تاریخ : 1397/04/25 11:08
شناسه : 163911
اختصاصی شاخه سبز
نشست هلسینکی و پیامدهای آن
ترامپ و پوتین  بعد از گمان زنی زیاد در مورد یک دیداری رسمی با هم، بالاخره امروز در هلسینکی فنلاند این دیدار صورت گرفت هر چند دونالد ترامپ و ولادیمیر پوتین، روسای جمهور ایالات متحده و روسیه، برای اولین بار ۱۶ تیر97 در حاشیه نشست گروه ۲۰ با یکدیگر دیدار کردند. اما این دیدار یک دیدار رسمی نبود. هسلینکی می توان پله ای برای عادی سازی روابط فیمابین این دو کشور باشد باید دید آیا رهبران دو کشور در مورد محاسبات و معادلات بین المللی به توافق می رسند یا نه؟ 
امروز 16 جولای (25 تیر 97) بالاخره دیدار رسمی روسیه و امریکا صورت گرفت در این دیدار قرار است که رهبران دو کشور پیرامون پایان بحران سوریه و خروج نیروهای امریکایی و ایران از سوریه، پرونده ایران و مسائل انرژی و مالی این کشور، قضیه الحاق کریمه به روسیه و بحران اوکراین، قیمت و میزان تولیدات نفت، امنیت رژیم صهیونیستی، دخالت روسیه در انتخابات 2016 امریکا، رفع تحریم روسیه توسط کشورهای غربی، کنترل تسلیحات هسته ای و شیمیایی و حملات سایبری صحبت کنند. 
هلسینکی فنلاند تا الان سه بار محل نشست و دیدار روسای روسیه و امریکا بوده آن هم زمانی که مروادت این دو کشور در شرایط  خصانه ای و شکرآبی قرار داشت ولی بعد از آن نشست ها تا حدودی کرملین و کاخ سفید به سمت کاهش تنش و اختلافات پیش رفتند در ماه سپتامبر سال ۱۹۹۰ جورج بوش (پدر) در همین مکان (هلسینکی) با میخائیل گورباچف آخرین رئیس‌جمهور شوروی ملاقات کرد در این دیدار شوروی چون در شرف سقوط و ضعف بود دست آمریکا را در عراق باز گذاشت و به عبارت دیگر آن را واگذار کرد.دیدار رهبران کاخ سفید و کاخ کرملین یک ماه بعد از اشغال کویت توسط نیروهای نظامی صدام صورت گرفت و متعاقب آن آمریکا با ۴۰۰ هزار نیروی نظامی به کویت حمله برد و نیروهای صدام را از پای درآورد.در دیدار بعدی روسیه و امریکا در هلسینکی، بوریس یلتسین رئیس‌جمهور وقت روسیه در جریان گفت‌وگوهای سال ۱۹۹۷ با بیل کلینتون دست آمریکا را برای نفوذ در اروپای شرقی باز گذاشت و پیامد آن تعدادی از کشورهای سابق عضو پیمان ورشو عملاً در کنار غرب قرار گرفتند.اینکه در این دیدار آیا قرار است شاهد تغییرات در محیط بین المللی همچون دیدار های قبلی هلسینکی باشیم یا نه باید منتظر اتفاقات و رخ داد های آینده باشیم چون شرایط الان متفاوت یک سویه به نفع یکی از بازیگران این نشست نیست هر دو طرف تا حدودی به مشکلات مکملی در قبال همدیگر دچار شدند.
