گرد آورندگان :فاطمه فلاحی – کارشناس برنامه نویسی تحت وب
محمد زندویان - کارشناس تکنولوژی عمران
چکیده
شهرها به عنوان محورهای اصلی توسعه اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی، نیازمند برنامه ریزی دقیق و مستمر هستند . هدف آنها هدایت توسعه شهر، ساماندهی ساختوسازها، بهینه سازی خدمات و تضمین ارتقای کیفیت زندگی است .
طرحهای شهری شامل لایه ها و دسته های متعددی هستند که برخی از مهمترین آنها عبارتند از : طرح های جامع شهری ، تفصیلی ، موضعی و موضوعی که هر یک از این طرحها ، ابزاری برای هدایت توسعه و ارائه خدمات مؤثر شهری هستند .
طرحهای شهری مانند نقشه راه مدیریت خدمات عمل میکنند. بدون این طرحها، ارائه خدمات شهری پراکنده، پرهزینه و ناکارآمد خواهد بود .
طرحهای شهری تنها نقشه های کاغذی نیستند؛ بلکه اثراتی پایدار و بلندمدت بر زندگی شهروندان میگذارند.شهرهایی که امروز توسعهیافته و پیشرفتهاند، نتیجه اجرای دقیق و یکپارچه همین طرحهای شهری هستند .
هرچند طرحهای شهری ابزارهای قدرتمندی هستند، اما اجرای آنها با چالشهای مختلف از جمله ناهماهنگی میان نهادهای متعدد ، کمبود بودجه و منابع مالی و ... مواجه است. بنابراین با تقویت ساختار مدیریتی و یکپارچهسازی نهادها ، فرهنگسازی و مشارکتدادن شهروندان در برنامه ریزی ، انعطاف پذیر کردن طرحها جهت سازگاری با شرایط آینده سرمایهگذاری در آموزش ، توانمندسازی مدیران شهری ، بکار گیری تکنولوژی و ... میتوان روند توسعه شهری را متحول کرد.
کلمات کلیدی
طرح جامع : طرح یا نقشه توسعه بلند مدت که شامل ساختار کلی شهر، کاربری زمین، شبکه حملونقل، تأسیسات زیرساختی و ضوابط ساختوساز است.
طرح تفصیلی : این طرح شامل جزییات کامل تری نسبت به طرح جامع بوده و معیارهای اجرایی هر محله، خیابان، بلوک و قطعه زمین را مشخص میکند .
طرح موضعی : این طرحها برای نقاط خاصی از شهر مانند مناطق تاریخی تهیه میشوند.
طرح موضوعی : این طرح مطالعاتی درباره موضوعات تخصصی مانند حملونقل یا ایمنی شهر تهیه می شود.
کالبد : در شهرسازی و معماری، کالبد به معنای ساختار فیزیکی شهر یا بنا است.
مقدمه
شهرها به عنوان محورهای اصلی توسعه اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی، نیازمند برنامه ریزی دقیق و مستمر هستند .
رشد سریع جمعیت، افزایش مهاجرت به شهرها، گسترش محدودههای شهری و ظهور چالشهای جدید مانند آلودگی، کمبود منابع، ترافیک و نابرابری اجتماعی و مدیریت شهری را بیش از هر زمان دیگری پیچیده کرده است.
طرحهای شهری در این میان نقش ستون فقرات مدیریت شهری را بازی میکنند. این طرحها با هدف ایجاد هماهنگی میان امکانات، منابع، خدمات و نیازهای شهروندان طراحی میشوند .
برنامه ریزی علمی و دقیق، نخستین گام برای ساخت شهری زیستپذیر و پایدار است و بدون وجود اسناد راهبردی، توسعه شهرها بینظم و ناپایدار خواهد شد.
اهمیت طرحهای شهری تنها به بعد کالبدی محدود نمیشود؛ بلکه شامل ابعاد اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و زیستمحیطی است .
