در گفتگوی شاحه سبز با کارشناسان مطرح شد: ‏
گروه: سایر / گزارش
تاریخ : 1403/06/6 11:55
شناسه : 408956
زهره مهرنوروزی-اینستاگرام در سال 2010 برای اولین بار توسط ‏کوین  سیستروم و دوست و همکارش مایک کرگر رونمایی شد و به ‏قدری طرفدار پیدا کرد که تا سال 2012 به 100 میلیون کاربر رسید. ‏این روند ادامه یافت تا در سال 2014 به 300 میلیون کاربر دست پیدا ‏کرد. در آن زمان خیلی از همکاران مارک و مدیران فیسبوک این ‏میزان سرمایه گذاری را دیوانه کننده دانستند اما پیشرفت عجیب ‏اینستاگرام با مدیریت مارک زاکربرگ و رسیدن به حدود 1 میلیارد ‏کاربر خبر از هوش بالای «مارک زاکربرگ» و دست کم گرفتن وی ‏توسط سهام داران فیسبوک را می داد و در نهایت  امروز یکی از ‏محبوب ترین پلتفرم در بین کاربران محسوب می شود. ‏
‏ تصویرمحور بودن اینستاگرام از دید برخی پژوهشگران باعث می‌شود ‏تا زنان بیش از مردان از محیط و فضای این شبکه اجتماعی تاثیر ‏بپذیرند و آسیب‌های اینستاگرام برای زنان هم مضاعف باشد. خانم هما ‏طلایی کارشناس ارشد روانشناسی و مشاور خانواده در این باره می ‏گوید: آسیب‌های اجتماعی نوظهور، آسیب‌هایی است که بر اثر ‏فناوری‌های جدید ارتباطی مانند اینترنت، ماهواره، تلفن‌های هوشمند و ‏شبکه‌های اجتماعی و پیام‌رسان ایجاد شده‌اند و تاثیرات مهمی بر فرد و ‏به تبع آن جامعه داشته‌ و دارند. این آسیب‌ها که به ۲ دسته اجتماعی و ‏روانشناختی تقسیم می‌شوند، به دلیل میزان استفاده و خصوصیات ویژه ‏روانشناختی زنان، بر آنان تاثیری مضاعف دارد. روزانه موارد بسیاری ‏از افشای حریم خصوصی بانوان و انتشار تصاویر شخصی آنها به ‏پلیس سایبری گزارش داده می‌شود که اعصاب و روان بانوان را بر هم ‏می ریزد. ‏
وی افزود: در سال‌های اخیر محبوبیت شبکه‌های اجتماعی به‌شدت ‏افزایش یافته به طوری‌که محبوب‌ترین شبکه‌ها صدها میلیون کاربر ‏دارند. رسانه‌های نوین از روش‌های متنوعی برای انتقال پیام استفاده ‏می‌کنند و با حجم زیادی از اطلاعات، در ساخت فرهنگ عمومی و ‏ارزش‌های مطلوب یا نامطلوب، باورها و افکار عمومی موثرند.  این ‏فناوری‌ها هم می‌توانند در راستای ارتقای علمی افراد و جامعه نقش ‏داشته باشند و هم در صورت افراط، می‌توانند زمینه‌ساز مشکلات ‏رفتاری و روانشناختی افراد و درنهایت جامعه باشند.‏
طلایی معتقد است این پلتفرم که برای جوامع خانواده محور آسیب ‏زننده است گفت: عادی‌سازی بی‌اخلاقی، مُدگرایی، افشای حریم ‏خصوصی، بی‌توجهی به انجام دستورات دینی از جمله رعایت عفاف و ‏حجاب، مشکلات روحی و روانی و میل به ابراز وجود بخشی از آسیب ‏های اینستا گرام است. وی بیان کرد: در عادی‌سازی بی‌اخلاقی، ‏کاربران زن اینستاگرام در معرض مشاهده مفاسد اخلاقی مانند ‏قماربازی، شرابخواری، خشونت، انحرافات جنسی و نیز دروغ و ‏فریب، فحاشی قرار می‌گیرند و پس از مدتی به دلیل عادی‌شدن مواجهه ‏با چنین مواردی قبح چنین اعمالی از بین رفته و حتی در برخی از ‏موارد منجر به انجام رفتارهایی خلاف اخلاق در فضای حقیقی نیز ‏می‌شود.‏
ودر  مُدگرایی: شبکه اینستاگرام با تبلیغ، الگونمایی و ترویج ظاهری ‏خاص، بـه همراه ارائه راه‌های دستیابی به آن، افراد را برای رسیدن ‏به ایده‌آلی بی‌منطق و غیرواقعی، به تکاپو می‌اندازد.‏
همچنین در  افشای حریم خصوصی: روزانه موارد بسیاری از افشای ‏حریم خصوصی بانوان و انتشار تصاویر شخصی آنها به پلیس سایبری ‏گزارش داده می‌شود. برخی زنان در اینستاگرام با انتشار تصاویری ‏بازسازی شده و غیرواقعی، به دنبال جذب تعداد زیادی لایک و فالوئر ‏هستند. این رفتار باعث ایجاد احساس اعتماد به نفس کاذب در آنان ‏می‌شود و می‌تواند زمینه‌ساز بروز اختلالات و بیماری‌های روانی ‏ازجمله خودشیفتگی شود. نکته دیگر موضوع  بی‌توجهی به انجام ‏دستورات دینی از جمله رعایت عفاف و حجاب ، در مشکلات روحی و ‏روانی: در پژوهش های صورت گرفته مشکلات روحی و روانی را ‏یکی از آسیب‌های شایع اینستاگرام برای زنان می‌دانند. ‏مصاحبه‌شوندگان افزایش اضطراب و نگرانی، افسردگی، ناامیدی و ‏یاس، پرخاشگری، خودکم‌بینی‌ها و کاهش اعتماد به نفس را از ‏مهمترین آسیب‌های رایج تلقی کرده‌اند و نکته مهم دیگر میل به ابراز ‏وجود است  زنان جوان در اینستاگرام با انتشار تصاویر و ویدئوهایی ‏از خود، حالات روحی و احساسات درونی به شکل اغراق‌آمیزی به ‏نمایش می‌گذارند؛ برای نمونه در حال مصرف مواد مخدر و مشروبات ‏الکلی. انتشار این تصاویراغراق‌آمیز هم برای خود فرد و هم دیگران ‏آسیب‌زا است و منجر به بروز احساسات با شدت وعمق غیرحقیقی ‏می‌شود. ‏
وی معتقد است این پلتفرم برای کشورهایی مناسب است که تنهایی ‏برای آنها مثل یک فرهنگ پذیرفته وبرایش وزارت نیز تاسیس کرده اند ‏و مناسب فرهنگ ما نیست چون محتوا ضد خانواده است و فرد ‏گراست. ‏
در ادامه حجت الاسلام بهروز عباسی مشاوره خانواده در این باره می ‏گوید: فردگرایی و تضعیف نقش مادری و همسری یکی از عوارض ‏جدی  این شبکه مجازی است برخی از کاربران افراطی اینستاگرام به ‏نقش مهم و ارزشمند خود در خانواده که همسری و داشتن تعامل ‏مناسب با همسر است بی‌توجهی کرده و آن را امری با اولویت تلقی ‏نمی‌کنند. افزون اینکه براثر تبلیغات منفی بسیاری از گروه‌های ‏فمینیستی در اینستاگرام، ازدواج و مادری امری بی‌ارزش تلقی ‏می‌شود.‏

