
زهره نعلبندی
شاخه سبز- حضرت عباس در میان یاران و بستگان امام حسین(ع) جایگاهی ممتاز و منحصر به فرد دارد و در زیـارتنامه حـضرت عباس(ع) کـه بـا سـند معتبر از امام صادق (ع) نقل شده، چند صفت برجسته برای ایشان ذکر شده است؛ که در میان این صفات برجسته، خشوع و ادب یکی از زیباترین و الهی ترین جلوههای شخصیتی وجود مقدس قمر بنی هاشم است.
به گزارش خبرنگار شاخه سبز، در شرح بزرگمردی حضرت عباس همان بس که با لبی تشنه و جگری سوخته، پا به فرات گذاشت، اما جوانمردی و وفایش نگذاشت که او آب بنوشد و امام و اهل بیت و کودکان تشنه بمانند و لب تشنه از فرات بیرون آمد تا آب را به کودکان برساند.
در روایات بزرگی بیان شده مصیبت شهادت ایشان برای امام حسین (ع) به بزرگی مصیبت شهادت حضرت حمزه برای پیامبر(ص) بوده است و در فرازی از زیارتنامه حضرت عباس، امام برای ایشان دعا کرده و میفرماید: «فَجَزاکَ اللّهُ عَنْ رَسُولِهِ وَعَنْ أَمِیرِ الْمُؤْمِنِینَ وَعَنِ الْحَسَنِ وَالْحُسَیْنِ صَلَواتُ اللّٰهِ عَلَیْهِمْ أَفْضَلَ الْجَزاءِ بِمَا صَبَرْتَ وَ احْتَسَبْتَ وَأَعَنْتَ فَنِعْمَ عُقْبَی الدَّار؛ خدا از سوی پیامبر و امیرمومنان و حسن و حسین (ع) به شما پاداش خیر دهد، که صبر کردی، کار خویش را به حساب خدا گذاشتی و امام را یاری کردی؛ پس چه نیکو سرانجامی است خانه آخرت.
همین ویژگیها حضرت عباس(ع) را مقرب درگاه خدا و محبوب اهل بیت(س) قرار داد به طوری که امام معصوم که تعارف، دروغ و زیادهگویی در کلام ایشان راه ندارد، خطاب به ایشان "جانم بفدایت" میگویند و در هنگام مواجهه با پیکر خونین او بیان کنند که «ألآن إنکَسَر ظَهری و قلّت حیلَتیِ»؛ یعنی اکنون کمرم شکست و چارهام اندک شد.
ایشان از محبوبترین و تاثیرگذارترین شخصیتهای جهان اسلام در میان شیعیان بود که شاید پس از وجود مقدس معصومان(ع)، شخصیتی به بزرگی و جلال او نتوان یافت. ایشان را پدر فضایل انسانی، مردانگی، شجاعت، ادب و ایثار و وفاداری نامیدهاند.
حجت الاسلام علی اصغر ظهیری محقق، نویسنده و کارشناس مذهبی در گفتگوی اختصاصی با خبرنگار شاخه سبز پیرامون شخصیت حضرت عباس گفت: در رابطه با وجود مقدس حضرت قمر بنی هاشم مطلب بسیار فراوان است اما تاریخ زندگانی ایشان خلاصه در ایامی شده که محضر حضرت سیدالشهدا بودند.
وی افزود: تاریخ زندگانی برخی از اهل بیت(س)، بنا به شرایطی که آن بزرگواران در دوران خود داشتند از نظر کتابت و نوشتاری چندان مبسوط نیست و برای این مسئله دلایل زیادی وجود دارد که یکی از این دلایل شدت خفقانی است که در زمان برخی از این بزرگواران وجود داشته است.