یک طرح جامع میتواند مسیر حرکت یک شهر را برای سالها مشخص کند و زیرساختهای لازم برای ارائه خدمات مطلوب به شهروندان را فراهم سازد.
مفهوم و اهمیت طرحهای شهری
طرحهای شهری مجموعهای از اسناد حقوقی، فنی، تحلیلی و راهبردی هستند که هدف آنها هدایت توسعه شهر، ساماندهی ساختوسازها، بهینهسازی خدمات و تضمین ارتقای کیفیت زندگی است .
این طرحها حاصل تحلیل وضعیت موجود، پیشبینی آینده، شناسایی نیازها و ارائه راهکارهای واقعگرایانه میباشند.
اهمیت طرحهای شهری در این است که:
1- از توسعه بیرویه و نامتوازن جلوگیری میکنند.
2- بهرهوری منابع طبیعی، مالی و انسانی را افزایش میدهند.
3- عدالت اجتماعی و دسترسی برابر به خدمات را تقویت میکنند.
4- ریسک بحرانهای محیطی و انسانی را کاهش میدهند.
5- زمینه رشد اقتصادی پایدار را فراهم میکنند.
در بسیاری از کشورها، طرحهای شهری اساس تصمیمگیری مدیریت شهری و محلی هستند و هر نوع اقدام عمرانی یا خدماتی باید با این طرحها تطبیق داشته باشد .
انواع طرحهای شهری
طرحهای شهری شامل لایهها و دستههای متعددی هستند که هرکدام نقش کلیدی در توسعه شهر دارند. برخی از مهمترین آنها عبارتند از :
1) طرح جامع شهری
نقشه راه بلندمدت توسعه شهر که چشمانداز ۲۰ تا ۳۰ ساله را ترسیم میکند. این طرح ساختار کلی شهر، کاربری زمین، شبکه حملونقل، تأسیسات زیرساختی و ضوابط ساختوساز را تعیین میکند .
2) طرح تفصیلی
این طرح، جزییات کاملتری نسبت به طرح جامع ارائه میدهد و معیارهای اجرایی هر محله، خیابان، بلوک و قطعه زمین را مشخص میکند .
3) طرح موضعی
این طرحها برای نقاط خاصی از شهر مانند بافت فرسوده، مناطق تاریخی یا پهنههای خاص کاربری تهیه میشوند .
4) طرحهای موضوعی
مطالعاتی درباره موضوعات تخصصی مانند حملونقل، مدیریت بحران، محیط زیست ، فضای سبز، گردشگری، امنیت شهری و زیرساخت ها
هر یک از این طرحها، ابزاری برای هدایت توسعه و ارائه خدمات مؤثر شهری هستند .
نقش طرحهای شهری در ارائه خدمات شهری
طرحهای شهری مانند نقشه راه مدیریت خدمات عمل میکنند. بدون این طرحها، ارائه خدمات شهری پراکنده، پرهزینه و ناکارآمد خواهد بود .
برخی از مهمترین نقشهای این طرحها در خدمات شهری عبارتند از :
• بهینهسازی شبکه حملونقل عمومی از طریق تعیین مسیرهای کارآمد و هماهنگ با الگوی توسعه
• بهبود دسترسی به خدمات حیاتی مانند بیمارستان، مدرسه، آتشنشانی و خدمات اضطراری
• کاهش ترافیک و آلودگی هوا با طراحی ساختار مناسب شهری و توزیع متوازن کاربریها
• تقویت مدیریت پسماند و خدمات محیطی از طریق پیشبینی فضاهای لازم برای تأسیسات دفع و بازیافت
• توسعه فضاهای سبز شهری و افزایش کیفیت زندگی
• بهبود امنیت شهری با طراحی مناسب معابر، نورپردازیها و فضاهای عمومی
• یک شهر منسجم، منظم و کارآمد محصول اجرای صحیح همین طرحهاست .