دو روز پیش از دیدار ترامپ و پوتین، هنگامی که رئیس جمهور امریکا در لندن به سر می برد راد روزنستاین، معاون دادگستری آمریکا با طرح شکواییه ۲۹ صفحه‌ای، ۱۲ افسر اطلاعاتی ارتش روسیه را متهم کرد که با هک کردن کامپیوترهای حزب دموکرات در خلال انتخابات سال ۲۰۱۶ تلاش کرده‌اند با تخریب هیلاری کلینتون، نامزد حزب دموکرات، بر نتایج انتخابات آمریکا تاثیر بگذارند. اینکه چرا شکواییه در چنین روزی مطرح شود به نظر می رسد که عده ای در امریکا دوست ندارند این دیدار برگزار شود زیاد نگران هستند در این دیدار ترامپ امتیازهایی به روس ها بدهد که منافع امریکا را به خطر بیندازد
ولادیمیر پوتین به عنوان رهبری شناخته می شود که با مطالعه اسناد و آمار خود را برای مذاکرات بین المللی آماده می کند. گروهی از مقامات پیشین آمریکا در گفتگو با خبرگزاری رویترز گفته اند که از نظر آنها رئیس جمهوری روسیه در مذاکره با همتای آمریکایی خود دیدار اخیر دونالد ترامپ با کیم جونگ اون، رهبر کره شمالی را در ذهن خواهد داشت. این مقامات نگران هستند که رئیس جمهوری روسیه در دیدار با رئیس جمهوری آمریکا تلاش کند ضمن مشروعیت بخشیدن به خود خواسته های مسکو را به دونالد ترامپ تحمیل کند.اهداف ولادیمیر پوتین در دیدار با رئیس جمهور آمریکا مشروعیت بخشی به الحاق شبه جزیره کریمه به روسیه، کاهش تحریم های واشنگتن علیه مسکو و دستیابی به توافقی در مورد رقابت تسلیحاتی بین دو کشور خواهد بود.مایکل مکفال، سفیر سابق آمریکا در روسیه در مورد تجربه متفاوت رهبران دو کشور می گوید: «رئیس جمهور ترامپ اکثر عمر خود بر روی سیاست خارجی کار نکرده است. در مقابل رئیس جمهور پوتین اغلب سالهای عمر خود را بر روی موضوعات مرتبط با سیاست خارجی و امنیت ملی کار کرده است.» وی بر این باور است که دونالد ترامپ باید با توجه به تجربه بیشتر ولادیمیر پوتین در عرصه امنیت ملی و سیاست خارجی برای کسب آمادگی در مذاکرات با رئیس جمهوری روسیه تلاش کند.
«امی مکینن» نیز در  فارین پالیسی  نوشت:  اگر برنامه پرزیدنت ترامپ در نشست آینده، فشار به ولادیمیر پوتین برای خروج نیروهای ایران از سوریه باشد؛ او احتمالا با پاسخ منفی پوتین روبرو خواهد شد.در ادامه این مقاله آمده است: تحلیلگران بر این عقیده هستند که پوتین هیچ علاقه ای به حذف ایران از معادله سوریه ندارد و حتی در صورت تمایل، وی از اهرم نفوذ و قدرت کافی برای انجام این کار برخوردار نیست. جان بولتون مشاور امنیت ملی جدید در آخر هفته گذشته بیان کرد که نشست آینده بین دو طرف می تواند احتمالا منجر به « مذاکره بزرگتر برای خروج نیروهای ایران از سوریه» شود.مایکل مک فائول یکی از سفیران سابق آمریکا در مسکو گفت: « فکر می کنم این که پوتین بتواند دستور به خروج شبه نظامیان ایران از سوریه دهد، از اساس بسیار اغراق شده است. او از چنین اهرم قدرت و نفوذی برخوردار نیست.»
هدف اصلی ترامپ در این دیدار این است که در مورد قضیه ایران و قیمت و میزان تولیدات انرژی و امنیت رژیم صهیونیستی رایزنی کند برخی از کارشناسان معتقدند پیشروی نیروهای ارتش سوریه در حالی صورت گرفت که کرملین و کاخ سفید قبلا در این خصوص به توافق رسیدند برای مثال، حمله ارتش سوریه به جنوب استان درعا و کونیترا که از 18 ژوئن آغاز شد. این حمله که در ناحیه جنوب غربی منطقه‌ای که توسط روسیه، اردن و امریکا محافظت می‌شد اتفاق افتاد، تنها زمانی امکان‌پذیر بود که اطمینان حاصل شود امریکا با زور به آتش‌بس پاسخ نخواهد داد. سفارت ایالات‌متحده در عمان در 24 ژوئن نامه‌ای مبنی بر اینکه مخالفان نباید انتظار پشتیبانی از ایالات‌متحده را داشته باشند به رهبران جبهه نیروهای جنوبی ارسال کرد. همان روز، نیروی هوایی روسیه به ارتش سوریه پیوست.اسرائیل و اردن همچنین به مسکو برای انجام عملیات نظامی در درعا و کونیترا چراغ سبز نشان دادند؛ اما تحت شرایطی که تنها نیروهای دولت سوریه در آنجا مستقر شوند و تمام گروه‌های طرفدار ایران که عمدتاً حزب‌الله لبنان هستند از این منطقه خارج شوند.
