سید علی بطحائی پژوهشگر حوزه و دانشگاه
سالهای اخیر و در دوران ولیعهدی بن سلمان، خبرهایی از پروژه های تجددگرایانه و غربگرایانه عربستان، حتی پرشتاب تر از دوران ملک فهد از سرزمین وحی مخابره می شد.
نمونه های برگزاری فستیوال های رقص و آواز، نایت کلوپ هایی با حضور سلبریتی های معلوم الحال و در آخرین حلقه برگزاری «موسم الریاض» این سئوال را مطرح کرد که واکنش سلفیون در این برگزاری این ایونت های غیراخلاقی و فستیوال غیر شرعی چیست و چرا سلفی ها واکنشی به این حجم از مفاسد اخلاقی نشان نمی دهند؟ به همین مناسبت در یادداشت پیش رو به نکاتی در این زمینه اشاراتی خواهیم داشت.
یکم: برخلاف باور عمومی و غلط مشهور رایج، جامعه عربستان یک جامعه دینی و مذهبی صددرصد نیست. درآمدهای سرشار نفتی، باعث نضج طبقه مرفه بی درد با «سبک زندگی لیبرال» و «پادشاهانی سکولار» و «وهابیتی تشریفاتی» شده است. این تلاقی جریانی، چهره بدون رتوش عربستان سعودی در سالهای اخیر است.
دوم: تاریخ مناسبات وهابیت و آل سعود فراز و فرودهای بسیاری داشته است. شرط عدم دخالت در سیاست، شرط نانوشته عضویت در «هیات کبار العلماء» به عنوان عالی ترین نهاد دینی در عربستان است. کوچکترین تخطی از این شرط، باعث اخراج از این هیئت شده و سرنوشت تلخ اخراج «العبیکان» پیش چشم سلفیه درباری است. از همه مهمتر موضع گیری سلبی و تاثیرگذار «ناصرالدین اَلبانی» است که «بهترین سیاست را، ترک سیاست می دانست» و به سلفی ها موعظه می کرد تا زمانی که جامعه در عقیده تصفیه نشود، اظهار نظری در امر سیاسی نداشته باشند.
سوم: روز گذشته «بدر بن عبدالله بن فرحان» وزیر فرهنگ عربستان در پی زمزمه اعتراضات یواشکی و مجازی برخی از هواداران سلفیه سنتی گفت: فستیوال ریاض با ارزشهای حرمین شریفین منافاتی ندارد و عربستان یک منطقه بسیار بزرگ است که حرمین شریفین بخش کوچکی از جزیره العرب محسوب و برگزاری چنین مراسم هایی خللی به حرمت حرمین شریفین وارد نخواهد کرد. وی به الشرق الاوسط گفت: فرهنگ اسلامی بخشی از تاریخ عربستان و محدود به مناطق مکه و مدینه است و ریاض، جده و طایف از منظر تاریخی هیچ قداستی ندارند. ما در پی رسیدن به قله ای هستیم که به جهانیان ثابت کنیم که عربستان ضمن آنکه ارزشهای جهان مدرن را پیاده خواهد کرد، هیچ خللی نیز به باورهای اسلامی وارد نخواهد کرد!!
چهارم: ایده «استقلال واتیکان» و حفط حق بین المللی «سریر مقدس» برای نخستین بار در سال ۱۹۲۹ میلادی توسط دیکتاتور فاشیست ایتالیا مطرح شد. موسولینی در ازای استقلال ایتالیا، حاکمیتی محدود با لحاظ قوانین کاتولیک و اعلام بی طرفی در جنگ را به دولت شهر واتیکان داد و خواستار عدم مداخله در امورات ایتالیا از طرف رئیس واتیکان شد. با این تفسیر، بعد از فراز و فرودهای رابطه پرتنش سلفیت و وهابیت، اعطای حیات خلوت حرمین شریفین به وهابیت درباری در ازای عدم مداخله در امورات سعودی نسخه نهایی بن سلمان برای مهار مدرنیته ستیزی شش سیلندر وهابیت خواهد بود.
