کارشناسان بررسی کردند:
زهره مهرنوروزی-در جامعه ایران پیش از اسلام کما بیش زن در بطن جامعه ایرانی بود اما با پیروزی انقلاب اسلامی زن ایرانی از حاشیه به متن رسید. مبانی انقلاب اسلامی ایران که بر گرفته از مبانی اسلام ناب محمدی است باز تعریف جدیدی را از زن به دنیای امروز و آینده ارائه داد. رهبر انقلاب به زنان مومن ایرانی الگوی سوم زن نام نهاد زنی تمدن ساز که غرب را به زانو در آورده است. برای بررسی بهتر موضوع با کارشناسان مونا رحیمی پژوهشگر، زهرا محمدی استاد دانشگاه و لیلا جوادی مقدم استاد حوزه و دانشگاه به گفتگو نشستیم :
مونا رحیمی پژوهشگر گفت: مهم ترین نقشی که اسلام برعهده ی زن نهاده و زن با ایفای آن می تواند زیربنای ساخت یک تمدن نوین اسلامی را تضمین کند، نقش تربیتی است که در واژه ی مقدس مادر خلاصه می شود. این نقش در نهاد خانواده ایفا می شود که در کنار نقش هایی هم چون همسری تعریف می شود. امام خمینی(ره) درباره ی این نقش زن فرمودند: «زن با تربیت صحیح خودش انسان درست می کند و با تربیت صحیح خودش کشور را آباد می کند».
وی افزود: در جامعه ی مدرن و امروزی که سبک زندگی به دلیل ارتباطات گسترده، مدام در حال تغییر و تحول است نقش هایی که به زنان، به عنوان عضوی از جامعه که سبک زندگی آن ها بر سبک زندگی جامعه تأثیر بسزایی می تواند داشته باشد، محول می شود، متنوع تر است و با گذشته فرق دارد. از طرفی دیگر، تغییر در سبک زندگی جامعه نیز بر تغییر در سبک زندگی زنان تأثیرگذار بوده و این رابطه رابطه ای دوسویه است. به دیگر بیان، جامعه شرایطی را به وجود آورده است که زنان در آن می توانند نقش های جدیدتر و بیش تری را در محیط کلان اجتماعی بر عهده بگیرند. نقش هایی که بعضاً حتی ممکن است با روحیه ی لطیف زنانه سازگاری و تناسب چندانی نداشته باشد؛ و همین امر باعث می شود که زن تدریجاً از لطافت و ظرافتی که خداوند برای او در نظر گرفته است دور شود و دیگر نتواند وظیفه ی مادری و نسل پروری خویش را به آن چنان که شایسته ی اوست به انجام برساند.
رحیمی تصریح کرد: بنابراین آن چه که باید در فرایند تمدن سازی و توجه به سبک زندگی متناسب با فرهنگ ایرانی به آن اهمیت داده شود، نقش هایی است که زن در فرآیند دست یابی به تمدن بایستی برعهده گیرد. از این رو برای ساخت تمدن اسلامی ضروری است که هویت تمدنی همواره در مسیر تعالی و تکامل، بازتولید و تقویت شود.
زهرا محمدی استاد دانشگاه بیان کرد:زنان عنصری سازنده در جامعه که علاوه بر نقش های اجتماعی خود، وظیفه ی پرورش و تأثیر بر نسل ها را دارند تأثیر بسزایی بر جوامع خود می گذارند و حتی می توانند بر سیر تاریخی جامعه تأثیرگذار باشند و مسیر آن را تغییر دهند. نقش زنان در اسلام به خوبی مشخص شده است. وظیفه ی اصلی او پرورش نسل و وفاداری به همسر است. بین سبک زندگی و نقش زن در یک جامعه یک رابطه ی دوسویه برقرار است، گاهی نقش زن فقط محدود به داخل خانه می شود و زمانی هم بخشی از محیط کلان تر را شامل می شود و نقش های اجتماعی خارج از محیط خانه را بر عهده می گیرد. این تغییر نقش ها سبک زندگی را عوض می کند و گاهی هم عکس این قضیه رخ می دهد و سبک زندگی نقش او را تغییر می دهد. در سبک زندگی جدید بخشی از فعالیت های زن به نهاد های اجتماعی واگذار می شود و به تحول های جدید دامن می زند. برآیند این تغییر در سبک زندگی در تمدن پدیدار و باعث می شود که تمدن تغییر کند. در تحلیل نقش زن در ساخت تمدن نوین اسلامی باید دانست نقش زن در جامعه چیست؟ باید توجه داشت تغییرهایی که در جامعه ایجاد می شود، سبک جدیدی به وجود می آورد که طبق آن تمدن نیز تغییر می کند.
