یکی از نیازهای کودکان و نوجوانان بازی، کنجکاوی و رفع ملال و یکنواختی با تحرک بدنی است. دکتر فربد فدایی مدیرگروه روان پزشکی دانشگاه علوم بهزیستی و توان بخشی با بیان این نکته به فارس می گوید: کودکان با بازی و جست و خیز توانایی های حسی و ادراکی خود را مانند حس تعادل، دیدن، شنیدن و آزمودن اندام های خود با بازی هایی مثل بالا رفتن از بلندی، گرگم به هوا، وسطی و قایم باشک تقویت می کنند و کودکانی که از بازی محروم می شوند قادر نیستند قابلیت های خود را شناسایی کنند. بازی ساده ای مثل توپ بازی باعث تقویت بینایی و افزایش قدرت بدنی کودک با جست و خیز می شود. کودکان انرژی های نهفته ای دارند که باید با بازی کردن آن را تخلیه کنند و اگر از آن محروم شوند، دچار مشکلات عدیده می شوند.به گفته دکتر فدایی نبود فضای کافی برای جست و خیز کودکان در آپارتمان باعث می شود کودک نتواند انرژی های نهفته خود را با بازی و ورزش آزاد کند، بنابراین دچار بیقراری ، رفتارهای تخریبی و پرخاشگری می شود.این مسئله در درازمدت علاوه بر این که موجب مخاطرات زیست شناسی و ضعف عضلانی و قوای ادراکی کودک می شود، به خمودگی، احساس خشم و نافرمانی می انجامد.
محرومیت از بازی
یکی از نیازهای کودکان و نوجوانان بازی، کنجکاوی و رفع ملال و یکنواختی با تحرک بدنی است. دکتر فربد فدایی مدیرگروه روان پزشکی دانشگاه علوم بهزیستی و توان بخشی با بیان این نکته به فارس می گوید: کودکان با بازی و جست و خیز توانایی های حسی و ادراکی خود را مانند حس تعادل، دیدن، شنیدن و آزمودن اندام های خود با بازی هایی مثل بالا رفتن از بلندی، گرگم به هوا، وسطی و قایم باشک تقویت می کنند و کودکانی که از بازی محروم می شوند قادر نیستند قابلیت های خود را شناسایی کنند. بازی ساده ای مثل توپ بازی باعث تقویت بینایی و افزایش قدرت بدنی کودک با جست و خیز می شود. کودکان انرژی های نهفته ای دارند که باید با بازی کردن آن را تخلیه کنند و اگر از آن محروم شوند، دچار مشکلات عدیده می شوند.به گفته دکتر فدایی نبود فضای کافی برای جست و خیز کودکان در آپارتمان باعث می شود کودک نتواند انرژی های نهفته خود را با بازی و ورزش آزاد کند، بنابراین دچار بیقراری ، رفتارهای تخریبی و پرخاشگری می شود.این مسئله در درازمدت علاوه بر این که موجب مخاطرات زیست شناسی و ضعف عضلانی و قوای ادراکی کودک می شود، به خمودگی، احساس خشم و نافرمانی می انجامد.
بروز پرخاشگری
هم چنین دکتر ساحل همتی فوق تخصص روان پزشکی کودکان در گفت وگو با خراسان با بیان این که کودکان با بازی رشد می کنند، به خراسان می گوید: به نظر می رسد نبود فضای کافی تاثیر مستقیمی بر روحیه بچه ها می گذارد. بیشتر خانه ها در حال حاضر به جز شهرهای کوچک و روستاها آپارتمانی است و کودکان فضای کافی و مناسبی برای بازی کردن ندارند. همچنین بسیاری از والدین فرصت ندارند با بچه  ها بازی کنند یا وقتی را برای بازی کردن آن ها اختصاص دهند. به این ترتیب طبیعی است که وقتی کودکان نتوانند بازی کنند، رفتارهای نامناسب نشان دهند. یکی از این رفتارهای نامناسب پرخاشگری است که در بین کودکان مشاهده می شود. البته پرخاشگری علل بسیار زیادی دارد که یکی از مهم ترین آن ها نداشتن ارتباط و تعامل مناسب والدین با کودک است. بسیاری از والدین امروزی فرصت کمی برای بچه های خود می گذارند و حتی وقت ندارند او را برای کمی بازی یا تفریح به پارک نزدیک منزل ببرند. یکی دیگر از دلایل پرخاشگری در کودکان، پرخاشگری والدین است. کودکی که پرخاشگری را از والدین خود می بیند، الگوبرداری و همان گونه رفتار می کند. دیدن فیلم ها، مجموعه های تلویزیونی و کارتون هایی که پرخاشگری را ترویج می کند در بروز این رفتار نادرست نقش دارد.گاهی بچه ها به دلیل نبود فضا برای جست و خیز و انجام بازی های مناسب، به بازی های خشن و کم سر و صدا می پردازند مثل بازی های خشن ویدئویی یا یارانه ای.به گفته دکتر همتی اگر کودک نتواند انرژی خود را به درستی تخلیه کند بدون شک دچار بی قراری می شود و تمرکزش را از دست می دهد، دایم وول می خورد، دچار اختلال خواب و خوراک می شود و در طول زمان ممکن است شادابی اش را از دست بدهد.
