روزنامه شاخه سبز از کاربردهای انرژی هسته گزارش می دهد؛
روزنامه شاخه سبز-هیفاء پردل- شاید زمانی که نام «انرژی هسته ای» را می شنویم ناخودآگاه یاد هیروشیما و جنگ های هسته ای می افتیم غافل از این که این انرژی نو ظهور انرژی است که در زندگی امروز بشری کاربردهای بسیاری دارد از تامین امنیت غذایی در حوزه کشاورزی گرفته تا صنعت و تامین برق و هم چنین کاربردهای پزشکی و درمان همه و همه در این انرژی نهفته است.
تقویم کشور را که ورق می زنیم به 20 فروردین روز «ملی انرژی هسته ای» می رسیم روزی که در آن در سال 85 ایران اسلامی به فناوری غنی سازی اورانیوم و راه اندازی یک زنجیره کامل غنی سازی در نطنز دست یافت بعد از آن با تصویب شورای انقلاب فرهنگی برای قدردانی از دانشمندان جوان ایران زمین روزی را درتقویم به نام «روز ملی انرژی هسته ای» نامگذاری شد.
برنامه ايران در سال 1353 اين بود كه در عرض بيست سال، چرخه كامل سوخت را بومي كرده و بيست و سه هزار مگاوات برق را از طريق ۲۲ نيروگاه هسته‌اي تامين نمايد. در تاريخ ۱۸ دي ماه ۱۳۷۳ قرارداد تكميل و راه‌اندازي واحد يك نيروگاه اتمي بوشهر به صورت مشاركتي بين ايران و روسيه منعقد گرديد و در مرداد ۱۳۷۷ بار ديگر اين قرارداد مورد بازبيني كلي قرار گرفت.
در سال۱۳۵۷ با پيروزي انقلاب، عمليات ساخت اين نيروگاه‌ها از جانب كشورهاي غربي متوقف، و در طول جنگ ايران و عراق تاسيسات موجود چندين بار مورد حمله هوايي عراق قرار گرفت، كه در اثر آن آسيب‌هايي به تجهيزات و ساختمان‌هاي موجود وارد شد. در زمان دولت هشتم ايران، اين دولت حاضر به پذيرش چند توافق‌نامه شد كه به تدريج كليه فعاليت‌ها و مطالعات مرتبط با دانش اتمي در ايران را به حالت تعليق در آورد.
اما انرژی هسته چیست؟ چرا کشورها برای رسیدن به این دانش نوظهور با هم رقابت می کنند؟
انرژی هسته ای انرژی موجود در هسته یا هسته اتم اتم ها واحدهای کوچکی هستند که تمام مواد موجود در جهان را تشکیل می‌دهند و انرژی چیزی است که اجزای هسته را به هم می‌چسباند. مقدار زیادی انرژی در هسته متراکم یک اتم وجود دارد. در حقیقت نیرویی که اجزای هسته را در کنار هم نگه می‌دارد رسماً نیروی قوی یا نیروی هسته‌ای قوی نامیده می‌شود.
راکتور هسته ای یا نیروگاه مجموعه‌ای از ماشین آلات هستند که می‌توانند شکافت هسته ای را برای تولید برق کنترل کنند. سوختی که راکتورهای هسته ای برای تولید شکافت هسته ای استفاده می‌کنند، گلوله‌های عنصر اورانیوم است. در یک راکتور هسته ای، اتم‌های اورانیوم مجبور به تجزیه می‌شوند.
اما بعد از این که ایران با تلاش و تحقیق دانشمندان جوان در حوزه هسته ای توانست به دانش هسته ای دست یابد دشمنی های استکبار جهانی و در راس آن آمریکائیها شروع شد و و برای رسیدن به دانش صلح آمیز این انرژی بر مسیر این حرکت بالای علمی کشورمانع تراشی و سنگ های سنگینی گذاشتند دانشمندان به نام ما را ترور کردند و ملت بزرگ ایران را به دلیل دسترسی به این دانش و بهره گیری از کاربردهای صلح آمیز آن تحریم کردند این در حالی است که مقام معظم رهبر به شدت بهره گیری این دانش غیر از صلح آمیز بودن آن را تحریم و برای آن هم فتوا صادر کردند.
در حالی که خود این کشورها ازجمله اسرائیل کلاهک های متعدد هسته ای دارند اما ما علاقه داریم از کاربردهای صلح آمیز آن بهره بگیریم کاربردهای صلح آمیز این انرژی چیست و کجاها استفاده می شود؟
انرژی هسته ای در بخش پزشکی و درمانی
طبق آمار های سازمان بهداشتی، میزان افراد سرطانی در کشور های در حال توسعه تا سال ۲۰۱۵ هر ساله ۱۰ میلیون نفر افزایش می یابد. این در حالی است که شیوه های زندگی در حال تغییر است. اکثر کشور های در حال توسعه، دارای متخصصان کافی در این زمینه یا دستگاه های رادیو تراپی نیستند.
