های مرکز بهداشت در کنترل مصرف دخانیات، گفت: مکان‌هایی که فروش مواد غذایی دارند به هیچ وجه نمی‌توانند مواد دخانی عرضه کنند، مکان‌هایی که به‌عنوان فروش مواد اولیه دخانی محسوب می‌شوند باید مجوز فروش داشته باشند، حتی اگر مجوز فروش داشته باشند مجوز تبلیغات ندارند و باید خارج از دید مشتری‌ها باشد و در غیر این صورت به مراجع قضایی معرفی می‌شوند.
متاسفانه در برخی از مناطق قم قدم به قدم با یک دخانیاتی مواجه می شوی که بی هیچ سازوکاری سیگار را به دست مشتری می دهد در حالی که در دنیا به نوجوانان زیر 18سال سیگار فروشی ممنوع است. ما نتیجه حرف های بی عمل ونتیجه را شاهد هستیم. اجرای هر برنامه ای بدون مشارکت مردم ممکن نیست. در کنارانبوه برنامه دولت اگر مردم نقش نداشته باشند آن برنامه باصرف میلیاردها ریال ابتر و بی نتیجه است.
کد: 101