اثرات بلندمدت طرحهای شهری
طرحهای شهری تنها نقشههای کاغذی نیستند؛ بلکه اثراتی پایدار و بلندمدت بر زندگی شهروندان میگذارند، از جمله :
افزایش بهرهوری منابع و جلوگیری از اتلاف بودجه و سرمایه
افزایش رضایت شهروندان از طریق ارائه خدمات بهتر و سریعتر
کاهش آسیبهای اجتماعی مانند فقر، نابرابری، بیعدالتی فضایی و جرم
بهبود سلامت و رفاه عمومی از طریق محیطهای زیستپذیرتر
جلوگیری از گسترش بیرویه شهرها و حفظ زمینهای کشاورزی و منابع طبیعی
ایجاد زیرساختهای پایدار برای نسل آینده
شهرهایی که امروز توسعهیافته و پیشرفتهاند، نتیجه اجرای دقیق و یکپارچه همین طرحهای شهری هستند .
چالشها و راهکارها
هرچند طرحهای شهری ابزارهای قدرتمندی هستند، اما اجرای آنها با چالشهای مختلف مواجه است :
• ناهماهنگی میان نهادهای متعدد
• کمبود بودجه و منابع مالی
• تغییرات سریع جمعیتی و اقلیمی
• ضعف قوانین یا اجرا
• مقاومت اجتماعی در برابر تغییر
راهکارهای پیشنهادی
تقویت ساختار مدیریتی و یکپارچهسازی نهادها
استفاده از فناوریهای نوین مانند GIS و هوش مصنوعی
فرهنگسازی و مشارکتدادن شهروندان در برنامهریزی
انعطافپذیر کردن طرحها جهت سازگاری با شرایط آینده
سرمایهگذاری در آموزش و توانمندسازی مدیران شهری
اجرای صحیح این راهکارها میتواند روند توسعه شهری را متحول کند .
نتیجه گیری
طرحهای شهری، مجموعهای از ابزارهای راهبردی برای هدایت توسعه شهرها ، مدیریت خدمات، افزایش رضایت شهروندان و ایجاد ساختاری پایدار برای نسل آینده هستند
اجرای صحیح این طرحها نه تنها کیفیت خدمات شهری را متحول میکند، بلکه زمینهساز شکلگیری شهری سالم، سبز، هوشمند و زیستپذیر میشود.
گزارش
تاثیر بیمه تکمیلی بر زندگی بازنشستگان
شاخه سبز - تورم ۴۸.۲ درصدی درمان، سهم پرداخت از جیب بازنشستگان را سه برابر کرده و بسیاری مجبورند داراییهای خود را بفروشند تا درمان را ادامه دهند.
جامعه بازنشستگان تأمین اجتماعی در آذرماه ۱۴۰۴ دیگر با چالشهای معمول مواجه نیست، بلکه تحت فشار «سونامی تورم درمان» قرار گرفته است. آمارهای رسمی مرکز آمار ایران نشان میدهد که تورم بخش بهداشت و درمان تا آبان ۱۴۰۴ به ۴۸.۲ درصد رسیده است. برنامه هفتم توسعه خواستار کاهش سهم پرداخت از جیب مردم (OOP) به ۳۵ درصد بود، اما اکنون سهم پرداخت بازنشستگان با جهشی ناگوار به ۷۰ درصد رسیده است.
