کام شیرین مردم دنیا با سوهان قم؛
زهره نعلبندی
شاخه سبز، این روزها سوهان قم نه تنها کام ایرانیان بلکه با رونق صادرات این محصول کام مردمان سایر کشورها نیز با آن شیرین شده و این شیرینی طرفداران بسیاری در تمام دنیا پیدا کرده است.
به گزارش خبرنگار شاخه سبز، سوهان از شیرینی‌های سنتی، محبوب و معروف قم است و این شیرینی از شناخته شده‌ترین سوغاتی‌های قم محسوب میشود که امروزه در مدل و انواع مختلف تولید میشود.
اما تاریخچه این محصول پر طرفدار به دوران قاجار و سال‌های ۱۲۸۹-۱۲۹۰ بر می‌گردد.
آن زمان فردی به نام ملا ابراهیم شماعی این شیرینی را در مراسمی به ناصرالدین‌شاه تقدیم کرد. او پس از صرف سوهان به دلیل بافت لطیف و توانایی آن در هضم غذا به گونه‌ای که گفته میشود مانند سوهان، غذای مصرف کننده را "می‌برد" و هضم می‌کند، این شیرینی خوشمزه را سوهان نامید.
سوهان در ابتدای تولید و ورود به دنیای شیرینی‌جات مخصوص بزرگان و اشراف‌زاده‌ها بود؛ اما با شناخته شدن روش‌های پخت و استفاده از فناوری‌های جدید کم‌کم وارد بازار شد و تمام افراد با طعم آن آشنا شدند. با گذشت زمان و استفاده از تکنولوژی‌های نوین، کم‌کم روش‌های پخت و تهیه سوهان تغییر کردند و این محصول به تولید انبوه خود رسید. به گونه‌ای که امروزه تمام افراد آن را به عنوان اصلی‌ترین محصول صادراتی قم می‌شناسند.
بعد از ملا ابراهیم شماعی و در اواخر دوره قاجار فردی به نام حاج علی‌خان سوهانی در قم سوهان را تولید کرد. این فرد نیز یکی از شیرینی‌پزان ماهر شهر قم بود که سوهان را به عنوان یک شیرینی مقوی و انرژی‌زا برای زائران حضرت معصومه(س) تولید کرد.
این روزها در عمده خیابان‌های قم ردپایی از کارگاه‌های سوهان پزی دیده میشود این در حالیست که در گذشته فقط ۴-۵ کارگاه سوهان‌پزی در کل کشور وجود داشت؛ اما امروزه طبق اذعان رئیس اتاق اصناف قم بیش از 850 کارگاه سوهان‌پزی فقط در شهر قم در حال فعالیت هستند و برای حدود ۴ هزار نفر به صورت مستقیم اشتغال‌زایی کرده‌اند و سالانه حدود ۵ هزار تن سوهان تولید و روانه بازار‌های داخلی و خارجی میشود.
امروزه سوهان قم نه تنها به عنوان یک شیرینی خوش‌طعم و خوشمزه، بلکه به عنوان نمادی از هنر و آشپزی ایرانی و شهر قم شناخته میشود.
کمک به رونق یافتن تولید سوهان در قم به صورت کارگاهی و صنعتی علاوه بر حفظ فرصت‌های شغلی این بخش، عامل مهمی برای جذب گردشگران علاقه‌مند به این سوغات استان است.
تولیدکنندگان سوهان قم به دلیل وجود ظرفیت‌های مورد نیاز، قابلیت بسیاری برای افزایش سطح تولید خود در پاسخ به تقاضای گردشگران داخلی و بین‌المللی دارند و می‌توانند به عنوان عنصری مهم در ارتقای موقعیت گردشگری استان نقش آفرینی کنند.
امیر پوریزدی رئیس اتاق اصناف استان قم در اردیبهشت ماه سال جاری، درباره وضعیت سوهان قم گفت: ثبت نشان جغرافیایی، نقشی مؤثر در حفظ کیفیت، اصالت و اعتبار سوهان قم خواهد داشت و می‌تواند مسیر توسعه صادرات این محصول را هموارتر کند.
او با اشاره به اهمیت حفظ اصالت تولیدات سنتی گفت: برنامه‌ریزی‌های لازم برای ثبت نشان جغرافیایی سوهان قم به اتمام رسیده و این اقدام در راستای حمایت از یکی از ارزشمندترین محصولات فرهنگی و اقتصادی استان انجام میشود.
پوریزدی با بیان این که سوهان یکی از صنایع مهم اشتغال‌آفرین استان قم است، افزود: هم‌اکنون بیش از ۸۵۰ واحد تولید سوهان در استان فعال است که برای حدود ۴ هزار نفر به صورت مستقیم اشتغال‌زایی کرده‌اند. این واحد‌ها سهم قابل توجهی در تولید روزانه بیش از ۹۰ درصد سوهان کشور دارند.
رئیس اتاق اصناف قم با تاکید بر همکاری گسترده دستگاه‌های دولتی و اجرایی استان افزود: این اقدام نه تنها از هویت سوهان قم در برابر تولیدات بی‌کیفیت صیانت می‌کند، بلکه فرصت مناسبی برای ارتقای برند این محصول در بازار‌های جهانی فراهم می‌آورد.
او با اشاره به موانع موجود بر سر راه صادرات سوهان اظهار کرد: با وجود ظرفیت‌های بالای تولید و کیفیت، نوسانات قیمت مواد اولیه مانند روغن، شکر و مغزها، مشکلات بسته‌بندی و همچنین نبود برنامه منسجم و علمی برای توسعه صادرات از مهمترین چالش‌های این صنعت است. با این حال با بهبود فناوری‌های تولید، از جمله افزایش ماندگاری سوهان از دو ماه به ۹ ماه در برخی کارگاه‌ها، مسیر صادراتی امیدوارکننده‌ای برای این طلای شیرین ایرانی در حال شکل‌گیری است.
پوریزدی در پایان خاطرنشان کرد: سوهان قم میراثی ماندگار از ذوق و هنر مردم این دیار است که با حمایت هدفمند و توسعه بازار‌های هدف، آینده‌ای روشن‌تر برای این محصول ارزشمند رقم خواهد زد.