حجت الاسلام ظهیری اظهار داشت: شاید در مورد برخی از ولادتها و شهادتهای اهل بیت، تاریخ دقیقی در منابع دست اول نتوانیم پیدا کنیم به همین دلیل مرحوم مرعشی نجفی نسبت به تاریخ بعضی از امامزادهها فرموده بودند که اگر کسی تاریخ دقیقی از ولادت و شهادت آن بزرگواران پیدا کند و قابل استناد باشد من یک مکه به او جایزه میدهم که اینکار بعد از تحقیق فراوان باز هم به نتیجه نرسیده بود که این یکی از نشانههای غربت اهل بیت(س) است که تاریخ زندگانی آن بزرگواران و فرزندانشان در منابع دست اول مکتوب نشده است.
وی ادامه داد: زندگی و تاریخ تولد بعضی از هنرپیشهها و نخبهها و متخصصین در رشتههای مختلف ورزشی و علمی آنقدر دقیق نوشته شده که در مقابل آن وقتی به تاریخ زندگانی انبیا و اولیای الهی نگاه میکنیم واقعا رنج آور است که به چه دلیل تاریخ زندگانی آنان کامل نگاشته نشده است و این نکته بسیار مهم و قابل توجهی است.
این کارشناس مذهبی در ادامه بیان کرد: در رابطه با زندگانی قمر بنی هاشم نیز تاریخ مبسوطی وجود ندارد و از ۳۷-۳۸ سال زندگی ایشان مثل دوران وجود مبارک امیرالمومنین مطلبی وجود ندارد اما ایشان در دوران حیات خود، دوران پدر و امام حسن مجتبی و سیدالشهدا را درک کردند که عمده مطالب گفته شده از زندگانی ایشان مربوط به عاشورا است.
وی اضافه کرد: برخی بزرگان ما نقل میکنند که حضرت عباس به این دلیل قمربنی هاشم نامیده شده که این ماه تمام نورانیت خودش را از سه خورشید در دوران حیات خود گرفته است.
حجت الاسلام ظهیری خاطرنشان کرد: یک زمانی این قمر نورش را از امیرالمومنین و بعد از حضرت مجتبی و بعد هم در محضر سیدالشهدا بوده و با تابیدن نور خورشید سیدالشهدا در وجود این شخصیت بزرگوار به قمر شهرت پیدا کرده است.
وی افزود: اهل دل نقل میکنند که فضایل و کراماتی که از ناحیه سه امام معصوم در این عالم وجود داشته با تابیدن در آیینه تمام نمای شخصیت حضرت عباس منتشر شده و به تعبیر بزرگان، حضرت عباس مرکز انتشار فضایل سه امام معصوم میباشد.
این کارشناس مذهبی با بیان اینکه حضرت عباس ۳۶ لقب دارد، گفت: مرحوم موحد ابطحی سه جلد کتاب در مورد حضرت عباس نوشتند و اسم کتاب را "اباالفضل" گذاشتند
در این کتاب وقتی به نام و القاب حضرت عباس اشاره میکند ۳۶ لقب را برای حضرت عباس نقل میکنند که از این ۳۶ لقب به ۳ القاب بسیار مهم ایشان اشاره میکنم که لقب اول ایشان که در میان مردم شهرت بسیاری دارد "ابوالفضل" است.
وی درخصوص چرایی نامیده شده ایشان به نام عباس بیان داشت: در مورد علت اینکه امیرالمومنین ایشان را عباس نامید مطالب بسیار ارزنده گفته شده که یکی از دلایلش هیبتی است که خدا در وجود حضرت عباس قرار داده بود و ابهت و هیبت الهی چنان در وجودش نهفته بود که در برابر مشرکین از یک هیبت عجیبی برخوردار بود و حضرت تحمل اینکه فردی بخواهد در مقابل حق بایستد را نداشت و از خود عکس العمل نشان میداد و ایشان همواره در دفاع از حق میکوشید.