در حدود ۱۵کشور آفریقایی و چند کشور آسیایی، حتی یک دستگاه رادیو تراپی نیز وجود ندارد. آژانس بین المللی انرژی اتمی در این زمینه برای کمک به کشور ها، برنامه هایی را تدارک دیده است. هم چنین از تکنیک های هسته ای در ساخت داروهای هسته ای نیز استفاده می شود. به طور کلی، می توان موارد ذیل را به عنوان مصادیق کاربرد تکنیک های هسته ای در حوزه ی پزشکی نام برد:
تهیه و تولید رادیو داروی ید ؛، تشخیص بیماری های تیروئید و درمان آن ها
ـ تهیه و تولید کیت های رادیو دارویی برای مراکز پزشکی هسته ای؛ کنترل کیفی رادیو دارو های خوراکی و تزریقی، برای تشخیص و درمان بیماری ؛ تهیه و تولید کیت های هورمونی؛ ـ تشخیص و پی گیری درمان سرطان پروستات؛ روده کوچک و برخی سرطان های سینه دیگرموارد مختلف پزشکی می توان از این انرژی بهره برد زمانی ما برای رادیو داروها مجبور بوذیم ارز از کشور خارج و با کلی هزینه و منت کشی از کشورهای اروپایی وارد کنیم که با کمک دانشمندان هسته ای این دانش بومی سازی شد.
در مدیریت منابع آب
با توجه به این که بخش وسیعی از کشور در شرایط خشکسالی و اقلیم کم آبی قرار دارد و سایه خشکسالی به دلیل کاهش نزولات جوی چالشی که با آن روبرو هستیم بهبود دسترسی به منبع آب جهان، به عنوان یکی از زمینه های بسیار مهم در توسعه شناخته شده است. تکنیک های هسته ای برای شناسایی حوزه های آب خیز زیرزمینی، هدایت آب های سطحی و زیرزمینی، کشف و کنترل آلودگی و کنترل نشت و ایمنی سد ها به کار می روند. از این تکنیک ها، هم چنین در شیرین کردن آب شور و آب دریا نیز استفاده می شود.
امنیت غذایی وکشاورزی
بیشترین استفاده انر؟ژی هسته ای در کشاورزی تاثیراتی بر زنتیک گیاه می گذاشت و تحت تاثیر اشعه ها قرار می گیرد و جهش های ژنیتکی رخ داده ودر راستای افزایش مقاومت گیاه به آفت ها و هم چنین تنش های محیطی سرما و گرما می توان استفاده کرد در این زمینه هم بر روی پنبه ویا چند رقم برنج به کاربرده شده است که در صورت ملی پیگیری و نتیح خوبی حاصل شده است .
معمولا جهش ها همه موفقیت آمیز نباشد و در ارکتورها ازمایش مزرعه صورت گرفته و ارقام مثبت رد سیستم مزرعه توسعه می یابد هم چنین برای آفات قرنطینه ای و از بین بردن آن کاربرد دارد استفاده دیگر محصولات صادراتی به صورت کنترل شده با همین اشعه کنترل و آفات را از بین ببرند تا باعث افزایش کیفیت محصول صادراتی شود به هرحال باید نتیجه گرفت یهره گیری از این انرژی در بخش کشاورزی حائز اهمیت است.
رئیس مرکز تحقیقات جهاد کشاورزی و منابع طبیعی استان قم در گفت وگویی با خبرنگار روزنامه شاخه سبز با اشاره به کاربردهای مهم انرژی هسته ای در حوزه کشاورزی گفت: بیشترین استفاده انر؟ژی هسته ای در کشاورزی تاثیراتی است که بر ژنتیک گیاه دارد و تحت تاثیر اشعه ها قرار می گیرد وقتی جهش های ژنیتکی رخ می دهد در راستای افزایش مقاومت گیاه به آفت ها و هم چنین تنش های محیطی سرما و گرما می توان استفاده کرد در این زمینه در کشور هم بر روی محصولات مختلف پنبه ویا ارقام مختلف برنج با بهره گیری از این انرژی تحقیقات و نتایج مهمی در سطح ملی حاصل شده است.:
مسعود تراپی افزود: در مهندسی آب و خاک نیز از گذشته تاکنون برای کنترل رطوبت خاک از این انرژی استفاده می کنند به این معنی که سامانه¬های هسته¬ای مانند کاوشگر نوترونی و حسگر نوترونی اشعه کیهانی با استقرار در مزرعه می¬توانند به صورت نقطه¬ای و یا شبکه-ای، نوترون¬های کُند شده را اندازه¬گیری و محتوای رطوبتی خاک را برآورد کنند.
