سال ۱۳۹۸ سازمان بهداشت جهانی ۴ شهر مذهبی مکه، مدینه، قم و مشهد را به‌عنوان شهرهای بدون دخانیات معرفی کرد. لازم بود که مسئولان قم و مشهد بستر لازم را برای تحقق شهر بدون دخانیات فراهم کنند. با توجه به گفته های مدیر دفتر بیماری‌های غیرواگیر و سلامت روان سازمان بهداشت جهانی اوضاع مصرف دخانیات در کشور ما نگران کننده است
بیشترین شیوع استعمال دخانیات در آینده
نزدیک در ایران
رنجبرمدیر دفتر بیماری‌های غیرواگیر و
سلامت روان سازمان بهداشت جهانی در نشست تخصصی «روز جهانی بدون دخانیات»، نسبت به
روند افزایشی مصرف دخانیات در کشور هشدار داد و عنوان کرد: بررسی‌های سازمان بهداشت
جهانی می‌گوید اگر روند فعلی ادامه داشته باشد، ایران تا چندین سال بعد یکی از ۳ کشوری
خواهد بود که بیشترین شیوع استعمال دخانیات را در دنیا خواهد داشت.
این مسئول با اشاره به مضرات سیگار
برای محیط زیست گفت: کشت توتون تبعات بسیار
زیادی برای خاک به دنبال دارد چرا که در کشت توتون از سموم استفاده می شود که تبعات
خاص خود را به همراه دارد.
وی با اشاره به شعار سازمان جهانی بهداشت
در سال جاری تحت عنوان” به غذا نیاز داریم
نه به تنباکو” افزود: در ایران طبق محاسبات انجام شده اگر زمین هایی که به کشت توتون
اختصاص یافته به کشت گندم تغییر پیدا کند، تا ۵۰ هزار تن گندم برداشت خواهد شد.
مدیر دفتر بیماری‌های غیرواگیر و سلامت
روان سازمان بهداشت جهانی عنوان کرد: تولید هر نخ سیگار مصرف نزدیک به ۴ لیتر آب را
به همراه دارد حال اگر پیام های آموزشی در این خصوص ملموس تر باشد با اثر گذاری بیشتری
همراه خواهد بود.
وی بیان کرد: روند استعمال دخانیات در نوجوانان و جوانان افزایشی
است. در فاصله پنج ساله سال ۱۳۹۵ تا ۱۴۰۰ شیوع استعمال دخانیات در گروه سنی ۱۸ تا
۳۵ سال ۸۸ درصد در خانم‌ها و ۱۹ درصد در آقایان افزایش یافته است و همچنین در فاصله
سال‌های ۱۳۸۶ تا ۱۳۹۶ شیوع استعمال دخانیات در گروه سنی ۱۳ تا ۱۵ سال در دختران
۱۳۳ درصد و در پسران ۱۳ درصد افزایش یافته است. مصرف قلیان در دوره ۱۰ ساله ۱۳۹۰ تا
۱۴۰۰ نیز ۵۷ درصد در زنان و ۱۷ درصد در مردان افزایش یافته است. در مطالعه دیگری
که در بین ۲۰۰۰ خانم در استان البرز در سال ۱۴۰۰ انجام شد، شیوع مصرف قلیان در خانم
ها ۱۰.۵ درصد بوده است.
وی افزود: باید دانشگاه علوم پزشکی ایران
حرکت به سمت بیمارستان بدون دخانیات، اماکن
بهداشتی بدون دخانیات و خانه های بهداشت بدون دخانیات را در این دانشگاه پیگیری
کند و جمعیت مبارزه با استعمال دخانیات ایران و دبیرخانه نیز پروتکل های لازم را در
این راستا در اختیار این دانشگاه قرار می
دهند.