حجت الاسلام ظهیری اعلام کرد: برای لقب ابوالفضل از نگاه بزرگان معانی زیادی ذکر شده که یکی از علل را در این عنوان کردهاند که ایشان پسری به نام فضل داشته است.
وی ادامه داد: نکته دیگر این است که بعضی از اهل عرفان و معنا میگویند فضل به معنای بخشش بدون استحقاق و بخشش بدون منت است.
این کارشناس مذهبی با اشاره به فضل خداوند گفت: ریخت و پاش پرودگار متعال در نعمت بی نظیر است و این یکی از صفات بی نظیر خداوند است که حتی به دشمنان خودش هم لطف میکند و سفره رزقش را هیچوقت از جلوی کسی برنمیدارد چون این عالم غرق در فضل خداوند است و این فضل شامل تمام موجودات عالم میشود لذا یکی از دلایلی که به حضرت عباس، ابوالفضل میگویند این است که در تاریخ زندگانی ایشان سراغ نداریم که حتی دشمنان به ایشان مراجعه کنند و از فضل ایشان محروم مانده باشند و این یکی از مهمترین ویژگیهای حضرت است.
وی به یکی دیگر از القاب مهم ایشان اشاره و عنوان کرد: لقب دوم ایشان علمدار به معنای پرچمدار است که در عرب رسم بوده در نبردها و دفاعها و جنگها معمولا یک نفر به عنوان علمدار انتخاب میشده و حضرت امیرالمومنین در نهج البلاغه میگویند" هیچوقت پرچم یک لشکر را به دست انسان بزدل نسپارید چون بزدلی او ممکن است نظام یک لشکر را از هم بپاشد" لذا وجود اهل بیت توصیه میکنند وقتی پرچمداری را انتخاب میکنید سعی کنید از شجاع ترینها انتخاب کنید و در دوران دفاع مقدس نیز فرماندهان لشکر از شجاع ترینها بودند و سردار سلیمانی نیز در اوج شجاعت قرار داشتند و به تعبیر رهبری وقتی دشمنان به ایشان پیام دادند که بالاخره تو را خواهیم زد سردار سلیمانی فرموده بود "من سی سال است که به دنبال شهادت هستم شما مرا از مرگ میترسانید؟."
حجت الاسلام ظهیری تصریح کرد: حضرت عباس پرچمدار سیدالشهدا بود و این علمداری حضرت در عاشورا خلاصه نمیشود بلکه یکی از ویژگیهای نهضت سیدالشهدا این است که پرچمدار آن حضرت عباس است که از لحظه آغاز تا صبح قیامت این علمداری بر دوش حضرت عباس است و لذا حضرت وقتی برای آخرین لحظه به میدان رفتند و به شهادت رسیدند سیدالشهدا یکی از جملاتی که به ایشان فرمود این بود که" تو پرچمدار منی و اگر تو بروی نظام لشکر من از هم میپاشد".
وی اضافه کرد: حضرت عباس از آخرین شهدایی است که در رکاب اباعبدالله به شهادت رسیده است اما با این وجود سیدالشهدا فرمود تو بروی لشکر من از هم میپاشد گویی حضرت عباس هم در کربلا و هم بعد از کربلا نظام دار پرچم نهضت سیدالشهدا بوده است.
وی با اشاره به لقب سوم حضرت عباس گفت: یکی دیگر از القاب حضرت عباس ابوالقربه به معنی پدر مشک است و یکی از عللی که به ایشان "پدر مشک" میگویند این است که حضرت سمت سقایی سپاه امام حسین(ع) را در عاشورا داشته است.
حجت الاسلام ظهیری افزود: در نگاه اهل دل ابوالقربه به معنای سیراب کردن تشنگان معرفت است و اگر کسی بخواهد در وادی ارادت و محبت به اهل بیت کسب معرفت کند یکی از بهترین راههایش این است که حضرت عباس را حلقه اتصال خود و اهل بیت قرار دهد و اینگونه دیگر درب به روی شما باز میشود.