کم شدن سرمایه استخوانی
کودکانی که به اندازه کافی جست و خیز و بازی نمی کنند، در درازمدت سرمایه استخوانی کمتری پیدا می کنند و در آینده با مشکل پوکی استخوان مواجه می شوند. دکتر محمدرضا هاتف استاد دانشگاه علوم پزشکی مشهد و روماتولوژیست با بیان این نکته به خراسان می گوید: متاسفانه امروزه بسیاری از کودکان ساعت ها پای تلویزیون می نشینند و یا ساعت ها بازی های رایانه ای انجام می دهند. این یعنی این که کودکان مدت های زیادی در حالت نشسته هستند و عضلات خود را به کار نمی گیرند. وقتی عضلات یک کودک به کار گرفته نشود، به استخوان ها فشار کافی وارد نمی شود و بنابراین تراکم استخوانی کمی خواهد داشت. این دسته از کودکان در دوران سالمندی به سرعت دچار پوکی استخوان می شوند. زیرا داشتن سرمایه استخوانی مناسب و کافی در پیشگیری از پوکی استخوان نقش مهمی دارد.
توصیه ها
از آنجا که امروزه بسیاری از خانواده ها مجبور به زندگی در آپارتمان هستند، بهتر است والدین برای کاهش آسیب‌های جسمی وروحی آپارتمان نشینی به نکاتی توجه داشته باشند.بنابراین توصیه ما به آنها این است که اجازه ندهند کودکان بدون محدودیت پای تلویزیون بنشینند و یا بازی رایانه ای انجام دهند.
به آن ها اجازه فعالیت بدنی و جست و خیز بدهند تا استخوان های محکم و قوی داشته باشند و سرمایه استخوانی خوبی به دست آورند.هم چنین دکتر همتی به والدین توصیه می کند طی روز زمانی را به بازی کودکان اختصاص دهند آن را به نزدیک ترین پارک محل خود ببرند یا خودشان برای بازی با بچه ها وقت بگذارند.
می توانند کودکان را در کلاس های ورزشی ثبت نام کنند تا کودک حداقل هفته ای ۳ بار بتواند انرژی های خود را تخلیه کند. رفتن به کوه، فضاهای خارج از شهر و پارک های تفریحی هم برای تخلیه انرژی کودکان مفید است. لازم است والدین با برنامه ریزی و گذاشتن وقت برای فرزندان خود تلاش کنند و شرایط را به گونه ای فراهم کنند که بچه ها دچار بی قراری و کم تمرکزی نشوند و بتوانند توانمندی های خود را بروز دهند.
آپارتمان نشینی ؛ پدیده ای که نیاز به فرهنگ سازی دارد
با آنکه انسانها در ابتدا با توجه به تفاوت های شیوه زندگی های سنتی و مدرن مقاومت زیادی در برابر آپارتمان نشین شدن داشتند ولی به علت محدودیت ها ، هزینه های بالای مسکن و مهاجرت ها ، و گسترش بیش از اندازه مساحت شهرها ، انسان ها مجبور شدند به مرور تن به زندگی در این نوع مسکن ها داده و خود را با سبک و فرهنگ آن مطابقت دهند . پس در اولین گام باید آپارتمان نشینی را با تمامی مزایا و مضرات آن ، خوب بشناسیم تا اینگونه باعث کمترین آسیب و مزاحمت ، ابتدائا برای خود و سپس همسایه هایمان شویم .
