فرشته محقق-ازدواج و تشکیل خانواده یکی از سنت های پذیرفته شده در ادیان الهی است. اما در جامعه اسلامی هرسال از آمار ازدواج های رسمی کاسته می شود. وقتی با جوانان در این حوزه صحبت می کنید از مهریه بالاگرفته تا فرهنگ های غلط را علت فرار کردن از ازدواج می دانند از سویی دیگر تغییر مناسبت های اجتماعی و روند کاهش فرزند آوری و در نتیجه فرزند سالاری در خانواده ها بر کاهش ازدواج دامن زده است به این شیوه که خانواده ها چه خانواده دختر و چه پسر چون فرزندان خود را بی مسئولیت بار آورده اند در نتیجه علاقه ندارند که آنها را با ازدواج به سختی بیندازند یعنی خانواده ها دانسته مانع ازدواج فرزندان خود می شوند. اکنون ما با کاهش ازدواج و افزایش سن ازدواج مواجه شده ایم.
هما طلایی مشاور و مدرس دانشگاه به شاخه سبزگفت: سن ازدواج یکی از شاخصه‌های مهم برای ارزیابی میزان سلامت و بهداشت جسمی و روانی افراد یک جامعه محسوب می‌شود.
وی با بیان اینکه ازدواج اولین قدم جهت ایجاد زندگی مشترک بین زن و مرد است، افزود: در صورتی که این گام در زمان مناسب خود و به صورت سنجیده برداشته شود، پیامدهای مثبت و سازنده آن در طول زندگی و در جامعه مشهود خواهد بود.
این مشاوره خانواده اظهار داشت: زمان مناسب برای ازدواج اوایل جوانی است چرا که زوجها از لحاظ رشد و بلوغ روانی و عاطفی و شناختی به درجه ای رسیده‌اند که بتوانند روابط نتیجه بخش و سالمی را ایجاد کنند.
طلایی تاکید کرد: اوایل جوانی، اوج دوستی و برقراری روابط عاطفی است و زمانی که فردی در این دوره ازدواج نکند از روابط عاطفی این دوره محروم مانده و در مواجهه با مشکلات از حمایت همسر بی بهره خواهد بود.
وی تصریح کرد: همچنین با توجه به نیازهای جنسی جوانان، در صورت ازدواج نکردن، زمینه بروز رفتارهای غیر اخلاقی رواج خواهد یافت که تبعات آن افزایش اختلالات روانی، بیماری‌های مقاربتی، افزایش فرزندان شیرخوارگاه‌ها، اشاعه فحشا، طرد فرد از خانواده و اعتیاد می‌شود.
این مشاور ادامه داد: از جمله عوارض تأخیر در ازدواج و یا ازدواج در سن بالا تشکیل خانواده‌های بدون فرزند یا فرزندان دارای اختلالات کروموزومی است.
وی در پاسخ به این سؤال که چه عواملی باعث تأخیر در امر ازدواج جوانان می‌شود، گفت: دیر ازدواج کردن به دلایل مختلف از جمله بالا رفتن سطح تحصیلات، تغییر در وضعیت اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی، نبود شغل مناسب و درآمد مکفی جهت تشکیل زندگی، سربازی پسران و بی اعتنایی والدین رقم می خورد.
طلایی با اشاره به گسترش فضای مجازی، افزود: توسعه فضای مجازی موجب استفاده ناصحیح از آن، برقراری روابط پوشالی و ترغیب برخی از جوانان (خصوصاً پسران) بر برطرف نمودن نیازهای جنسی و عاطفی خود از راه‌هایی همچون پرسه زدن‌ها، دوستی‌ها و روابط مجازی در شبکه‌های اجتماعی شده است.
این استاد دانشگاه ادامه داد: شبکه‌های مجازی باعث ایجاد عزت نفس کاذب و برطرف نمودن کاذب نیازهای جنسی و عاطفی جوانان شده و کم هزینه و وسوسه انگیز بودن این فضا موجب گرایش جوانان به آن شده است.