علاوه بر این امنیت رژیم صهیونیستی و قیمت و میزان تولید انرژی برای طرف امریکایی حائز اهمیت است امریکا بعد از، خروج از برجام به همه خریداران نفت و گاز ایران اتمام حجت کرد که اگر از ایران نفت بخرند آن را مجازات خواهد کرد و آنجا که این کشورها وابستگی شدیدی به سیستم مالی و بانکی امریکا دارند خرید های خود را تا حدودی با ایران کنسل کردند. اما با از سر گیری تهدید ها و تحریم های نفتی امریکا علیه ایران، قیمت نفت و بنزین در بازارهای جهانی و امریکایی بالا رفت چرا که کشورهای متحد این کشور توان افزایش نفت برای پر کردن خلاء نفت ایران را ندارند همین عامل سبب کاهش تولید انرژی در عوض افزایش کم سابقه تقاضا برای این مسئول استراتژیک شده است. افزایش قیمت نفت موجب نگرانی ترامپ و هم حزبی های وی در کنگره شده است. این کشور در نوامبر سال جاری قرار است انتخابات میان دوره ای کنگره را برگزار کند افزایش قیمت نفت می تواند در نتایج آینده حزب جمهوری خواهان در کنگره تاثیر زیادی داشته باشد. و ممکن است همین افزایش قیمت، برگ برنده ای برای پیروزی دموکرات ها و تضعیف موقعیت ترامپ در آینده دولت امریکا باشد بنابراین یکی از محورهای مهم مورد توجه ترامپ در دیدار با پوتین موضوع قیمت انرژی و افزایش تولید نفت با همکاری کشورهای عربی است.
کلام اخر
قبل از این دیدار مایک پمپئو وزیر امورخارجه امریکا گفت که ترامپ به در پی تنظیم نظم نو لیبرال است وی قصد ندارند این نظم را بهم بزند! دیدار با پوتین در حالی صورت می گیرید که مثل دیدار ترامپ با کیم جونگ اون رهبر کره شمالی بعد از بد خلقی با متحدان غربی خود بوده است قبل از دیدار با اون، ترامپ نشست جی 7 را با پس گیری امضای خود پای بیانیه این نشست ترک کرد و قبل از اینکه به دیدار با پوتین بیاید اعضای ناتو را زیر انواع فشار هاو تحقیر ها قرار داد و بعد از سفر به لندن درامور داخلی این کشور دخالت و روند بریگزیت را مثبت ارزیابی نکرد. سوالی که اینجا پیش میاد این است که این تغییرات و  موضع گیری ها از شگردها و تاکتیک های شیطانی این کشور است تا بتواند دل طرف شرقی را برای مدت محدودی در راستای منافع خود بدست بیارد. یا نه واقعا در حال تجدید اساسی در نحوه تنظیم نظم جدید لیبرالی به سوی شرق است چون این کشور در راهبردها و سیاست های خود نشان داد که اروپا دیگر آن جذابیت های ژئوپلتیک گذشته را برای این کشور ندارد. اگر نگاه امریکا به سمت شرق باشد در آینده شاهد افزایش نشست های رسمی فی مابین امریکا و روسیه هستیم. در این نشست ترامپ و پوتین اگر به توافق برسند باید شاهد کاهش نیروهای ناتو در اروپای شرقی و قفقاز، تعدیل مستشارات ایران و نیروهای نظامی امریکا در سوریه، افزایش تولید انرژی بود. اما در مورد برداشتن تحریم های امریکا علیه روسیه نیاز به همکاری با کشورهای اتحادیه اروپا(چون نیمی از این تحریم ها به خاطر دخالت روسیه در بحران اوکراین و الحاق شبه جزیره کریمه به خاک خود است) و نتایج تحقیق های رابرت مولر مسئول پرونده دخالت های روسیه در انتخابات امریکا دارد.در مورد ایران و قیمت نفت هم بدون شک رایزنی  ها صورت می گیرد اما به نظر می رسد به دلیل نیاز مبرم روسیه به ایران به این سادگی توان معامله بزرگی در مورد تهران را ندارند ولی باز دلیل نمی شود که روسیه هیچ امتیازی از کارت ایران نگیرد.
فاطمه موسوی زاهد
کارشناسی ارشد روابط بین الملل
 
 

پاسخی بگذارید