
فاطمه مداح نظری - جوانی جمعیت و افزایش فرزندآوری یکی از مسائل مهمی است که باید مورد توجه قرار گیرد، لذا مسئولان مربوطه اقدامات به خصوصی را به منظور افزایش فرزندآوری و جوانی جمعیت کشور در دستور کار خود قرار دادهاند. مسئولان باید اهمیت این موضوع را بیشتر و بیش از پیش درک کنند.
دلایلی متعدد و وجود باورهای نادرست در جامعه منجر به افزایش سن بارداری و بارداری شده است و شاهد کاهش نرخ ازدواج و فرزندآوری هستیم و این موضوع آینده جمعیتی جامعه را تحت تأثیر قرار خواهد داد، باروری زنان حدود ۲۰ سالگی به بعد افزایش مییابد و حوالی سن ۲۵ سالگی به اوج خود میرسد، بهترین سالهای باروری (سن بارداری) یک زن بین ۲۵ و ۳۰ سال است و از ۳۰ سالگی به بعد میزان باروری کاهش خواهد یافت و از ۳۵ سال این میزان با شیب سریعتری کم میشود؛ به طوری که بعد از سن ۴۰ و به خصوص ۴۲ سالگی، میزان باروری بهصورت خودبهخودی و با روشهای کمک باروری بهشدت کاهش مییابد.
به گفته برخی متخصصان، در علم پزشکی بارداری در هیچ سنی منعی ندارد، بلکه در بعضی سنین مادر نیاز به مراقبت بیشتری قبل از زایمان، بعد از زایمان و حین بارداری دارد.
مدت زمان پنجره جمعیتی در کشور به هفت تا ۱۰ سال رسیده است. پنجره جمعیتی به معنای مدت زمانی است که افراد در سنین باروری قرار و فرصت باردار شدن دارند؛ اکنون بین هفت تا ۱۰ سال مدت زمان پنجره جمعیتی کشور است که اگر این زمان بگذرد باروری افراد دچار مشکل میشود و ممکن است باردار نشوند.
در سال ۱۳۶۰ شمار زنان با توانایی باروری در جامعه به ۱۰ و نیم میلیون نفر میرسید و کشور از ۲.۵ میلیون نوزاد برخوردار بود و به ازای هر چهار زن یک فرزند وجود داشت. در حال حاضر علیرغم وجود ۲۵ میلیون زن، یک میلیون و ۴۰۰ هزار نوزاد داریم و به ازای هر ۱۸ زن، یک فرزند وجود دارد.
میانگین سن بارداری در کشور از سال ۱۳۵۵ تا ۱۳۹۹ حدود ۱۰ سال افزایش یافت و از ۲۲ سال به ۳۰ سال رسیده است، ناباروری در بیشتر موارد قابل درمان است و پوشش بیمههای مناسبی نیز در پرداخت هزینهها وجود دارد. برای جوانی جمعیت، سقط غیرقانونی جنین باید بیش از پیش مورد توجه قرار گیرد.
کارشناسان تصویب قانون حمایت از خانواده و جوانی جمعیت را از سوی مجلس شورای اسلامی، ریسمانی میدانند برای نجات کشور از سیاهچاله جمعیتی. قانونی که سهم و تکلیف هر یک از وزارتخانهها، نهادها و سازمانها برای اجرای مفاد آن مشخص کرده است.
رهبر معظم انقلاب نیز پس از طرح نخستین مطالبات جدی جمعیتی از سال۱۳۹۰ در هیئت دولت، در یک دهه گذشته ۵۴بار درخصوص پیامدهای کاهش جمعیت هشدار دادهاند. با این حال تا پیش از تصویب قانون حمایت از خانواده و جوانی جمعیت هیچ قانونی برای حمایت از فرزندآوری خانواده ایرانی وجود نداشت و بیشتر قوانین خانواده در تعارض با فرزندآوری بود.
با توجه به تفاوت علم جمعیت با دانش جمعیت ، در سالهای اخیر اغلب دولتمردان با مشاهده آمار رو به کاهش موالید، به دانش جمعیتی دست یافته و به ضرورت افزایش آن اشاره کردهاند؛ اما تا کنون فقط رهبر معظم انقلاب بهطور جدی در مورد جمعیت اظهار نگرانی و بارها بر اهمیت آن تأکید کردهاند که این نشان میدهد ایشان درباره موضوع جمعیت به ادراک معنا رسیدهاند. درحالی که اگر همه مسئولان و رسانهها در حوزه جمعیت، علم ادراکی داشته باشند بهطور حتم میتوان با تغییر ماهیت فکری جامعه به اهداف پیشبینی شده در قانون حمایت از خانواده و جوانی جمعیت دست یافت.
حفظ جمعیت جوان یکی از مهمترین منابع ثروت ملی هر کشور و در حقیقت یک امتیاز ملی است. با این حال مرور شاخصهای متعدد در حوزه جمعیت و فرزندآوری چون رشد جمعیت، تعداد موالید، میزان ناخالص موالید، میزان باروری عمومی و زناشویی، مرتبه فرزند و ... نشان میدهد کاهش فرزندآوری به یک الگوی غالب در کشور تبدیل شده است.