وی تاکید کرد: در دختران مساله کاهش قدرت باروری، هراس از تنهایی، حمایت عاطفی و اقتصادی نشدن و استرس سن ازدواج با توجه به دخالت و انتظارات والدین باعث مشکلات عدیده برای آنان و انتخاب ناصحیح می‌شود.
این مشاوره خانواده یادآور شد: برخی برداشت‌های غلط و افکار منفی راجع به زندگی مشترک چنان در ذهن جوانان رسوخ کرده که انگیزه ازدواج در آنان را از بین برده و برای همیشه از ازدواج منصرف‌شان کرده است.
وی خاطرنشان کرد: جوانان ما به دلیل نداشتن آموزش درست، مهارت‌های لازم برای ازدواج و مشکلات اقتصادی نیاز به زمان بیشتری برای رسیدن به بلوغ و پختگی جهت تشکیل خانواده دارند و جوانان باید بدانند از خود و زندگی خود چه می‌خواهند و چه کسی می‌تواند آنها را رشد داده و تکمیل کند.
طلایی افزود: تا زمانی که آمادگی لازم جهت تشکیل زندگی فقط در بلوغ جنسی خلاصه شود و والدین تأمین کننده هزینه زندگی زوجهای جوان باشند روزبه روز آمار طلاق و آسیب‌های آن افزایش می‌یابد.
وی یادآور شد: گاهی والدین آرزوهای بر باد رفته خود را در هنگام ازدواج به فرزندانشان تحمیل می کنند و با بهانه تراشی و گذاشتن شرط‌های سختگیرانه مثل تعیین مهریه‌های بالا، ایراد گرفتن به تحصیلات، قیافه، محل زندگی و گرفتن عروسی‌های آنچنانی ازدواج را از مسیر طبیعی آن خارج می‌کنند.
مجلس یازدهم به دنبال رفع موانع ازدواج جوانان است
نایب رییس کمیسیون مشترک جوانی جمعیت و حمایت از خانواده مجلس شورای اسلامی در این باره می گوید: از ابتدای مجلس یازدهم، مطالبه گر قوانین مرتبط با جوانان و تسهیل در ازدواج جوانان بودیم که در این زمینه جلسات متعددی را با وزارت ورزش و جوانان و کارشناسان و دغدغه مندان حوزه جوانان برگزار کردیم.
فاطمه محمد بیگی افزود: در راستای حمایت از جوانی جمعیت و تشکیل خانواده، وام ازدواج در دو سال متوالی ۹۹ و ۱۴۰۰ در قانون بودجه سالانه در سال اول ۲ برابر و سال دوم نیز مجددا ۲ برابر افزایش یافت.
رئیس فراکسیون جمعیت و حمایت از خانواده تاکید کرد: مواردی دیگری همچون افزایش وام‌های صندوق رفاه دانشجویی و افزایش حقوق سربازان در این مدت به تصویب مجلس یازدهم رسید تا جوانان بتوانند در مسیر تشکیل خانواده قدم بردارند.
محمدبیگی تصریح کرد: در قانون حمایت از خانواده و جوانی جمعیت، بندی برای ایجاد خوابگاه متاهلی دانشجویی در نظر گرفته شد که طی آن باید ۱۰ درصد از بودجه عمرانی دانشگاه‌ها به تأسیس خوابگاه متاهلی اختصاص پیدا کند که هم اکنون آیین نامه‌های آن توسط وزارتخانه‌های بهداشت و علوم نوشته شده است و وزارت راه و شهرسازی نیز باید برای اجرا شدن این بند همکاری کند.
این مسئول اضافه کرد: هفته پیش وزیر بهداشت نامه‌ای برای رئیس جمهور تنظیم کرد تا امر ساخت خوابگاه‌های دانشجویی متأهلی در ردیف مصوبات سفر رییس جمهور به استان‌ها قرار گیرد.
وی افزود: همچنین طبق ماده ۱۶ قانون حمایت از خانواده و جوانی جمعیت حق عائله مندی ۲ برابر و به ازای هر فرزند سه برابر افزایش پیدا کرد که هم اکنون در حال مذاکره برای اجرای این بند هستیم.
