هدی سادات چاوشی

به‌مناسبت روز جهانی کودک، درنگی دارم بر زاویه‌ای ناب که با تأسف در سایه‌های روزمرگی، کمتر شخصی به آن توجه داشته و لذا از دیدگانمان پنهان مانده است؛ حال آنکه از بنیادی‌ترین ارکان تربیت و جامعه‌سازی به‌شمار می‌آید.

پیامبر رحمت، حضرت محمد مصطفی صل‌الله‌علیه‌وآله، آنگاه که دعوت آسمانی خویش را آشکارا آغاز فرمود، یکی از نخستین و صریح‌ترین مواردی که بسیار مورد نکوهش‌ قرار داد و حتا می‌توان آن‌را علت مبعوث‌شدن پیامبر در جزیره‌العرب برشمرد، زنده‌به‌گورکردن دختران بود. پیامبر رحمت، حضرت محمد مصطفی صل‌الله‌علیه‌وآله، در کنار رسالت معنوی و جهانی خویش، آن وظیفه و مأموریت خطیر را نیز بر عهده داشت که به همگان بنمایاند و بفهماند، کودکان از والاترین ارج و قرب برخوردارند.

به این روایت شریف بنگرید و دقت کنید که می‌فرمایند:

«مَن قَبَّلَ وَلَدَهُ كَتَبَ اللَّهُ لَهُ حَسَنَةً، وَمَن فَرَّحَهُ فَرَّحَهُ اللَّهُ يَومَ القِيامَةِ: هر آن‌که فرزندش را ببوسد، خداوند برایش حسنه‌ای و پاداشی می‌نویسد، و هر آن‌که او را شاد کند، خداوند روز قیامت او را شاد می‌گرداند.»

اما این همه ارج نهادن بر کودک، از چه روی است؟ و چه دلیلی دارد؟

همچنین در روایت آمده که پیامبراکرم صلی‌الله‌علیه‌وآله در نماز، هرگاه صدای گریه کودکی را می‌شنید، نماز را کوتاه می‌فرمود تا مادرش راحت‌تر باشد و به او رسیدگی کند. این احترام و توجه، حتا به والدین نیز سفارش شده است:

«أكرِموا أولادَكم وأحسِنوا آدابَهم: به فرزندانتان احترام بگذارید و آداب نیکو به آنان بیاموزید.» زیرا این احترام‌گزاردنِ عملی، درس محترم‌بودن را به آنان می‌آموزد.

اما این ارزش و اهمیت بی‌نظیر برای چه منظور است؟

حقیقت و دلیل اصلی آن است که خدای‌متعال و ائمه‌معصومین علیه‌السلام به‌خوبی می‌دانستند فرزندان، سازندگانِ فردایند. آنان هستند که خانواده را می‌سازند، جامعه را تشکیل می‌دهند و در مسیر بندگی و انجام فرایض بایستی کوشا باشند. از این رو، اگر فرزندی شایسته پرورش نیابد، جامعه‌ای به تباهی می‌گراید. نشانه‌های بیشماری نیز در تاریخ از ستمگران و ظالمانی وجود دارد که در کودکی مورد بی‌توجهی قرار گرفتند و به آنان اهمیت داده نشده و با تأسف با انتخاب مسیر نادرست در زندگی، عالمی را به گمراهی و تباهی کشاندند.

اما نکته‌ای مهم و کلیدی که به اتفاق‌نظر همه بزرگان دینی و علمی و روان‌شناسان شرق و غرب آمده، این است: برای تربیت فرزند، نیاز است پدر و مادر، خود تربیت‌شده باشند. اگر قرار است مرد و زنی، فرزندی را به این کره خاکی بیاورند، می‌بایست بدانند چقدر در مفاهیم اعتقادی و دنیایی و مهارت‌های زندگی، رشد یافته‌ و تربیت شده‌اند. این وظیفه هر انسانی است که بیاموزد چگونه خوب باشد، خوب زندگی کند و به‌خوبی زندگی‌‌ساختن را و هنر خوب زندگی‌کردن را به فرزندانش بیاموزد.

انتقال اعتقادات و مفاهیم اصلی و بنیادین زندگی، وظیفه والدین است. جایی که حضرت رسول اکرم صل‌الله‌علیه‌وآله در غدیر خم خطاب به جمعیت می‌فرمایند: "بر همگان واجب است که ولایت علی بن ابی‌طالب و اولادش را به فرزندان خود انتقال دهند"؛ این موضوع، عمق اهمیت آموزش عقاید و سبک زندگی سالم را به والدین نشان می‌دهد.

والدین، وظیفه انتقال و بیان حقایق صحیح و ناب زندگی را به فرزندان و نسل‌آینده دارند. این اهمیت، می‌تواند در بزرگسالی فرزندان خود را نشان دهد و هویدا شود. به این معنا که هر ضعف و سستی در ساحت زندگی یک فرد، می‌تواند بازتابی از کاستی‌های تربیتی والدینش باشد.

البته لازم به ذکر است که قدرت "انتخاب" برای همگان وجود دارد. هر فرزندی می‌تواند در مسیر زندگی، میان خوب و بد انتخاب کند، بین خیر و شر، تصمیم خود را بگیرد. اما بی‌تردید، بخش عمده‌ای از چارچوب فکری و اخلاقی او، ریشه در آموزه‌های نخستین و محیط خانوادگی دارد که والدین بنا نهاده‌اند.

امروز که روز جهانی کودک است، بیاییم تصمیم بگیریم برای فرزندانمان الگوهایی شایسته باشیم. برایشان چراغ راه باشیم، برایشان مسیر حق و حقیقت را روشن کنیم تا وظیفه و رسالت الهی خود را به نیکوترین شکل ممکن و به نحو احسن به انجام برسانیم.

ان‌شاءالله با ظهور الساعه حضرت ولیعصر ارواحنافداه و گشوده‌شدن باب علم و حقیقت، بتوانیم در جریان آگاهی و مفاهیم صحیح، ناب و اصیل قرار بگیریم.

به نیت فرج ایشان، لبیک یا مهدی