هدی سادات چاوشی
در جامعهای که قرنهاست بحث حجاب و عفاف عمدتاً بر دوش زنان قرار گرفته، امروز باید به این پرسش اساسی پاسخ گوییم که سهم مردان در ایجاد فضای عفیفانه اجتماعی چیست؟ تجربه زیسته و پژوهشهای علمی نشان میدهد حجاب مردان نه تنها یک تکلیف شرعی، که عامل تعیینکنندهای در ترویج فرهنگ عفاف در میان زنان است.
وقتی از حجاب مردان سخن میگوییم، تنها به پوشش بدن اشاره نداریم. حجاب مردان سهبعدی است؛ حجاب نگاه، حجاب کلام و حجاب پوشش. این سه ضلع مثلثی را تشکیل میدهند که سلامت اخلاقی جامعه بر آن استوار است.
نخستین و مهمترین بعد، حجاب نگاه است. خداوندمتعال در قرآنکریم خطاب به مردان مؤمن میفرماید: «قُلْ لِّلْمُؤْمِنِینَ یَغُضُّوا مِنْ أَبْصَارِهِمْ». وقتی مردان نگاه خود را مدیریت کنند، زنان نیز با آرامش خاطر بیشتری در عرصه اجتماعی حاضر میشوند. نگاههای آلوده، فضای جامعه را مسموم میکند و زنان را بهسمت پوششهای دفاعی سوق میدهد.
دوم، حجاب کلام است. مردی که عفت کلام دارد، با گفتارش به زن شخصیت میبخشد، نه اینکه او را به ابژه نگاه کند. سخن پاک، فضای جامعه را پاک میکند و احترام متقابل را نهادینه میسازد.
سوم، حجاب پوشش است. مردانی که با پوشش نامناسب در جامعه ظاهر میشوند، ناخواسته به ترویج فرهنگ برهنگی دامن میزنند. پوشش مناسب مردان، سرمشق غیرمستقیمی برای زنان میشود و سبک زندگی اسلامی را در عمل ترویج میکند.
بنابراین تأثیر مستقیم حجاب مردان بر حجاب زنان را میتوان در ابعاد سهگانه زیر بررسی کرد:
اولین تأثیر، تأثیر روانی است. چرا که زنی که در جامعه احساس امنیت کند، نیازی به پوشش دفاعی ندارد. حجاب مردان این امنیت روانی را ایجاد میکند.
دومین تأثیر، تأثیر فرهنگی است. چرا که وقتی مردان الگوی پوشش مناسب باشند، زنان نیز به سمت پوشش متعادل گرایش پیدا میکنند.
و سومین تأثیر، تأثیر اجتماعی است. چرا که جامعهای که در آن مردان عفیف باشند، فضای عمومی بهسمت عفاف سوق داده میشود.
پژوهشهای میدانی نشان میدهد در خانوادههایی که پدران و برادران حجاب را رعایت میکنند، دختران با علاقه بیشتری به حجاب روی میآورند. این همان تأثیر غیرمستقیم اما عمیق حجاب مردان است.
لذا امروز بیش از هر چیزی نیازمند انقلابی فرهنگی در نگاه به حجاب مردان هستیم. باید از شعارزدگی فاصله بگیریم و به الگوسازی عملی روی آوریم. رسانهها، هنرمندان و ورزشکاران میتوانند در این زمینه پیشگام باشند.
حجاب مردان و زنان دو روی یک سکهاند. نمیتوان از زنان انتظار رعایت کامل حجاب داشت، اما مردان را از این مسئولیت معاف دانست. جامعهای که مردانش عفیف باشند، زنانش نیز خودبهخود به عفاف روی میآورند. این قاعدهای است که تجربه تاریخی آنرا ثابت کرده است.
بیایید از خود آغاز کنیم. از نگاهمان، از کلاممان، از پوششمان. اینگونه است که میتوانیم جامعهای عفیف و سالم برای خود و نسل آینده بسازیم.