وی افزود: براثر تبلیغات منفی بسیاری از گروه‌های فمینیستی در ‏اینستاگرام، ازدواج و مادری امری بی‌ارزش تلقی می‌شود. همچنین ‏
اعتیاد مجازی را نباید نادیده گرفت، استفاده افراطی از اینستاگرام و ‏وابستگی شدید به آن، نوعی از اعتیاد مجازی است. اینکه زنان به ‏صورت ناخودآگاه و ناخواسته سراغ اینستاگرام می‌روند از نشانه‌های ‏اعتیاد به آن است.‏

حجت الاسلام عباسی جلوه‌گری خود ایده‌آل از دیگر آسیب های این ‏پلتفرم می داند و می افزاید: آنچه در اینستاگرام با آن مواجهیم ابراز ‏خود به صورت غیرحقیقی است. زنان در اینستاگرام با انتشار ‏تصاویری بازسازی شده و غیرواقعی، به دنبال جذب تعداد زیادی لایک ‏و فالوئر هستند. به عبارت دیگر آن ویژگی‌هایی از خود را نمایش ‏می‌دهند که دوست دارند باشند نه آنچه به صورت حقیقی هستند. این ‏رفتار باعث ایجاد احساس اعتمادبه نفس کاذب در آنان می‌شود و ‏می‌تواند زمینه‌ساز بروز اختلالات و بیماری‌های روانی ازجمله ‏خودشیفتگی شود.‏