معضل سروصدا در آپارتمان جدی بگیرید
سروصدای زیاد همواره یکی از مشکلات بسیار شایع و اساسی در بین همسایه های ساکن در یک آپارتمان می باشد ، احتمالا خودتان هم با این مشکل روبه رو شده اید ، تازه از محل کار برگشته اید ، خسته اید ، در خانه مریض دارید ، فصل امتحانات رسیده و باید با تمرکز هرچه تمام تر درس هایتان را بخوانید یا پروژه ای کاری دارید و باید با تمرکز و قطعیت در زمان مشخص شده آن را تحویل دهید . ولی همسایه تان با ایجاد سروصدا خواسته یا ناخواسته برایتان ایجاد مزاحمت نموده و شما دچار مشکل می شوید .
در آپارتمان نشینی باید رعایت حال همسایه هایتان را داشته باشید و حدالامکان از ایجاد سروصدا خودداری کنید . اگر در طبقات بالاتر زندگی می‌کنید ، باید بیشتر به فکر همسایه‌های طبقه‌ی پایین خود باشید . اگر همسایه‌ای از شما درخواست می‌کند کمی کمتر سروصدا کنید ،‌ آن را جدی بگیرید . اگر کف‌پوشی از جنس سخت داشته باشید ، وجود فرش‌ و موکت‌ ضروری است . صدای وسایل برقی‌ مانند تلویزیون و رادیو را کم کنید تا مزاحم همسایه‌ی دیوار به ‌دیوار نشوید . شاید بهتر باشد این وسایل را از نزدیکِ دیوار آنها به جای دیگری منتقل کنید . اگر مشکل شنوایی دارید یا دوست دارید برنامه‌های مورد علاقه‌ی خود را با صدای بلند بشنوید ، از هدفون استفاده کنید .
مهم تر از همه سروصدای بچه ها می باشد . بسیاری از سروصداها مقطعی می باشند و پس از مدت نسبتا کوتاهی پایان می پذیرند ، ولی در زمینه سروصدای کودکان اینگونه نیست . اگر بچه در خانه دارید ، احتمالا خودتان هم متوجه شده اید که کودکان همواره هنگام بازی پرسروصدا هستند و اینگونه موجب مزاحمت برای دیگر ساکنین آپارتمان می شوند . پس سعی کنید زمان هایی که مختص استراحت هستند ( مانند 10 شب تا 10 صبح ، یا حوالی ظهر ) را به عنوان زمان سکوت با کودکان تمرین کنید و آنان را متوجه کنید که در این زمان ها اجازه سروصدا ندارند .
طول روز که زمان کار و فعالیت است را نمی توان زیاد به کودکان سخت گرفت و آنان را وادار به سکوت و بازی نکردن نمود و باید به آنها اجازه‌ی بازی ، پریدن و دویدن بدهید ، ولی به آنها تاکید کنید و با آنها تمرین کنید که فقط در طول روز این اجازه را دارند و آن هم با سروصدای کم و حداقل مزاحمت برای همسایه ها . علاوه بر اینها حتما دقت کنید که بچه ها به بازی در راه روها و پارکینگ ساختمان عادت نکنند و حدالامکان به آنها اجازه این کار را ندهید . زیرا این امر ممکن است هم موجب آزار و اذیت همسایه ها شود ، و هم امکان دارد بر اثر بی احتیاطی های کودکانه ، موجب خسارت مالی به بخش های مشاع ساختمان شود .
علاوه بر اینها بازی در راهروها و پارکینگ تا حدودی خطر ربایش بچه ها را نیز به دنبال دارد . همانطور که قبلا هم گفته شد ، سعی کنید به ‌جای اینکه کودکان همواره درون خانه بازی کنند ، زمانی را برای بازی در بیرون از خانه به آنها اختصاص دهید ، و در این زمان ها آنها را همراه خود به پارک ، سینما ، شهربازی و … ببرید . رعایت موارد گفته شده در متن بالا جزئی از فرهنگ آپارتمان نشینی می باشند ، ولی با این وجود امکان دارد دارای تبعاتی ( به خصوص برای کودکان ) باشند . در ادامه سعی کرده ایم این تبعات را تشریح و مورد بررسی قرار دهیم و راهکارهایی برای پیشگیری از آسیب های آنان ارائه دهیم .