در قم سال 98 سوم آذرماه همانسال جلسه ای
در استانداری قم با عنوان "قم شهر بدون دخانیات"، با حضور مسئولان برگزارشد
مدیرکل دفتر امور اجتماعی و فرهنگی استانداری در این جلسه فت: هدفی بزرگ و ارزشمند است و همه
دستگاه‌های اجرایی و نهادها و سمن‌ها باید در تحقق آن سهیم باشند.
رضا ملک‌زاده اظهار داشت:اجرای طرح
قم،شهر بدون دخانیات اهمیت زیادی دارد و باید اعتباراتی در سطح ملی برای اجرای آن
در نظر گرفته شود.
مدیرکل دفتر امور اجتماعی و فرهنگی استانداری
قم افزود: "قم شهر بدون دخانیات"،هدفی بزرگ و ارزشمند است و همه دستگاه‌های
اجرایی و نهادها و سمن‌ها باید در تحقق آن سهیم باشند،دراین‌باره شرح وظایفی در فرصتی
20 روزه تعیین‌شده است.
وی تصریح کرد: سازمان‌های مردم‌نهاد،رکن
مهمی در ترویج فرهنگ کاهش مصرف دخانیات در جامعه‌اند و باید از ظرفیت سمن‌ها در تشکیل
کمپین‌ها و تشکل‌های نه به دخانیات استفاده کرد.
ملک‌زاده بیان کرد:در کنار فرهنگ‌سازی،به
سازوکاری نیاز داریم که صدور مجوز برای مراکز عامل فروش دخانیات در قم محدود شود و
اصناف همراهی لازم را در ممانعت از فروش دخانیات به افراد زیر 18 سال داشته باشند.
قبح قلیان در میان خانواده‌ها، شکسته شده
است
در این جلسه محمدجواد شاکر آرانی معاون
آمار و اطلاعات سازمان برنامه‌وبودجه استان قم نیز با ابراز تأسف از گرایش نسل جوان
به دخانیات گفت:مضرات دخانیات به‌ویژه سیگار باید به‌خوبی تبیین شود تا با ارتقای
سطح آگاهی بتوانیم استفاده از سیگار و قلیان را کاهش دهیم.
وی خاطرنشان کرد: متأسفانه قبح قلیان در
میان خانواده‌ها، شکسته شده است و گاهی اعضای خانواده در کنار هم،قلیان مصرف می‌کنند
و نمی‌دانند چه خطراتی فرزندشان را تهدید می‌کند.
شاکر آرانی بیان کرد:عدم فروش سیگار به
افراد زیر18 سال یکی از ضروریات مهم در توسعه فرهنگ کاهش دخانیات است اما در بسیاری
از اصناف و مراکز فروش به این امر نیز توجه نمی‌شود.
وی اظهار داشت:فرآیندهای اجرایی و قانونی
باید به حمایت از طرح "قم شهر بدون دخانیات"بپردازند و آئین‌نامه اجرایی
این طرح نیز به تصویب برسد.
معاون آمار و اطلاعات سازمان برنامه‌وبودجه
استان قم عنوان کرد:فضاهای مجازی،ظرفیتی مهم در فرهنگ‌سازی است که نادیده گرفته می‌شود
باید در جهت ترویج کاهش مصرف دخانیات از این ظرفیت مهم استفاده کرد.
وی گفت:مرکز بهداشت نیز باید مضرات و آسیب‌های
مصرف دخانیات را به‌خوبی تشریح کرده و به تولید محتواهای آموزشی بپردازد.
شاکر آرانی افزود:قلیان و سیگار عامل مهمی
در گرایش به اعتیاد است،در این خصوص باید به دنبال سیاست‌هایی باشیم که مصرف دخانیات
درملأعام کاهش یابد.