نایب رئیس کمیسیون مشترک جوانی جمعیت و حمایت از خانواده با بیان اینکه در قانون حمایت از خانواده به موارد دیگری نظیر تسهیل در مجوزهای کسب و کار و جهش در تولید دانش بنیان در راستای اشتغالزایی پرداخته شده است، گفت: تلاش ما در مجلس یازدهم ایجاد شرایط و امکانات لازم برای تسهیل در امر ازدواج و تشکیل خانواده برای جوانان عزیز است تا این قشر، دغدغه کمتری در این راستا داشته باشند.
محمد بیگی یادآور شد: بی شک پس از این نیز بستر حمایت از تشکیل خانواده و ازدواج و فرزندآوری جوانان با قوت ادامه خواهد داشت چرا که معتقدیم خانواده باید محور قانونگذاری باشد.
سنت ها و فرهنگ رایج غلط در نگاه رهبری
سنت و فرهنگ رایج غلط در ازدواج مورد توجه رهبری نیز بوده است ایشان در جشن ازدواج دانشجویی ماه رمضان سال 93 فرمودند: «بعضى از تصورات و سنت‌هاى غلط در مورد ازدواج وجود دارد که این‌ها دست‌وپا گیر است، مانع از رواج ازدواج جوان‌ها است؛ این سنت‌ها را باید عملاً نقض کرد. شما که جوانید، مطالبه‌‌گرید، پرنشاطید، پیشنهادکننده‌‌ى نقض خیلى از عادت‌ها و سنت‌ها هستید، به نظر من این سنت‌هاى غلطى را هم که در زمینه‌‌ى ازدواج وجود دارد، بایستى شماها نقض کنید.»
ازدواج را آسان کنید
من به همه‌ی مردم در سراسر کشور توصیه می‌کنم که ازدواج‌ها را آسان کنند. بعضی‌ها ازدواج را مشکل می‌کنند. مهریه‌های گران و جهیزیه‌های سنگین ازدواج را مشکل می‌کند... خانواده‌ی پسرها توقع جهیزیه‌های سنگین بکنند. خانواده‌ی دخترها برای چشم هم‌چشمی دیگران جهیزیه‌ها را و تشریفات را و مجالس عقد و عروسی را رنگین‌تر بکنند. چرا؟ اثر این را می‌دانید چیست؟ اثر این کارها این است که دخترها و پسرها بدون ازدواج در خانه‌ها می‌مانند، کسی جرئت نمی‌کند به ازدواج نزدیک شود.
لباس عروس گران‌قیمت
رهبری در ادامه می فرمایند: «بعضی‌ها لباس عروس گران‌قیمت می‌خرند. نه! چه لزومی دارد. حالا لباس عروس می‌خواهند، بعضی‌ها لباس عروس را می‌روند کرایه می‌کنند. چه مانعی دارد؟ ننگ دارد؟ نه! چه ننگی؟ چه مانعی دارد؟ بعضی‌ها این را ننگ می‌دانند. ننگ این است که انسان یک پول گزافی بدهد، یک چیزی بخرد که یک بار آن را مصرف کند، بعد بیندازد دور. یک بار مصرف! آن هم با این وضعی که بعضی مردم دارند».
به رخ کشیدن ثروت‌ها
رهبری در ادامه می فرمایند: « اگر چنان‌چه در ازدواج بحث مادیات عمده شد، این معامله‌ی عاطفی و روحی و انسانی تبدیل خواهد شد به معامله‌ی مادی. این معامله‌های گران، این جهیزیه‌های سنگین، این چشم و هم‌چشمی‌ها و این به رخ کشیدن ثروت‌ها و پول‌ها – که برخی از افراد غافل و بی‌خبر می‌کنند – ازدواج را در واقع خراب می‌کنند. لذاست که در شرع مقدس مستحب است مهریه کم گرفته شود که «مَهرُ السّنّة» مورد نظر است».
