زنان و دختران روستایی؛
فرشته محقق – در تقویم جهانی روزی به نام زنان روستا نامگذاری شده است .روز جهانی زن روستایی، فرصتی برای توجه بیشتر به توانمندی‌ها و ظرفیت‌های زنان روستایی و عشایری کشور است و تلاش برای متناسب کردن توانمندی‌ها و ظرفیت‌های آنها با امکانات، فرصت‌ها و منابع مادی و غیرمادی که باید در اختیار آنها قرار گیرد. زنان و دختران روستایی پیشگامان کشاورزی، امنیت غذایی و تغذیه، مدیریت زمین، مدیریت منابع طبیعی و کارهای روزمره بدون مزد خانگی هستند و هنگام تهدید منابع طبیعی و کشاورزی، آنها درخط مقدم هستند. درحقیقت، درسطح جهانی، از هر سه زن شاغل یک‌نفر در کشاورزی کار می‌کند. نکته قابل توجه اینجاست که در بسیاری از روستاهای جهان برای تامین آب و تهیه غذا برای خانواده زنان و دختران در رنج هستند در روز جهانی زنان روستایی، بخش زنان سازمان ملل، خواستار اقدام برای حمایت از زنان و دختران روستایی و رشد ظرفیت‌های آنها برای پاسخگویی به تغییرات آب و هوا از طریق تولید محصولات کشاورزی، امنیت غذایی و مدیریت منابع طبیعی است. درسطح جهان، شاخص‌های جنسیتی و توسعه‌ای نشان می‌دهند که زنان روستایی وضعیت بدتری نسبت به مردان روستایی و زنان شهری دارند و به‌طور نامتناسبی فقر، محرومیت و اثرات تغییرات اقلیم را تجربه می کنند. درکشور ما در سالهای اخیر اقدامات موثری برای افزایش توانمندی و مشارکت زنان صورت گرفته است.
زنان روستایی یک‌چهارم جمعیت جهان را تشکیل می‌دهند. در کشورهای در حال توسعه، زنان ۴۲ درصد نیروی کار کشاورزی را تشکیل می‌دهند و تولید بخش اعظم غذای مصرفی جامعه خود را بر عهده دارند که از این نظر، سهم مهمی در تعیین امنیت غذایی ایفا می‌کنند. زنان روستایی برای فعالیت خود نیازمند دسترسی به منابع طبیعی و مالی هستند و توجه به این واقعیت که ۷۶ درصد فقر مطلق جوامع مربوط به محیط‌های روستایی است، اطمینان از این دسترسی را به یکی از دغدغه‌های مسئولین و فعالان در این روز بدل می‌کند.
زنان و دختران روستایی به طرق مختلف نقشی فعال در اقتصاد ملی و محلی دارند؛ به عنوان مثال بوسیله حمل غذا، آب و سوخت خانواده، مراقبت از بیماران، مدیریت دام و کار در مزرعه را بر عهده دارند. با این وجود، زنان، در زمان بحران های غذایی و اقتصادی همانند بحران سال های 2008-2006 و نیز قیمت بالای مواد غذایی در عصر حاضر که انتظار می رود در کل دنیا ده سال ادامه داشته باشد، گروهی آسیب پذیر به شمار میروند. این آسیب پذیری، به دلیل نقش جدی که زنان در مقیاس روزانه به عهده دارند، دو برابر می شود. از سوی دیگر، افزایش قیمت غذا بیشتر از همه به افراد فقیر در نواحی روستایی لطمه می زند؛ زیرا آنها کمتر از سایرین به منابعی همچون اعتبار بانکی، وام، پس انداز، تکنولوژی و تأسیسات زیربنایی دسترسی دارند. در چنین شرایطی، زنان بیشتر مستعد از دست دادن دارایی های خود هستند؛ زیرا انتظار می رود فروش جواهرات یا دام های کوچک، آسان تر از دارایی های معمول مردانه همچون زمین یا دام های کلانِ قابل جایگزین باشد.
یکی از اصلی‌ترین‌زمینه‌های مشارکت زنان در جامعه روستایی ایجاد کسب و کارهای کوچک و ورورد به کارآفرینی یا خوداشتغالی است. صندوقهای اعتبارات خرد نقش بسزایی در تحقق این موضوع دارند. نظام اعتبارات خرد از جمله راهکارهای مطرح شده طی چند دهه اخیر با هدف تسریع فرآیند سرمایه‌گذاری و تقویت بنیاد مالی و پس انداز در مناطق روستایی و نهایتا توانمندسازی زنان روستایی بوده است. در این مقاله به نقش بی‌بدیل صندوقها در تامین منابع مالی برای توسعه کسب و کارهای کوچک و تحقق کارآفرینی در جوامع روستایی تاکید و اشاره گردیده که تشکیل صندوقهای اعتبارات خرد زنان روستایی باعث افزایش دسترسی زنان روستایی به منابع اعتبارات گردیده و مشارکت اجتماعی، اعتماد به نفس و قدرت تصمیم‌گیری آنها را افزایش داده است. همچنین در راستای رفع مشکلات ناشی از عدم ثبت قانونی این صندوقها، تشکیل و راه‌اندازی صندوقهای حمایت از توسعه فعالیتهای کشاورزی زنان روستایی با ثبت قانونی و اساسنامه و آیین نامه‌های مدون گامی مثبت در جهت دسترسی زنان عضو صندوقهای اعتبارات خرد به منابع اعتباری و تسهیلات برداشته شده است. علاوه بر پس اندازهای زنان روستایی، ۴۹ درصد از تسهیلات پرداختی به آنان بوسیله صندوق های حمایت از فعالیتهای کشاورزی زنان روستایی انجام می شود.