سال های اول زندگی و رابطه ی آن با شخصیت آینده کودکان
پژوهشگران دریافته اند که بخش عمده ای از شخصیت انسان ها در بچگی شکل می گیرد و این دوران نقشی اساسی در زندگی هر فردی دارد . اگر شخصی در دوران کودکی خود محیطی آزاد و رها را تجربه کند و بتواند در آن انرژی های خود را تخلیه نموده و روحیه کنجکاوش را تغذیه کند ، در دوران بزرگ سالی دارای شخصیتی قوی و مستحکم می باشد و در جامعه نیز به عنوان فردی قابل اتکا و اعتماد بنفس شناخته می شود و برعکس این حالت ، اگر شخصیت فردی را در دوران کودکی مورد فشار قرار داده و محیط اطرافش را برای او پر از سختی و مقررات کنیم و او را دور از جامعه و در حالت انزوا قرار داده و از انجام بازی های کودکانه اش منع شود ، آسیب زیادی به شخصیت کودک وارد نموده و موجب ضعف و سستی و عدم اعتماد به نفس در شخصیت او در دوران بزرگ سالی می شود .
یکی از محققین در این باره می گوید : « سال های اول زندگی برای رشد و شکوفایی استعدادهای کودکان اهمیت بالایی دارد . کودکان در سنین پایین باید با محیط اطراف و طبیعی برخورد کرده و آشنایی عملی با آنها پیدا کنند . آموزه های دینی نیز تاکید دارند که کودک باید در دوران کودکی بیشتر از هر زمانی به بازی و تفریح بپردازد . بازی کردن ضرورتی حیاتی در کاهش تکانه های فردی کودکان بوده و به ایجاد شخصیت مناسب در آینده کمک شایانی می کند . زندگی در محیط های آپارتمانی موجب اختلال در این روند می شود . »
کم تحرکی کودکان را جدی بگیرید
شاید شما هم به یاد داشته باشید که ساختار خانه های قدیمی به گونه ای بود که به علت در اختیار داشتن زمین زیاد ، هم دارای حیاط های بزرگ و هم از اتاق های بزرگ بهره مند بودند . علاوه بر آن چون خانه ها همگی یک طبقه بودند ، همسایه ای در طبقه های بالا یا پایین وجود نداشت که سروصدا و تحرک بچه ها موجب آزار و اذیت و مزاحمت شان شود . از این رو بچه ها هر چقدر می توانستند بازی می کردند و تحرک داشتند . ولی در آپارتمان های امروزی به دلیل کمبود جا و همچنین فاصله ی نزدیک همسایه ها بچه ها اجازه و توان بازی و تحرک های زیاد که در بسیاری از مواقع مقتضی سن شان است را ندارند و اینگونه به مرور گرفتار کم تحرکی و در پی آن دچار چاقی و برخی بیماری های دیگر می شوند . علاوه بر آن در نتیجه تحقیق پژوهش گران کم تحرکی در کودکان باعث از بین رفتن تعادل روحی می شود و کودکانی که به دلایل مختلف تعادل روحی ندارند ، به تدریج مبتلا به خستگی مزمن می شوند . برای رفع این مشکل چه می توان کرد ؟
سعی کنید کودکان را در مهدکودک هایی که امکان تحرک و ورزش و همراه بودن با همسالان کودک را به او می دهد ، ثبت نام کنید . علاوه بر آن با فرزندان تان به پارک بروید ، با آنها در شهر به گردش بپردازید ، اگر چنانچه فرزندتان به رشته ی ورزشی خاصی علاقه دارد او را در باشگاه مختص آن رشته ثبت نام کنید و اینگونه زمینه چینی کنید تا هم مانع از کم تحرکی فرزندان تان شوید و هم مزاحمتی برای همسایه هایتان ایجاد نکرده باشید .
تاثیر منفی محیط بسته آپارتمان و قطع رابطه با طبیعت
پژوهشگران بر این باورند که انسان ها نیز به مانند دیگر موجودات نیاز مبرمی به ارتباط با طبیعت دارند ، شاید خودتان نیز تجربه کرده باشید که آن مدت زمان هایی که درگیر کارتان هستید و فقط میان خانه تان ( که آپارتمانی است ) و محل کار در رفت و آمد هستید به مرور دچار افسردگی می شوید و برای برون رفت از آن باید سفری به طبیعت را برنامه ریزی کنید . کودکان نیز برای رشد و شکوفایی شان به همین منوال و با شدت بیشتری نیاز به ارتباط به طبیعت دارند . این نیاز در روستاها که آمیختگی بیشتری با طبیعت دارند به راحتی برطرف می گردد . ولی شهرها و بخصوص آپارتمان هایش به علت ساختاری که دارند ارتباط ها با طبیعت را بسیار کاهش داده اند . پس سعی کنید موضوع را جدی گرفته و برنامه مسافرت و رفتن به طبیعت در روزهای تعطیل را فراموش نکنید .