وی با اشاره به جایگاه و نقش آفرینی بانوان در طول تاریخ اسلام گفت: در گذشته دیدگاه‌های مختلف با رویکردهای متفاوتی درباره بانوان وجود داشت که گاه با افراط و گاهی هم با تفریط همراه بود اما رویکرد و نگاه اسلام به زنان با حفظ برابری جایگاه مرد و زن، نگاه متعالی؛ با پذیرش تفاوت‌های دو جنس است؛ به طوری که برخی مسئولیت‌ها را بر عهده مرد و بخشی را نیز متناسب با توانایی زن بر عهده آن قرار داده است.
محمدی افزود: بانوان در طول تاریخ در تحولات اجتماعی نقش آفرین بودند. اگر امروزه ما به سوی کعبه عبادت می‌کنیم این عبادت مرهون زحمات همسر پیامبر خدا حضرت هاجر علیه السلام است که در آن زمان به دستور خدا و سفارش همسرش در آن مکان استقامت به خرج داد و امروزه آنجا قبله مسلمانان است و تمام انبیا و اولیا و همه کسانی که به طواف کعبه رفتند و می‌روند قبر او را زیارت می‌کنند.
وی درباره نقش حضرت خدیجه سلام الله علیها در حمایت از پیامبر (ص) و دین اسلام مطالبی را عنوان و تصریح کرد: علاوه بر حمایت‌های حضرت خدیجه (س) از پیامبر اسلام می‌بینیم که وی دختری تربیت کرده که افتخار تمام زنان عالم و الگوی تمام شیعیان است و در کنار حضرت امیرالمومنین (ع) همواره نقش آفرینی کرده است.
این استاد دانشگاه گفت: نقش حضرت زینب (س) نه تنها در آن زمان بلکه امروزه نیز ناجی کشورهای سوریه و شامات بود و ما شاهد بودیم که مدافعان حرم با عشق به نهضت امام حسین (ع) و راه حضرت زینب (س) در دفاع از حرم، از جان گذشتگی کردند و این مسئله خود تحولات بزرگی را در جبه‌های نظامی رقم زد.
محمدی با بیان ویژگی‌ها و نکات فرهنگی پیاده روی اربعین خاطر نشان کرد: راه امام حسین راه نجات است و کسانی که حاضرند به عشق امام حسین (ع) در پیاده روی اربعین کیلومترها با پای پیاده سفر کنند نشانه عظمت فرهنگ عاشورا و نهضت امام حسین (ع) است که نهضتی جهانی است و غیر از مسلمانان افرادی با مذاهب دیگر نیز در آن شرکت می‌کنند و ما امیدواریم بانوان در این راه و در مسیر آرمان‌های الهی همواره موفق باشند.
در ادامه لیلا جوادی مقدم استاد حوزه و دانشگاه اظهار داشت: در زیارت اربعین، هدف قیام امام حسین، همان هدف رسالت نبی اکرم (ص) دانسته شده است؛ که آثار فرهنگی قیام امام حسین در آن بسیار پررنگ است. تجمع بیدارگرانه و استکبارستیز اربعین، روایتی مستند و بشردوستانه را از تشیع به جهان مخابره می‌کند و فرصتی برای نمایش اوج انسجام اجتماعی و منبع غنی برای تبیین تأثیر زنان در تحولات جهانی است.
وی ادامه داد: ما نه قائل به زن گوشه نشین شرقی و نه زن غربی بدون هویت هستیم بلکه به دنبال ارائه الگوی سومی هستیم که بتواند تمدن ساز و اثرگذار باشد، زنی که بتواند علاوه بر احساس زنانه و مادرانه خود هویت الهی خود را حفظ کند.
وی تاکید کرد که زنان ایران تمدن‌ساز هستند و گفت: عده‌ای به گمان خودشان آنچه که متعلق به فرهنگ ماست و محصول بزرگ اسلامی که مدیون بانوان بزرگی چون حضرت فاطمه زهرا سلام الله علیها و حضرت معصومه سلام‌الله علیها هست را مصادره کردند.
