ملیکا پرویزی عسگر
13 آبان، روز دانش‌آموز، فقط یک مناسبت تقویمی نیست؛ روزی‌ست برای تجلیل از نسلی که آینده را در دستان خود دارد. نسلی که با کنجکاوی، تلاش، و آرمان‌خواهی، مسیر فردا را ترسیم می‌کند. این روز، یادآور شجاعت نوجوانانی‌ست که در ۱۳ آبان ۱۳۵۷، با قلب‌هایی پر از ایمان و دستانی خالی، در برابر ظلم ایستادند و خونشان را نثار آزادی کردند.
دانش‌آموز، یعنی جست‌وجوگر حقیقت. یعنی کسی که هنوز در ابتدای راه است، اما رؤیاهایش بلندتر از کوه‌هاست. کسی که با هر پرسش، دیواری از جهل را فرو می‌ریزد و با هر پاسخ، پلی به سوی دانایی می‌سازد. دانش‌آموز، نه فقط در کلاس درس، بلکه در متن زندگی، در کوچه‌های شهر، در نگاه به آینده، در انتخاب‌های کوچک و بزرگ، در حال آموختن است.
در روز دانش‌آموز، باید از امید گفت. از نسلی که با وجود تمام سختی‌ها، هنوز لبخند می‌زند، هنوز می‌پرسد، هنوز می‌خواهد بهتر باشد. باید از آن‌هایی گفت که با دفترهای خط‌خورده، با کتاب‌های ورق‌خورده، با رؤیاهای رنگ‌خورده، جهان را دوباره معنا می‌کنند.
این روز، فرصتی‌ست برای بزرگ‌ترها که به یاد بیاورند: هر دانش‌آموز، یک جهان است. جهانی پر از استعداد، پر از احساس، پر از امکان. باید شنیدشان، باید دیدشان، باید باورشان کرد.
13 آبان روایتی است از ایستادگی، بیداری و فریادهایی که در دل تاریخ طنین انداختند. این روز، آینه‌ای است از سه واقعه بزرگ که هر یک به‌تنهایی می‌توانست سرنوشت یک ملت را دگرگون کند، اما در کنار هم، به نماد مقاومت و هویت انقلابی مردم ایران بدل شدند.
در سال ۱۳۴۳، تبعید امام خمینی (ره) به ترکیه، نخستین جرقه‌ای بود که در دل‌ها افتاد. صدای اعتراض او به لایحه کاپیتولاسیون، نه فقط فریاد یک مرجع دینی، بلکه بانگ بیدارباشی بود برای ملتی که کرامتش در خطر بود. آن روز، ۱۳ آبان، به روز تبعید بدل شد؛ اما در حقیقت، روز آغاز راهی بود که به انقلاب ختم شد.
سال‌ها بعد، در ۱۳ آبان ۱۳۵۷، دانشگاه تهران شاهد صحنه‌ای خونین شد. دانش‌آموزانی که با دستان خالی، اما با دل‌هایی پر از امید و ایمان، در برابر گلوله‌های رژیم پهلوی ایستادند. آن روز، خون بر سنگفرش دانشگاه نشست، اما نهال آزادی را آبیاری کرد. شهدای دانش‌آموز، نه‌تنها قهرمانان یک روز، بلکه چراغ راه نسلی شدند که می‌خواست آزاد بیندیشد و آزاد زندگی کند.
و سرانجام، در ۱۳ آبان ۱۳۵۸، تسخیر سفارت آمریکا توسط دانشجویان پیرو خط امام، نقطه عطفی در تاریخ انقلاب اسلامی شد. حرکتی که پیام روشنی داشت: «ملت ایران دیگر بازیچه قدرت‌های استکباری نخواهد بود.» این اقدام، نه از سر هیجان، بلکه از دل یک تحلیل عمیق سیاسی و انقلابی برآمد؛ حرکتی که صدای استقلال‌طلبی ملت ایران را به گوش جهانیان رساند.
سیزدهم آبان، روز دانش‌آموز است، اما نه فقط به‌خاطر سن و سال؛ بلکه به‌خاطر روح پرسشگر، عدالت‌خواه و انقلابی‌ای که در جان دانش‌آموزان آن روزها موج می‌زد. این روز، یادآور آن است که حتی کوچک‌ترین صداها، اگر از دل برخیزند، می‌توانند دیوارهای ظلم را بلرزانند.
امروز، در سال ۱۴۰۴، نسل جدیدی پا به میدان گذاشته است. نسلی که شاید ابزارهایش فرق کرده باشد، اما آرمان‌هایش همان است: استقلال، آزادی، عدالت و کرامت انسانی. ۱۳ آبان برای این نسل، فرصتی است برای بازخوانی تاریخ، برای درک عمق فداکاری‌ها، و برای ادامه دادن راهی که با خون و ایمان آغاز شد.