این ویتامین جز ویتامین های بسیار مهم و ضروری برای هر انسانی می باشد که کمک زیادی به رشد و تقویت بدن می کند . یکی از منابع مهم و اساسی دریافت این ویتامین نور خورشید می باشد . این ویتامین حساس و حیاتی این روزها با زندگی های آپارتمان نشینی و دریافت کم نور خورشید بسیار کمیاب شده است ! محققان می گویند کودکان نیازی مبرم و اساسی به دریافت این ویتامین دارند و به همین دلیل نقش آفتاب را در سلامتی کودکان جدی بگیرید . اگر ساکن آپارتمان هستید سعی کنید کمتر از پرده های ضخیم و بلند برای جلوگیری از ورود نور آفتاب به خانه استفاده کنید و در ساعاتی از روز پرده ها را کنار زده و به دریافت نور خورشید با فرزندان تان بپردازید . کمبود ویتامین D در حال حاضر یکی از مسائل و مشکلات فراگیر در کشورمان است . این ویتامین در فرآیند اسکلت بندی و متابولیسم استخوان ها نقش مهمی دارد و کمبود آن می تواند باعث بیماری راشینیسم و عفونت های تنفسی و مشکلات در ساختمان جمجمه شود .
 تعریف یک مسکن مناسب برای زندگی
انسان ها از بدو خلقت موجوداتی اجتماعی بودند و این شاخصه همواره یکی از نیازهای اساسی هر انسانی بوده است . ما در بسیاری از موارد شخصیت خود را در اجتماع و در بین همنوعان خود می یابیم . به همین دلیل روستاها و سپس شهرها شکل گرفته و به مرور گسترش یافتند . محیط مسکونی مناسب ، برآوردنده نیازهای مختلف روانی ، اجتماعی و زیستی می باشد . بر این اساس مهمترین مسئله یک محیط مسکونی ایجاد زمینه مناسب برای انطباق فرد با اجتماع و پیرامون وی و آماده سازی برای ورود او به جامعه است . اگر ما در برقراری ارتباط با سایرین توانایی خوبی داشته باشیم و آن را به فرزندان مان نیز آموزش دهیم ، آپارتمان ها محیطی مناسب برای برقراری ارتباط با سایرین می باشد . و حتی گاهی محیط آپارتمان به علت ساختار متفاوتش ، حس داوطلبی کمک به دیگران و مسئولیت پذیری اجتماعی را بیشتر و بهتر تقویت می کند و محیطی مناسب و امن برای برخوردهای اجتماعی کودکان و حتی بزرگسالان به وجود می آورد .
ارتباط با طبیعت نیز جنبه ای مهم و اساسی از یک محیط مسکونی می باشد . در معماری سنتی و قدیمی ، حیاط خصوصی محل مناسبی برای پرورش گل و گیاه ، نگهداری حیوانات خانگی ، استفاده از نور مستقیم آفتاب و … بود . در زندگی آپارتمانی نیز می توانیم با پرورش گل و گیاه در بالکن هایمان همواره ارتباط مان را با طبیعت حفظ کنیم و از آن بی بهره نمانیم . گرچه این امور شاید در ابتدا کمی سخت به نظر برسند ولی قطعا ارزشش را دارند .
هرچه درباره آپارتمان نشینی و حق و حقوقی که کودکان باید آن را رعایت کنند با آنها صحبت شود می تواند کمک شایانی در افزایش فرهنگ آپارتمان نشینی کودکان داشته باشد. کودکانی که از قوانین و عرف ساختمان نشینی خبر ندارند موجب دردسر می شوند. برای همین والدین در تربیت فرزندان خود این نکته را مد نظر داشته باشند که نسل جدید با درگیری بیشتری نسبت به گذشتگان با آپارتمان نشینی عجین شده است و در آینده بخش مهمی از زندگی وی است. از این رو آموزش فرهنگ آپارتمان و قوانین آن از ضروریات این زندگی می باشد.