شورای شهر قم، آئین‌نامه برنامه جهانی
"قم شهر بدون دخانیات"را تدوین می‌کند
حجت‌الاسلام سید محمد آتش زر اظهار داشت:
اگر صاحب‌نظران و مسئولان در استفتاء گرفتن در خصوص سیگار و دخانیات،مضرات آن را به‌صورت
علمی و دقیق به محضر علما و مراجع برسانند، قطعاً فتوایی در کنار گذاشتن دخانیات صادر
خواهد شد، همان‌طور که آیت‌الله مکارم شیرازی از علما و مراجع عظام تقلید حرام بودن
دخانیات و سیگار را اعلام کردند.
وی تصریح کرد:هرسال در ایام و مناسبت‌هایی
مبلغین زیادی به اقصی نقاط کشور اعزام می‌شوند و قبل از اعزام شاهد برگزاری دوره‌های
آموزشی برای آنان هستیم،در این دوره‌ها می‌توان از محتواهای آموزشی و فرهنگی در مورد
مضرات و آسیب‌های مصرف دخانیات استفاده کرد تا در شهرهای و روستاهای مختلف، این مبلغین
نیز با سخنان خود موجب آگاهی بخشی به جامعه شوند.
حجت‌الاسلام آتش زر بیان کرد: در مکه و مدینه موضوع سیگار کشیدن درملأعام کاملاً
امنیتی است و پلیس به‌شدت با آن برخورد می‌کند اما در قم نمی‌توان مسئله را امنیتی
کرد و باید به سمت‌وسوی فرهنگ‌سازی و ترویج فرهنگ کنار گذاشتن دخانیات پیش رویم.
عضو شورای اسلامی شهر قم گفت:برنامه‌ای
راهبردی برای مدارس و آموزش دانش‌آموزان باید موردتوجه باشد، سیگار ام‌الفساد است
و آسیب‌های فراوانی در نوجوانان و جوانان از سیگار آغاز می‌شود.
وی تصریح کرد: به‌زودی شورای شهر قم، آئین‌نامه
برنامه جهانی "قم شهر بدون دخانیات"را تدوین می‌کند.باید در شهر حرکتی جدی
در مقابله با دخانیات به‌صورت فرهنگ‌سازی شکل بگیرد.
حجت‌الاسلام آتش زر عنوان کرد:ویترین‌های
زیبا در سطح شهر و در فروشگاه‌ها برای عرضه سیگار جوانان زیادی را به‌سوی دخانیات
جذب می‌کند و باید اصناف در شهر همکاری لازم را در مواجه با کاهش دخانیات داشته باشند.
قوانین اجرا نمی شود
طی 4سال گذشته تلاش های مسئولان قم و اقدامات پیشگیرانه آنها به ثمر ننشسته است
حسن عادلی رئیس هیئت‌مدیره جمعیت مبارزه با دخانیات استان قم خرداد ماه امسال در نشست
خبری با اصحاب رسانه قم در خصوص دخانیات در شهر قم اظهار کرد: فروش و عرضه دخانیات
اطراف مراکز فرهنگی، آموزشی و اماکن مذهبی ممنوع است اما متأسفانه این قوانین اجرا
نمی‌شود و در بسیاری از مکان های اطرف حرم به راحتی فروش و استعمال دخانیات مشاهده
می‌شود به همین جهت انجمن برای شروع فعالیت خود جهت مبارزه با دخانیات در شهر قم،
اماکن مذهبی و فرهنگی را انتخاب کرده است.
وی با بیان این که مصرف دخانیات در شهرهای
مقدس قوانین خاصی دارد، افزود: طرح شهر مقدس بدون دخانیات ۲۰ سال پیش در شهرهای مکه
و مدینه اجرا شد، بعد از آن مقرر شد دو شهر مقدس یعنی قم و مشهد نیز برای اجرای این
طرح برگزیده شوند.
عادلی ادامه داد: در راستای اجرای این طرح
با مدیران شهری و مسئولین قضائی و همچنین تولیت حرم مطهر حضرت معصومه(س) و مسجد مقدس
جمکران جلساتی داشتیم که برنامه‌ریزی‌های مناسبی انجام شده است.