این افزایش سه برابری بار مالی، بازنشستگان را در مواجهه با بیماریهای صعبالعلاج به ورطه ورشکستگی میکشاند. در این میان، طرحهایی چون «بیمه اکمل» از سوی شرکت آتیهسازان حافظ مطرح میشود که در قبال دریافت پول بیشتر، وعده پوشش «بدون سقف» میدهند. اما آیا این طرح، واقعاً ناجی بازنشسته است یا صرفاً ابزاریست برای قانونی کردن دریافت «پول اضافه» از بازنشستگان؟
بحران اعداد؛ از فرانشیز ۲۷۰ میلیونی تا پوشش ۹۸ درصدی
واقعیت هزینههای درمان، سقفهای کاغذی بیمه را در هم شکسته است. ادعای بیمهها مبنی بر پوشش ۹۸ درصدی هزینههای دارویی، در مواجهه با بیماریهای خاص و صعبالعلاج معنایی ندارد؛ چرا که همان ۲ درصد باقیمانده میتواند بسته به نوع دارو، ماهانه از ۵ میلیون تا ۲۰ میلیون تومان برای بازنشسته هزینه ایجاد کند.
هزینه داروهای اساسی سرطانی بالاست و شواهد نشان میدهد که برای یک دوره درمان ۹۰۰ میلیون تومانی و با فرانشیز ۳۰ درصدی، معادل ۲۷۰ میلیون تومان باید توسط خود بیمار پرداخت شود. بازنشسته با حداقل حقوق، یا باید دارایی بفروشد یا درمان را نیمهکاره رها کند.
علاوه بر این، پوشش بیمه پایه تأمین اجتماعی برای بسیاری از داروهای حیاتی تنها حدود ۳۰ درصد است و در مورد داروهای خارجی، بازنشسته عملاً مجبور به پرداخت کل هزینه دارویی است. این وضعیت، همراه با بحران نقدینگی و بدهی ۱۴۶ هزار میلیارد تومانی دولت به شرکتهای پخش دارو، فشار پرداختهای گزاف را بر دوش بازنشستگان مضاعف میکند.
واکنش بیمهگر و تناقض وعدهها
اخیراً در واکنش به بحران سلامت و فشار افکار عمومی، «بیمه اکمل»و طرح طلایی بیمه تکمیلی معرفی شد. مدیران شرکت آتیهسازان حافظ ادعا میکنند که سقف تعهدات در بسیاری از بخشها، به ویژه بیماریهای خاص و صعبالعلاج، برداشته شده و پوشش بدون سقف ارائه میشود.
با این حال، بررسی دقیق جزئیات طرح نشان میدهد که این وعدههای بزرگ با واقعیت میدانی همخوانی ندارد. بازنشستگان همچنان مجبور به پرداخت حق بیمههای سنگین هستند و بسیاری از خدمات پایه درمانی هنوز با محدودیتها و فرانشیزهای بالا مواجه است. این تناقض آشکار، نشان میدهد که «اکمل» بیشتر به ابزاری برای دریافت پول اضافه از بازنشستگان شباهت دارد تا راهحلی واقعی برای کاهش فشار اقتصادی درمان.
روایت بازنشسته؛ ناچاری و قرداد با آتیه سازان «اکمل»
پرویز احمد پنجکی، عضو کانون عالی بازنشستگان تأمین اجتماعی، در این رابطه به ایلنا گفت: «بنده قبلتر با هرگونه بیمه تکمیلی مخالف بودم؛ اما ناچار شدیم به بیمه تکمیلی تن بدهیم. سازمان تأمین اجتماعی مکلف است بر اساس ماده ۵۴ قانون تأمین اجتماعی و قانون الزام، صفر تا صد درمان بازنشستگان را به صورت رایگان ارائه دهد اما متأسفانه زیرساختها هنوز مهیا نشده و بیمارستانهای ملکی ما فرسودهاند. آن حق بیمه درمان که قبلاً از شاغل کم میشد، متأسفانه در بخش درمان هزینه نشده و دو درصد درمان که از ما به عنوان بازنشسته کسر میشود، صرف تقویت بدنه درمان نمیشود.»
او ادامه داد: «باید کادر درمان مراکز ملکی تامین اجتماعی حقوق مناسبی داشته باشند تا بازنشستگان بتوانند خدمات مناسب دریافت کنند. امروز بیمه پایه اساساً کارایی ندارد.»