وی در ادامه گفت: تغییرات فرهنگی از دیگر آسیب های مورد توجه ‏است در فضای واقعی، در جامعه ایران، قواعد عرفی و قانونی ‏مشخصی برای مثال در مورد رعایت حجاب وجود دارد. این قواعد در ‏فضای مجازی، یا به صورت اندکی به نمایش گذاشته می‌شوند یا اصلا ‏به نمایش گذاشته نمی‌شود. تا جایی که انتشار و تماشای عکس ‏بی‌حجاب، برای بسیاری از کاربران، امری طبیعی و به هنجار در ‏فضای مجازی به شمار می‌آید.‏

این کارشناس امور دینی و مشاور خانواده گفت: روابط آزاد با نامحرم ‏و خیانت سایبری از دیگر مواردی است که باید به آن توجه کرد، به ‏دلیل اینکه فضای مجازی بسیاری از تاثیرات فضای واقعی را دارد، از ‏نظر اسلام در حفظ حریم در ارتباط با نامحرم، فرقی بین محیط واقعی و ‏محیط مجازی نیست و ارتباط در محیط مجازی همانند خلوت دو نامحرم ‏است و چون کسی به آنجا راه ندارد، بنابراین محل اشکال است. ‏آموزش سواد دیجیتال، سواد رسانه و سواد فضای مجازی، برای همه ‏کاربران لازم و ضروری است.‏
وی در خصوص راهکار جلوگیری از آسیب‌های فضای مجازی بر زنان ‏گفت: اولین راهکار مدیریت خود و ترک اعتیاد مجازی است. کاربران ‏اینستاگرام باید توجه کنند گشت وگذار در فضای مجازی اگر بدون نیاز ‏واقعی و توجیه علمی صورت گیرد باعث از دست رفتن سرمایه عمر و ‏اتلاف وقت خواهد شد؛ بنابراین، ترک سرگردانی و بی‌برنامگی در ‏استفاده از فضای مجازی به عنوان بهترین راهکار جهت ایمن ماندن ‏از آسیب‌ها است. افزون بر مدیریت خود، باید آموزش‌های مجازی لازم ‏از سوی سازمان‌ها مربوطه گسترش یابد. در غیر این صورت دیگر ‏نمی‌توان با آسیب‌های اجتماعی ایجاد شده مقابله کرد.‏

وی تصریح کرد: نقش حیاتی والدین در آموزش و کنترل فرزندان نیز ‏نباید نادیده گرفته شود و همچنین افزایش آگاهی درباره فضای مجازی ‏و فلسفه آن و نیز کارکردها و آثار آن نیز از عوامل مهم بازدارنده ‏دیگر است. بسیاری از آسیب‌ها براثر ناآگاهی در این زمینه است. ‏آموزش سواد دیجیتال، سواد رسانه و سواد فضای مجازی، برای همه ‏کاربران لازم و ضروری است. ‏

حجت الاسلام عباسی گفت:تقویت باورهای دینی  از دیگر راهکارهایی ‏است که بر آن تاکید دارم چون«تقوای حضور» موجب می‌شود با وجود ‏حضور در فضایی پرخطر، فرد از آسیب‌های آن در امان ماند.‏
وی گفت: به نظر می‌رسد زنان بیشتر از مردان تحت تاثیر فضای ‏مجازی قرار می‌گیرند و در نتیجه آسیب‌های فضای مجازی بر آنان ‏بیشتر از مردان است و از طرفی  به دلیل نقش ویژه زنان در مدیریت ‏خانواده و تربیت فرزند، آسیب‌هایی که بر اثر فضای مجازی بر آنان ‏وارد می‌شود، از اهمیت بیشتری برخوردار است به همین دلیل حتما ‏باید آسیب های این فضای مجازی بیشتر مورد توجه گرفته و خانواده ‏ها را آگاه سازی کرد.‏

پاسخی بگذارید