این استاد حوزه و دانشگاه افزود: اگر به قرآن کریم مراجعه کنیم مثال‌هایی از زنان تمدن‌ساز همچون حضرت مریم سلام‌الله علیها و آسیه همسر فرعون را به عنوان پیش‌گامان تمدنی و الگوی همه زنان و مردان می‌یابیم و اگر غرب ویژگی‌های مثبت خودش را همچنان فرضا در کنار ویژگی‌های منفی زیادی که دارد، حفظ کرده است، قطعا مدیون بانوانی همچون حضرت مریم سلام‌الله‌علیهاست. مقیمی با اشاره به فرهنگ تمدن ایرانی و مصادفت امروز با میلاد حضرت معصومه سلام‌الله علیها خاطر نشان کرد: تبلور واقعی شعار زن، زندگی و آزادگی، نه آزادی که به معنی بی بند و باری و بی‌عفتی است که البته معاندین تلاش می‌کنند که آزادی را تعبیر به آزادگی کنند و بی‌عفتی را که به عنوان آزادی تجویز می‌کنند به عنوان آزادگی جایگزین کنند و آن را به ما القا کنند. اما حضرت معصومه سلام الله علیها تبلور این شعار است و این در حد شعار و حرف نیست.
جوادی مقدم با بیان اینکه انقلاب اسلامی ایران زن را باز تعریف کرده است افزود: زنان‌مان تمدن‌ساز هستند و من اطمینان دارم که با وجود شما زنان و دختران مومن مسلمان مایه فخر و میاهات ایرانیان هستید و خواهند بود، وما شاهد استمرار عزت و بزرگی تمدن اسلامی در امتداد تمدنی که حضرت فاطمه زهرا سلام‌الله‌علیها ایجاد کرده خواهند بود.
این محقق با بیان اینکه در تمدن ایرانی چه قبل از اسلام و چه بعد از اسلام همیشه عفت زنان‌مان به عنوان نقطه ثقل و نقطه اتکا تمدن بوده است، ادامه داد: در دوره‌هایی عفت زنان مورد هجمه قرار گرفته است و دوره‌های پرفراز و نشیبی را پشت سر گذاشته اما اینها مقاطعی کوتاه بوده و ما دوباره به اصل خودمان و اصل تمدن ایرانی خودمان و اصل تمدن اسلامی خودمان بازگشت کردیم.
وی با بیان اینکه دشمنان تلاش می‌کنند که مبناهای تمدنی ما را ویران کنند،گفت: تعبیر رهبری از الگوی سوم زن این است که «زن به یک جایگاه مصنوعی و تصنعی و تشریفاتی احتیاج ندارد؛ جایگاهی که دون شأن متانت و سکینه و آرامش روحی اوست. در طبیعت الهی زن، آن‌چنان لطافت و زیبایی و گرمای محبتی وجود دارد که می‌تواند هم خود را و هم محیط پیرامون خود را- چه در داخل خانه، چه در هر محیطی که باشد- به طرف معنویت، پیشرفت و علوّ مقامات علمی و عملی سوق دهد و پیش ببرد».
وی با اشاره به بیات عمیق رهبری در باره زن ایرانی گفت: نگاه انقلاب اسلامی به مقوله‌ی زنان درست در مقابل نگاه غربی قرار دارد. فرهنگ غربی با ایجاد یک «نامُعادله» در مسئله‌ی زنان عملا این قشر را وسیله‌ی «انتفاع» و بهره‌برداری‌های گوناگون قرار داده است رهبری در این باره فرموده است: غرب درباره زن یک نامعادله‌ای را بتدریج به وجود آورده‌اند؛ یک طرف ذی‌نفع، یک طرف مورد انتفاع؛ بشریت را اینجوری تقسیم کرده‌اند. طرفِ ذی‌نفع مرد است، طرفِ مورد انتفاع عبارت است از زن. این به طور آرام، با تدریج، با شیوه‌های گوناگون، با تبلیغات مختلف، در طول ده‌ها سال در جوامع غربی در درجه‌ی اول، و بعد در جوامع دیگر جا افتاده. شأن اجتماعی زن را اینجوری معرفی کردند. ».
