زهره نعلبندی
شاخه سبز- قم به عنوان شهری زائر پذیر نیازمند امکانات بسیاری در زمینه حمل و نقل شهری است و علاوه بر این، استان قم شاهراه مواصلاتی 17 استان کشور است و به همین سبب رفت و آمد در این استان بسیار زیاد است و نیازمند تدابیری در حوزه حمل و نقل شهری است.
به گزارش خبرنگار شاخه سبز، از آنجاییکه ترافیک یکی از معضلات کلان شهرهاست، کلانشهر قم نیز از معضل ترافیک و تبعات و پیامد‌های ناشی از ترافیک از جمله آلودگی‌های صوتی، هوا، مسایل زیست محیطی، اتلاف زمان و بی نظمی در خیابان‌ها در امان نبوده است.
حمل ونقل ریلی به علت دارا بودن مزیت‌هایی از قبیل سرعت، پاک و بدون آلودگی محیط زیست، جابجایی انبوه ، دارای جایگاه ویژه در حمل ونقل شهری است از این رو بهسازی حمل ونقل عمومی در شهرهای در حال توسعه رو به گسترش است.
ساخت مترو یکی از طرح‌هایی بود که به منظور خدمت‌رسانی به زائران و مجاوران بارگاه ملکوتی حضرت فاطمه معصومه (س) و حل مشکلات ترافیکی شهر قم تصویب شد.
لذا برای رهایی شهروندان قمی از ترافیک شهری، یکی از راهکارهای موثر بهره برداری از پروژه مترو است؛ پروژه‌ای که اجرای آن در قم از سال ۱۳۹۰ آغاز شده و حدود 13 سال از کلنگ زنی ساخت آن می‌گذرد.
بهره برداری از پروژه مترو قم را تاکنون دلایلی همچون کمبود بودجه و تحریم‌ها به تاخیر انداخته است.
در اواخر فروردین ماه سال ۱۴۰۰ منصور درویشی مدیرعامل سابق سازمان قطار شهری قم در حاشیه بازدید اصحاب رسانه از روند اجرای پروژه قطار شهری قم، از شتاب گیری روند اجرای پروژه خط یک مترو قم خبرداد و گفت: شهروندان قمی در سال ۱۴۰۰ سوار مترو می‌شوند.
اما اکنون در پایان در سال 1403 به سر می‌بریم و همچنان طلسم این پروژه شکسته نشده و شهروندان قمی هنوز در انتظار تکمیل این پروژه و بهره برداری از آن هستند.
این پروژه از موانع‌های پیشروی خود در امان نبوده و کمبود بودجه و تحریم‌ها بهره برداری از آن را بارها به تاخیر انداخته است.
محمدرضا انگشت‌باف مدیرعامل سازمان قطار شهری استان قم اخیرا درباره تدابیر تامین واگن متروی قم و منابع و تسهیلات آن اظهار داشت: متولی واگن در کشور وزارت کشور است و طبق قرارداد، تعهد واگن بر عهده وزارت کشور و دولت است. ما در سال 97 یک مصوبه از هیئت وزیران اخذ کردیم که بنا شد، واگن‌های متروی قم را بر اساس قرادادی که وزارت کشور تا سقف 25 درصد دارد تأمین کنند.
وی افزود: قرارداد 630 واگن تهران و قرارداد 799 واگن تمام شهرها را وزارت کشور عهده‌دار است. طبیعتا کارفرمای قرارداد تأمین واگن ما در استان قم هم وزارت کشور است. ما سال 97 مصوبه‌ای که از هئیت وزیران اخذ کردیم و قرار شد از این ظرفیت استفاده کنیم، بر این اساس مقرر شد که مبلغ 70 میلیون یورو و به طور کامل از اعتبارات دولتی واگن‌های مترو قم تامین شود.
مدیرعامل سازمان قطار شهری استان قم بیان کرد: متاسفانه به جهت بروکراسی و تغییر دولت، قرارداد در آبان سال 1401 توسط وزارت کشور به طرف خارجی ابلاغ شد. مجدد در حال پیگیری هستیم. باید در سازمان برنامه‌ریزی وزارت کشور یکسری از اصلاحات قراردادی، مجوزی اتفاق می‌افتاد. به همین واسطه منجر به این شد که قسط اول پیش‌پرداخت قرارداد توسط وزارت کشور به شرکت چینی پرداخت نشود.
وی خاطرنشان کرد: ما سال گذشته در جلسات متعدد فشرده دوماهه‌ای با موضوع مدیریتی و کارشناسی به صورت برخط با نفرات خارجی داشتیم و طراحی واگن‌ها را تصویب کردیم. مبحث قسط اول پیش‌پرداخت خارج از اراده‌ی سازمان قطار شهری استان است و دوستان وزارت کشور باید پیگیری‌های لازم را انجام می‌دادند. طی تلاش‌های انجام شده در 27 مردادماه 1403 مجوز ماده 62 واگن‌های متروی قم صادر شد.
انگشت‌باف عنوان کرد: بر این اساس ما باید بلافاصله قرارداد 3 جانبه با بانک مرکزی را انجام دهیم. احتمالا ظرف 3 ماه آینده می‌توانیم کار را به مرحله‌ای برسانیم که دولت بتواند قسط اول پیش‌پرداخت را به طرف چینی بدهد، تا شرکت چینی هم واگن‌ها را بسازد و در بازده زمانی 6 تا 8 ماهه به قم تحویل دهد.
مدیرعامل سازمان قطار شهری استان قم گفت: ما در 2 بخش به کمک دولت احتیاج داریم؛ اول اعطای مجوزهای عقب‌افتاده مانند ماده 62 که 10 ماه در سازمان برنامه مانده بود. دوم باتوجه به اینکه در خرداد سال 1402 اوراق مشارکت مترو قم رشد 3 برابری داشته است که مبلغ آن 250 میلیارد تومان بود که به نسبت سال قبل آن یعنی سال 1401 رشد 500 درصدی داشت. ما برای وصول این مبلغ نیاز به مساعدت دولت داریم.