رئیس هیئت‌مدیره جمعیت مبارزه با دخانیات
استان قم بیان داشت: اولین برنامه‌ای که در شروع
طرح شهر مقدس بدون دخانیات قرار است اجرا شود، برنامه‌ریزی جهت کاهش دسترسی
به دخانیات است که در یک دوره 5 ساله قرار است تا 30 درصد دسترسی به مواد دخانی کاهش
یابد.
وی
افزود: تنها درخواست این انجمن اجرای قوانین است، قوانینی که هرچند ضعیف هستند
ولی جدی گرفته نمی‌شوند و جامعه را با این معضل درگیر می‌کنند.
عادلی در خصوص فعالیت‌های این انجمن گفت:
برنامه‌های کاری این انجمن به علت نداشتن اهرم فشار بسیار محدود است و بیشتر در حوزه
آموزش در مدارس و مهدکودک‌ها فعالیت می‌شود.
رئیس دبیرخانه ستاد کشوری کنترل دخانیات امسال در نشست تخصصی «روز جهانی بدون دخانیات» با ابراز نگرانی از روند افزایشی استعمال دخانیات
در کشور عنوان کرد: باید مسئولیت اجتماعی خود را برای کاهش مصرف دخانیات ایفا کنیم.
بهزاد ولی زاده گفت:روند افزایش مصرف دخانیات سال‌های ۱۳۹۵ تا ۱۴۰۰ در گروه
سنی بالای ۱۸ سال عنوان کرد:مصرف دخانیات در مردان حدود ۳ درصد و در زنان ۱۱ درصد
افزایش‌یافته که باید علل بروز آن مورد بررسی قرار گیرد.
وی افزود: متأسفانه مصرف قلیان نسبت به
سال ۱۳۹۵ حدود ۵۴ درصد افزایش داشته است. قلیانی که خود دروازه ورود به دخانیات است
و افراد از آن به‌صورت تفریحی استفاده می‌کنند و جوانان بسیاری را نیز جذب خود می‌کند،
هدف عوامل چندملیتی دخانیات نیز این است که بازار دخانیات در کشور توسعه یابد.
رئیس دبیرخانه ستاد کشوری کنترل دخانیات
افزود: پایین بودن میزان مالیات و قیمت محصولات
دخانی و حاشیه سود بالا برای تولید و عرضه دخانیات،افزایش دسترسی و عدم رعایت ضوابط
فروش محصولات دخانی ازجمله ممنوعیت فروش نخی زیر ۱۸ سال و قاچاق ،فاصله مراکز آموزشی
و غیره،وجود عطروطعم به‌عنوان عاملی برای جذب جوانان و توسعه بازار مصرف،تنوع بسته‌بندی
محصولات دخانی و عدم اجرای ضوابط بسته‌بندی استاندارد بسته‌بندی محصولات دخانی،عدم
بازدارندگی جرائم تخلفات ناشی از عدم اجرای قانون جامع کنترل دخانیات ازجمله عوامل
مهم تأثیرگذار برافزایش مصرف دخانیات است.
ولی زاده اظهارداشت: در صورتی می‌توان از
روند افزایشی استعمال دخانیات در کشور جلوگیری کرد که حمایت مردم جامعه، فرهیختگان
و دانشجویان را داشته باشیم. اگر کاهش مصرف
را از طریق مداخلات در سطح اجتماع ، دانشگاه و مدارس نداشته باشیم نمی‌توان انتظار داشت که بتوان از
روند افزایش مصرف جلوگیری کرد پس باید مسئولیت اجتماعی خود را برای کاهش مصرف دخانیات
ایفا کنیم.به نظر می رسد مشارکت مردم در کناراجرایی می تواند شهر بدون دخانیات را
تحقق بخشد اما بدون این دو عنصر مهم شهر بدون دخانیات یک رویا خواهد بود.
