زهره مهرنوروزی-صنایع دستی بیش از آنکه صرفاً اقلامی زیبا و کاربردی باشند، نمادهایی از هویت فرهنگی، خلاقیت بشری و ارتباط عمیق با طبیعت هستند. این آثار هنری، که با دست و با استفاده از مواد اولیه طبیعی ساخته میشوند، نه تنها به حفظ مهارتها و دانش سنتی کمک میکنند بلکه در برابر روند فزاینده تولید انبوه و فراموشی ارزشهای سنتی، مقاومت میکنند. صنایع دستی، با ایجاد فرصتهای شغلی در جوامع محلی و تقویت اقتصادهای کوچک، نقش مهمی در توسعه پایدار دارند. علاوه بر این، آنها به عنوان ابزاری برای آموزش و ارتقاء آگاهی فرهنگی، به ویژه در میان جوانان، عمل میکنند و امکان درک و قدردانی از تنوع و غنای فرهنگی جهان را فراهم میآورند.
صنایع دستی، هنر نفیسی است که از دل تاریخ و فرهنگ یک جامعه برخاسته و با دستان هنرمندانه و مهارتهای بیبدیل، به وجود آمده است. این آثار، که گاهی اوقات ساده به نظر میرسند، در واقع حاصل ساعتها تلاش، دقت و عشق به هنر هستند. صنایع دستی شامل دامنهای وسیع از محصولات میشود، از جمله میناکاری، خاتم کاری، فیروزه کوبی، فرشهای دستباف، ظروف سرامیکی، مصنوعات چوبی، پارچهبافی و بسیاری دیگر. هر کدام از این آثار، داستانی از سنتها، اعتقادات و زندگی مردمانی که آنها را خلق کردهاند، در خود دارند. صنایع دستی نه تنها نشاندهنده مهارت و خلاقیت فردی است بلکه بیانگر هویت فرهنگی و تاریخی یک ملت نیز میباشد. در عصر حاضر، با وجود پیشرفتهای فناوری و تولید انبوه، صنایع دستی همچنان جایگاه ویژهای در دل مردم دارد و به عنوان یک ارزش اصیل و پایدار، مورد توجه قرار میگیرد.
ایران، سرزمینی با تاریخی کهن و فرهنگی غنی، همواره یکی از مهدهای صنایع دستی در جهان بوده است. صنایع دستی ایران، که از دیرباز تاکنون به دست هنرمندان این مرز و بوم خلق شدهاند، نه تنها نمادی از هویت فرهنگی ایرانیان است بلکه به عنوان یکی از مهمترین عناصر معرفی فرهنگ ایران به جهان شناخته میشود. از فرشهای دستباف با نقشهای بینظیر و رنگآمیزی خیرهکننده گرفته تا میناکاری، خاتمکاری، قلمزنی، سفالگری و معرقکاری، هر کدام داستانی از دانش، خلاقیت و زیباییشناسی ایرانیان را به تصویر میکشند. این هنرها، که از نسلی به نسل دیگر منتقل شدهاند، نه تنها از نظر زیباییشناختی قابل توجه هستند بلکه از نظر اقتصادی نیز برای جامعه ایران اهمیت فراوانی دارند.
در بسیاری از کشورها، صنایع دستی نه تنها به عنوان یک منبع درآمد برای هنرمندان بلکه به عنوان یک ابزار برای تقویت گردشگری فرهنگی و ارتقاء تبادل فرهنگی بین ملل مختلف نیز مورد توجه قرار گرفتهاند. این امر نشاندهنده اهمیت جهانی صنایع دستی و نقش آنها در ایجاد پلهای فرهنگی بین کشورها و فرهنگهای مختلف است.
خیلی ما ایرانی ها درسفرهای زیارتی در هتل های عراقی علاوه بر کارگرهای هندی صنایع دستی چین و مالزی را دیده ایم. جای تعجب است کشورما مهد تمدن و هنر است اما در کشور همسایه اثری از صنایع دستی ایران نیست.
مریم جلالی معاون صنایع دستی، وزارت میراث فرهنگی،گردشگری و صنایع دستی گفت: با همکارانم و کارشناسان حوزه کسب و کار در حال تدوین طرح نجات صنایع دستی هستیم تا ساحتهای مختلف مخصوصاً در حوزه اقتصاد را پوشش دهد.
وی در گفت وگو با خبرنگار ایرنا اظهار داشت: طرح نجات صنایع دستی مشتمل بر چند فصل برای تکمیل زنجیره ارزش است، با دستگاههای مختلف مکاتبات را شروع کردیم و امیدواریم در راستای تحقق سند ملی صنایع دستی این طرح بتواند همگرایی همه دستگاهها را برای تحقق رشد ۸ درصدی، افزایش اشتغال و صادرات پوشش دهد.
وی افزود: در این طرح کشورهای حاشیه دریای خزر و خلیج فارس به عنوان اهداف اصلی ما برای صادرات مطرح میشود.
خیلی از هنرمندان صنایع دستی کشورمان از بی مهری به این ظرفیت دلسرد شده اند و برخی از صنایع دستی ایران رو به انقراض می رود. بنابراین صنایع دستی به برنامه جامع نیاز دارد تا دوباره احیا شود، اما لازم است در ابتدا ما ایرانیها قدر و بهای صنایع دستی کشورمان را بدانیم باید دستگاه های فرهنگسازی مانند صداوسیما با تمرکز بر معرفی این ظرفیت اقتصادی صنایع دستی کشورمان را از خطر نابودی نجات دهد.



