سال گذشته و با پیشنهاد رییس قوه قضاییه متهمان و محکومان اغتشاشات سال ۱۴۰۱ شامل تخفیف مجازات شدند.
در جریان اغتشاشات سال گذشته، تعداد زیادی
از افراد به دلیل حضور در ناآرامیها، بازداشت شدند و پرونده این افراد جهت بررسی به
مراجع قضائی ارسال شد.
از آنجا که به موجب بند یازده اصل ۱۱۰ قانون
اساسی: عفو یا تخفیف مجازات محکومین در حدود موازین اسلامی پس از پیشنهاد رئیس قوه
قضائیه، از وظایف و اختیارات رهبر انقلاب است، رئیس قوه قضائیه، طی نامهای پیشنهاد
عفو متهمان و محکومان واجد شرایط اغتشاشات سال گذشته را به رهبر معظم انقلاب تقدیم
کرد.
در پی پیشنهاد رئیس قوه قضائیه به حضرت
آیتالله خامنهای مبنی بر عفو و تخفیف مجازات جمع قابل توجهی از متهمان و محکومان
حوادث سال گذشته و همچنین محکومان دادگاههای عمومی و انقلاب و سازمان قضائی نیروهای
مسلح، رهبر انقلاب اسلامی با این پیشنهاد در تاریخ ۱۶ بهمن ماه ۱۴۰۱ به مناسبت چهلوچهارمین
سالروز پیروزی انقلاب اسلامی و اعیاد ماه رجب موافقت کردند.
پیشنهاد این عفو از سوی رئیس قوه قضائیه
و موافقت رهبری با آن، مورد استقبال مردم، رسانهها و مسئولان قرار گرفت و با عنوان
رأفت اسلامی و اقتدار نظام از آن یاد شد.
این عفو گسترده، از جمله عفوهای معیاری
بود. در اینگونه عفوها، رئیس قوه قضائیه معیارهایی را به رهبر معظم انقلاب پیشنهاد
میکند و در صورت موافقت رهبری بر اساس آن معیارها افرادی مشمول عفو قرار میگیرند.
در عفوهای معیاری افراد بیشتری نسبت به
عفوهای موردی و مصداقی مشمول بخشودگی و تسهیلات قانونی میشوند.
نامه رئیس قوه قضائیه به رهبر انقلاب و
درخواست عفو برای محکومان و متهمان حوادث سال گذشته حاوی چه مواردی بود؟
در نامه پیشنهاد عفو حجتالاسلام و المسلمین
محسنی اژهای به مقام معظم رهبری آمده بود: در جریان حوادث اخیر تعدادی از افراد به
ویژه جوانان در اثر القائات و تبلیغات دشمن مرتکب رفتارهای نادرست و جرایمی شدند که
علاوه بر گرفتاری برای خود، باعث زحمت خانواده و نزدیکان خویش گردیدند و اکنون تعداد
قابل توجهی از آنان بعد از برملا شدن نقشه دشمنان خارجی و جریانهای ضد انقلاب و ضد
مردمی با اظهار پشیمانی و ندامت تقاضای بخشش دارند.
رئیس قوه قضائیه در نامه خود نوشت: کلیات
شرایط و ضوابط عفو و تخفیف مجازات متهمان و محکومان پس از انجام کارهای کارشناسی و
مشورت با مقامات ذیصلاح در دو بخش تهیه شده است.
الف) شرایط عفو و تخفیف مجازات متهمان و
محکومان ناآرامیهای سال گذشته
در بخش اول نامه ضمن اعلام شروط عفو و تخفیف
مجازات برای متهمان و محکومان حوادث اخیر تأکید شد: پرونده متهمان و محکومان در صورت
داشتن شرایط مندرج، در هر مرحلهای که باشد، مختومه میگردد.
شرایط عفو و تخفیف مجازات متهمان و محکومان
شامل: عدم ارتکاب جاسوسی به نفع اجانب، عدم ارتباط مستقیم با عوامل سرویسهای اطلاعاتی
خارجی، عدم ارتکاب قتل و جرح عمدی، عدم ارتکاب تخریب و احراق تأسیسات دولتی و نظامی
و عمومی، و نداشتن شاکی یا مدعی خصوصی بود.
در بخش دوم نامه شرایط برخورداری محکومان
دادگاههای عمومی و انقلاب و سازمان قضائی نیروهای مسلح از عفو و تخفیف در مجازات،
مانند: نداشتن شاکی یا مدعی خصوصی، بیان شد.
ب) عفو افراد با شرایط خاص
اعلام شرایط ویژه برای محکومان زن که به
حکم قانون، سرپرستی یا حضانت فرزندانشان را برعهده داشتند و برای محکومانی که دارای
بیماری صعبالعلاج یا لاعلاج، محکومان ذکور بالای ۷۰ سال و زنان بالای ۶۰ سال و محکومانی
که به لحاظ عجز از پرداخت جزای نقدی در زندان بودند از دیگر موضوعات نامه درخواست عفو
و تخفیف مجازات بود.
ب) استثنائات عفو
در نامه رئیس قوه قضائیه چند گروه از شمول
عفو درخواستی مستثنی شدند، از جمله آنها: مرتکبین خرید، فروش و قاچاق سلاح گرم، افراد
دارای جرم سرقت و راهزنی، جرایم مربوط به مواد مخدر و روانگردان به صورت مسلحانه، دایر
کردن مراکز فساد و فحشاء، قاچاق مشروبات الکلی، قاچاق سازمان یافته و حرفهای و عمده
کالا و ارز، مباشرت و معاونت در اخلال عمده و کلان در نظام اقتصادی، و جرایم علیه امنیت
داخلی و خارجی بودند.
ویژگی خاص عفو رهبری در سال گذشته
ویژگی خاص عفو متهمان و محکومان نسبت به
اغتشاشگران این بود که شامل حال محکومان و متهمان واجد شرایطی شده بود که برای آنها
پرونده قضائی تشکیل شده بود. این افراد بدون ثبت پرونده و سو پیشینه مورد عفو واقع
شدند.
این عفو گسترده نه تنها شامل زندانیان بلکه
شامل افرادی که تحت تعقیب بودند هم شد و از ورود آنها به زندان جلوگیری کرد.