جزئیات مالی بیمه تکمیلی
پنجکی درباره جزئیات بسته بیمه تکمیلی توضیح داد: «بسته بیمه تکمیلی ۷۲۰ هزار تومان است که بازنشسته ۴۷۰ هزار تومان و سازمان ۲۵۰ هزار تومان میپردازد. این مبلغ نسبت به سال گذشته تغییر کرده و سقف عملها و بستریها نیز افزایش یافته است؛ برای مثال، سقف عملهای فوق تخصصی از ۸۵ میلیون به ۱۲۰ میلیون و خدمات عمومی از ۴۰ میلیون به ۶۰ تا ۷۰ میلیون تومان رسیده است.»
وی افزود: «اکثر بازنشستگان طرح دوم بیمه تکمیلی را انتخاب میکنند، زیرا سقف ندارد و پوشش کامل داروها و آزمایشات برای بیماریهای خاص فراهم میکند. قبلاً برخی از این هزینهها پوشش داده نمیشد، اما الان سقف برداشته شده و دارو و ویزیت شامل پوشش میشود.»
بارمالی خانوادگی و فشار بر بازنشستگان
پنجکی به فشار اقتصادی که بیمه تکمیلی طلایی به بازنشستگان تحمیل میکند اشاره کرد: «هزینه بیمه تکمیلی (طرح دوم) تقریباً ماهی یک میلیون تومان برای هر نفر است. اگر یک بازنشسته بخواهد خود، همسر و چهار فرزند مجردش را بیمه کند، این رقم به ۶ میلیون تومان در ماه میرسد، در حالی که حقوقش ۱۰ تا ۱۵ میلیون تومان است. آیا بازنشسته میتواند ماهانه ۶ میلیون تومان فقط برای حق بیمه تکمیلی خانواده پرداخت کند؟ واقعاً زندگی بازنشستگان نمیچرخد.»
وی ادامه داد: «بالای ۷۰ تا ۸۰ درصد بازنشستگانی که از کانونها وام میگیرند، پول وام را صرف هزینههای درمانی میکنند. حتی هزینه داروهای قند و انسولین ماهانه کمتر از دو تا سه میلیون تومان نیست. بازنشستگان با بیماریهای معمولی مثل عمل زانو، چشم یا سرماخوردگی هم تحت فشارند.»
سقفشکنی در بیماریهای خاص
پنجکی درباره مزیتهای طرح دوم بیمه تکمیلی توضیح داد: «برای اولین بار در طرح دوم، سقف تعهدات برای بیماریهای خاص، آزمایشات و عکسها برداشته شده است. پوشش دارو برای بیماریهای خاص تا ۱۰۰ درصد افزایش یافته و سقف عملهای فوق تخصصی از ۸۵ به ۱۲۰ میلیون تومان رسیده است. این مزیتها برای بازنشستگان بسیار حیاتی است.»
او ادامه داد: «ما بازنشستگانی داشتیم که مجبور شدند خانه خود را بفروشند تا هزینه درمانشان تأمین شود. این فشار به راستی غیرقابل تحمل است».
نتیجهگیری: اکمل، نه راهحل بلکه منت و پول اضافه
پنجکی درپایان گفت :«آتیهسازان حافظ تنها شرکتی بود که حاضر به عقد قرارداد بیمه تکمیلی شد، زیرا سایر شرکتها به دلیل بالا بودن هزینههای درمان بازنشستگان حاضر نبودند به میدان بیایند. بله، سقف تعهدات برای بیماریهای صعبالعلاج برداشته شده، اما بازنشستگان و بازماندگان همچنان تحت فشارند. این خدمات، در حقیقت وظیفهی قانونی دولت و سازمان تأمین اجتماعی است که باید به شکل رایگان ارائه میشد، نه اینکه در قبال آن پولی دریافت شود و به عنوان «منت» و لطف به بازنشستگان ارائه گردد.»