به گفته وی؛ با برآورد رطوبت خاک، زمان احتمالی ورود گیاه به تنش رطوبتی تعیین و آبیاری لازم انجام می¬شود. این امر منجر به بهبود راندمان جذب آب و افزایش عملکرد محصول خواهد شددر زمینه توسعه و جهش های ژنتیکی جدید برای عقیم کردن محصولات زراعی و کنترل آفات پر کاربردترین است.
وی افزود: فناوري هسته‌اي اين امكان را فراهم مي‌کند كه كمیت و کیفیت محصولات کشاورزی را افزايش داده و از بروز برخي مخاطرات، از جمله آفت زدگي و ایرادات ژنتیکی تا حدی جلوگیری کرده و مانع از آسیب به محیط زیست شد با بهره‌گیری از فناوري هسته‌اي اين امكان فراهم مي‌شود كه بتوانيم هم كيفيت محصولات توليدي و هم ميزان محصول را افزايش بدهيم، افزون بر این، بروز برخي مخاطرات در اين عرصه از جمله آفت زدگي و ایرادات ژنتیکی نیز با استفاده از اين فناوري به حداقل مي رسد.
نابارور کردن کرم گلوگاه انار با بهره گیری از انرژی هسته ای در یزد
در مرکز تحقیقاتجهد کشاورزی و منابع طبیعی یزد تحقیق مهمی صورت گرفته است که کاربردهای انرژی هسته ای را در بخش کشاورزی و بالا بردن امنیت غذایی را دو چندان کرده است طبق این تحقیق ؛ دستاورد نیمه صنعتی طرح کنترل کرم گلوگاه انار با روش نابارورسازی با انرژی هسته ای صورت گرفته است با توجه به این که یزد جزو استان های مهم در تولید انواع محصولات انار است و سالانه خسارت های زیادی به باغات انار از سوی این کرم به محصول وارد می شود .
این طرح به صورت پایلوت در باغات انار شهرستان‌های مهریز و اردکان نیز به اجرا درآمد و نتایج اولیه آن با حضور کارشناسان ایستگاه تحقیقات پژوهش هسته‌ای کشور در باغات عقدا مورد بررسی قرار گرفته است این طرح با استفاده از پرتوهای یون‌ساز اشعه گاما، کرم گلوگاه نر، عقیم شده و از تولید مثل آن جلوگیری می‌شوداین طرح به افزایش محصول و افزایش صادرات انار نیزکمک کرده است.
ایران در جمع بزرگ ترین تولید کنندگان برق هسته ای
ایران برنامه دارد تا سال ۲۰۴۱ به ظرفیت تولید ۲۰۰۰۰ مگاوات برق از انرژی هسته ای در کشور برسد. تنها پنج کشور - ایالات متحده، فرانسه، چین، روسیه و کره جنوبی - در حال حاضر ظرفیت هسته ای نصب شده برای تولید بیش از ۲۰۰۰۰ مگاوات برق را دارا هستند کابررد این انرژی در صنعت برق مهم ترین تکلیف دولت به شمار می رود .
این در حالی است که دولت سیزدهم در شرایطی فعالیت خود را آغاز کرد که کشور به رغم نابودسازی بخش عمده توان هسته‌ای در زمان دولت های یازدهم و دوازدهم به منظور تنش زدایی با شرایطی بدتر در حوزه تحریم‌ها و فشار های اقتصادی غرب روبرو بود بنابراین دولت سیزدهم در نزدیک به سه سال فعالیت در حوزه فناوری هسته ای، دستاوردهای مختلفی در عرصه هایی نظیر چرخه سوخت هسته ای، تولید و توسعه رادیوداروها و کیت های رادیودارویی، جداسازی ایزوتوپ ها، سامانه های ابزار دقیق صنعتی، فناوری پرتودهی و فناوری پلاسما به دست آورده است.
به نظر می‌رسد زیرساخت‌های تهران برای دسترسی به هدف تولید ۲۰۰۰۰ مگاوات در جای خود و در وضعیت عملکردی خوبی است. این موضوع باعث نگرانی آمریکا، اسرائیل و قدرت های منطقه ای و جهانی شده است.
گفتنی است؛ در دنیای امروزی اقتصاد هسته ای بخش جدا ناپذیر جریان اقتصاد جهانی باشد لذا به نظر می رسد صنعت هسته ای کشور با اتکا به دانشمندان جوان این کشور با بومی سازی این صنعت سهم مهی را در اقتصاد هسته ای آینده بازی کند.
