حال بد رودخانه های مازندران از جنگل تراشی در بالادست ریشه می گیرد و بسترخواری و نفوذ شیرابه ها هم روزگارش را تیره و تار کرده است.

ورود آلاینده‌ها و پساب‌های انسانی، کشاورزی و صنعتی حال و روز رودخانه‌های مازندران را تیره و تار کرده و زیست مندان موجود در آن را به ورطه نابودی کشانده است.

زخم و تیشه انسان بر پیکره رودخانه‌های مازندران را در گوشه و کنار استان می‌توان دید، از برداشت غیرمجاز ماسه‌های رودخانه‌ای و کوهی در سایه ضعف دستگاه‌های متولی نظیر منابع طبیعی گرفته تا ورود شیرابه‌هایی که حیات را به خطر انداخته و مصائب دریا و رودخانه را افزایش داده است.

کمتر رودخانه‌ای در مازندران وجود دارد که از آسیب انسان ساز مصون مانده باشد و ورود حجم بالای رسوبات آلاینده به این عرصه‌ها سبب از بین رفتن گونه‌های مختلفی از آبزیان رودکوچ شده است.

ضعف منابع طبیعی مازندران - ساری در پاسخگویی

از سوی دیگر ضعف و تعلل در برداشت درختان ریشه کن و افتاده عرصه‌های واقع در حاشیه رودخانه سبب شده تا خسارت‌های زیادی به تأسیسات و ابنیه های فنی و سرمایه‌های مردم در پایین دست وارد شود و عملکرد ضعیف منابع طبیعی مازندران - ساری در این زمینه مایه انتقادهای فراوانی شده و تلاش مکرر برای کسب نظرات مدیران این اداره کل به نتیجه نرسیده است.

تخلیه فاضلاب در حاشیه رودخانه از سوی خودروهای تخلیه چاه و پساب‌های خانگی نیز معضل دیرینه ای است که در مناطق مختلف مازندران جریان دارد و برخورد با متخلفان در این بخش تاکنون بازدارنده نبوده است.

رودخانه‌های تجن، ماشلک، بابلرود، نکا رود، تلار، شفارود از جمله رودخانه‌های مازندران به شمار می‌روند که حال و روز آنها چندان مناسب نیست.

یک شهروند بابلی با بیان اینکه حال و روز رودخانه بابل اسفبار و حجم تخریب‌های انجام شده در بالادست که ناشی از ضعف ناظران منابع طبیعی منطقه و استان است، سبب شده تا در هر بارندگی، رسوبات و چوب آلات و درختان افتاده و شکسته به پایین دست منتقل و سبب بروز خسارت‌های فراوانی شود.

محمدی همچنین با بیان اینکه رسوبات و آلاینده‌های زیادی نیز به رودخانه وارد می‌شود، ادامه داد: بستر رودخانه در بسیاری از مناطق به دلیل شدت بالای رسوبات و آلاینده‌های ناشی از فضولات و غیره به لجن زار تبدیل شده است.

بستر رودخانه در بسیاری از مناطق به دلیل شدت بالای رسوبات و آلاینده‌های ناشی از فضولات و غیره به لجن زار تبدیل شده است

در مرکز استان، ساری نیز حال رودخانه تجن خوب نیست و زخم ناشی از بیل‌های مکانیکی و تصرف بستر و حریم و ورود آلاینده، این رودخانه بزرگ را در آستانه خشکی و مرگ قرار داده است.

حال و روز رودخانه‌های غرب مازندران هم تعریف چندانی ندارد و فاجعه زیست محیطی ناشی از تخلیه فاضلاب و پساب‌ها را در این مناطق هم بیداد می‌کند. ماشلک در نوشهر از رودخانه‌های بزرگ و شیلاتی است که حال امروزش بدتر از دیروز است.

برخی از کاربران و فعالان مجازی طی روزهای اخیر با انتشار فیلمی از آلایندگی این رودخانه، بندر نوشهر را یکی از متهمان بروز آن معرفی کردند، در حالی که بندر این فرضیه طرح شده را رد کرده است.

«سعید کیاکجوری» مدیرکل بنادر و دریانوردی مازندران در این باره می‌گوید: با توجه به آغاز پروژه لایروبی حوضچه و کانال دسترسی بندر نوشهر، در حال حاضر این عملیات با استفاده از یک دستگاه لایروب کاتر ساکشن و اجرای خط انتقال رسوب از محدوده عملیات لایروبی به محدوده شرقی رودخانه ماشلک، ماسه و رسوبات جمع آوری شده از کانال و همچنین حوضچه بندر نوشهر در محدوده مورد نظر تخلیه خواهد شد و هیچ گونه فاضلابی از طریق بندر وارد رودخانه ماشلک نشده است.

وی افزود: وضعیت فعلی نشانگر این است که ساحل بخش شرقی بندر عقب نشینی و ساحل بخش غربی پیشروی کرده با انجام این روش از دریا برداشت و در دریا تخلیه می‌شود، همین موضوع لایروبی، سالیان سال نه در بندر نوشهر بلکه در همه بنادر توسط لایروب هاپر انجام و مواد حاصل از لایروبی مجدداً در دریا تخلیه می‌شد و تنها فرق آن با روش فعلی این است که در روش اول تخلیه در عمق بیشتر و در روش فعلی تخلیه در عمق کمتر و با حفظ ملاحظات زیست محیطی صورت می‌پذیرد.

وی ادامه داد: این روش که یکی از روش‌های متداول لایروبی به شمار می‌رود و ضمن حل مشکل کانال دسترسی و حوضچه بندر نوشهر برای تردد ایمن کشتی‌های تجاری، باعث تغذیه محدوده شرقی بندر و جلوگیری از فرسایش بیشتر ساحل شرقی بندر خواهد شد.

وی افزود: پروژه لایروبی حوضچه و کانال دسترسی بندر نوشهر، موجب تسهیل در اجرای طرح احداث پیاده راه ساحلی در دست اقدام شهرداری نوشهر در حد فاصل میدان لتینگان تا بندر نوشهر و نیز کاهش هزینه‌های شهرداری در تأمین مصالح مورد نیاز برای این پروژه مهم ساحلی خواهد شد.

محیط زیست مازندران نیز در مناطق مختلف نسبت به وقوع چالش‌های زیست محیطی و ورود آلاینده‌ها به رودخانه‌ها هشدار داده است. در استان مازندران ۱۲۰ رودخانه به طول هفت هزار کیلومتر جریان دارد که بیش از هزار و ۲۰۰ کیلومتر آن از محدوده‌های شهری می‌گذرد.

اجرای طرح سنددار شدن رودخانه‌ها در مازندران گامی است تا ضعف‌های دستگاه‌های متولی در حراست و صیانت از رودخانه‌ها تا حدودی جبران شود و به اعتقاد کارشناسان و صاحبنظران برای بهبود وضعیت رودخانه‌ها باید ریشه عوامل و تخریب که از بالادست و عرصه‌های منابع طبیعی صورت می‌گیرد را حذف کرد و خشکاند.

طبق اعلام آب منطقه‌ای مازندران تا کنون از حدود هفت هزار کیلومتر طول رودخانه‌های استان نقشه‌برداری یک‌هزار و ۵۰۰ کیلومتر را انجام داده‌اند و طبق برنامه‌ریزی‌ها قرار است نقشه‌برداری ۸۰۰ کیلومتر دیگر نیز تا پایان امسال انجام شود. چشم‌انداز ما رساندن طول نقشه‌برداری شده رودخانه‌های استان به ۲ هزار و ۵۰۰ کیلومتر تا سال آینده است.