فاطمه مداح نظری - آتش بس غزه از زمان اجرایی شدن در ماه گذشته، تا حد زیادی در این منطقه حفظ شده است. با این حال، حملات هوایی اخیر اسرائیل به مناطق مسکونی تلفات جانی و تخریب قابل توجهی را به همراه داشته است.
این خشونت، آتشبس شکننده را به خطر میاندازد و از همه طرفها میخواهم که با خویشتنداری به تعهدات خود طبق این توافق عمل کنند.
طبق گزارش جدید سازمان ملل، بحران اقتصادی در سرزمینهای اشغالی فلسطین که از سال ۲۰۲۳ بر اثر تداوم تجاوزهای رژیم اسرائیل شکل گرفته، در شمار ده بحران اقتصادی بزرگ تاریخ از سال ۱۹۶۰ تاکنون قرار میگیرد. این گزارش میگوید شرایط فعلی غزه «بیسابقه» ست و «شدیدترین بحران اقتصادی ثبتشده در تاریخ» به شمار میآید.
بر اساس گزارش جدید سازمان توسعه و تجارت سازمان ملل (آنکتاد) با عنوان «تحولات اقتصادی در سرزمینهای فلسطینی اشغالی»، تداوم محدودیتها و تجاوز نظامی اسرائیل، اقتصاد این سرزمینها را به عمیقترین رکود خود رسانده است؛ رکودی که دستاوردهای دههها توسعه را نابود کرده و آسیبپذیری مالی و اجتماعی را تشدید کرده است.
دو سال عملیات نظامی و محدودیتهای گسترده، موجب فروپاشی بیسابقهای در اقتصاد فلسطین شده است؛ آنهم در بستری از نهادهای ناپایدار و اقتصاد بحرانی که پیامدهایی جدی در حوزههای اجتماعی و محیطزیستی بهدنبال داشته است.
دو سال جنگ، نزدیک به ۸۰ درصد از ۲۵۰ هزار ساختمان غزه را آسیب رسانده یا ویران کرده است. بیش از ۱.۷ میلیون نفر همچنان آواره هستند و بسیاری از آنها در پناهگاههای شلوغ و بدون دسترسی کافی به آب، غذا یا مراقبتهای پزشکی به سر میبرند.
زیرساختها، ابزار تولید و خدمات عمومی بهشدت آسیب دیدهاند، بهگونهای که پیشرفتهای اجتماعی و اقتصادی طی چند دهه، عملاً از بین رفتهاند.
همچنین، کاهش شدید درآمدها و خودداری اسرائیل از انتقال منابع مالیِ متعلق به دولت فلسطین، باعث شده دولت قادر به تأمین خدمات پایه عمومی یا سرمایهگذاری برای بازسازی نباشد؛ آن هم در شرایطی که برای نوسازی زیرساختهای تخریبشده و مقابله با بحرانهای چندلایه اقتصادی، اجتماعی و محیطزیستی، نیاز به سرمایهگذاری عظیم وجود دارد.
تخریب گسترده زیرساختها، از بین رفتن ظرفیتهای تولیدی، و آوارگی گسترده جمعیت، لطمهای بلندمدت به سرمایه انسانی وارد کردهاند. تعطیلی آموزش، بهداشت و سایر خدمات پایه، تأثیرات ماندگاری بر آینده معیشت مردم و توان تابآوری جامعه خواهد داشت.
تخریب منازل، سیستمهای آبرسانی، خدمات درمانی و عمومی، باعث شده بحران انسانی و اقتصادی شدیدی بهوجود آید. بازسازی اقتصادی و احیای حداقلیترین شرایط زندگی، بدون کمک بینالمللیِ گسترده، ممکن نیست. حتی در صورت چنین کمکی، ممکن است دههها طول بکشد تا اقتصاد غزه به سطح پیش از اکتبر ۲۰۲۳ بازگردد.
گزارش تأکید میکند که برای بازسازی واقعی بهویژه در حوزههای سلامت، آموزش، آب آشامیدنی و زیرساختهای کلیدی جامعه جهانی باید تضمین کند آتشبس توافقشده در اکتبر ۲۰۲۵ پایدار بماند، و کمکهای بشردوستانه فوراً و بدون وقفه ارسال شود.
در کرانه باختری، گسترش شهرکسازیهای اسرائیلی و محدودیتهای شدید، اقتصاد و تجارت و سرمایهگذاری را فلج کردهاند. این محدودیتها بیش از ۳.۳ میلیون فلسطینی را تحت تأثیر قرار داده و موجب افزایش هزینهها، طولانیتر شدن زمان سفر، و کاهش دسترسی به بازار، شغل، تحصیل و درمان شدهاند.
از پایان سال ۲۰۲۳، این محدودیتها افزایش یافتهاند و اقتصاد را بیش از پیش تحت فشار قرار دادهاند. بر اساس دادهها:
تولید ناخالص داخلی کرانه باختری ۱۷ درصد کاهش یافته است. سرانه تولید نیز ۱۸.۸ درصد سقوط کرده و به سطح سالهای ۲۰۱۴ و ۲۰۰۸ بازگشته است.
مردم غزه همچنان در میان آوار و خرابی ناشی از حملات وحشیانه رژیم صهیونیستی روزگار میگذرانند.
حملات رژیم اشغالگر نیز به بهانههای مختلف همچنان به این منطقه ادامه دارد و خبری از آتشبس پایدار در این منطقه نیست. در این میان بارش باران و وقوع سیل نیز سختی زندگی را برای مردم این باریکه سختتر کرده است.
کاری ثابت، روزنامهنگار اهل غزه در گزارشی از اوضاع کنونی این منطقه نوشت: مردم به چادر و سرپناه نیاز دارند، آنها به همبستگی، ایمان و وجدان نیاز دارند.
وی با خطاب قرار دادن دیگر کشورهای عربی و مردم جهان افزود: شرم بر شما، شما فقط تماشا میکنید در حالی که مردم دو سال است که تحت نابودی و مرگ قرار دارند. و اکنون آنها از هر کسی که شایسته و ناشایست است فقط برای یک چادر و سرپناه التماس میکنند.
