زهره مهرنوروزی- زمانی که فضای سایبرنتیک به زندگی ما راهیافت هیچکسی نمی دانست میدان جدیدی برای مبارزه گشوده شده است.در عصر ارتباطات، فضای مجازی به بستری فراگیر برای تعامل، آموزش، سرگرمی و حتی کنشگری اجتماعی تبدیل شده است. اما در کنار این فرصت‌ها، آسیب‌هایی پنهان و گاه ویرانگر نیز در کمین کاربران قرار دارد؛ آسیب‌هایی که اگر به‌درستی شناخته و مدیریت نشوند، می‌توانند بنیان‌های روانی، خانوادگی و فرهنگی جامعه را تهدید کنند. وابستگی افراطی به شبکه‌های اجتماعی، به‌ویژه در میان نوجوانان و جوانان، موجب اختلال در خواب، کاهش تمرکز، اضطراب و احساس بی‌قراری می‌شود. این اعتیاد نه‌تنها زمان مفید روزانه را می‌بلعد، بلکه آرامش روانی را نیز از انسان سلب می‌کند. در بسیاری از خانواده‌ها، گفت‌وگوهای چهره‌به‌چهره جای خود را به پیام‌های کوتاه و واکنش‌های سطحی داده‌اند. این تغییر الگو، فاصله عاطفی میان اعضای خانواده را افزایش داده و حس تعلق را تضعیف کرده است. از سرقت اطلاعات شخصی تا فریب‌های مالی، فضای مجازی بستری مناسب برای سوءاستفاده‌گران فراهم کرده است. کاربران ناآگاه، قربانی حملات فیشینگ، هک و افشای اطلاعات محرمانه می‌شوند. الگوبرداری از سبک زندگی بیگانه، به‌ویژه از طریق محتوای وایرال‌شده، موجب تردید در باورها و ارزش‌های بومی شده و گاه به ازخودبیگانگی فرهنگی می‌انجامد. مواجهه با محتوای نامناسب، چالش‌های خطرناک و تأثیرپذیری از چهره‌های مجازی، رشد سالم روانی و اخلاقی نسل آینده را تهدید می‌کند. اما نکته مهم تر این است که فضای مجازی به سلاح و ابزار سیاستمداران تبدیل شده است. این حقیقت سال های زیادی است که با شیوه های جنگ نرم کار خود را از پیش برده است. حقیقت آن زمان عریان تر خودش را نشان می دهد که دشمنان چه خوابی برای کار بران دیده اند.
بنیامین نتانیاهو، نخست‌وزیر رژیم صهیونیستی، در دیداری با فعالان فضای مجازی در حاشیه نشست مجمع عمومی سازمان ملل، رسانه‌های اجتماعی را خطرناک‌ترین سلاح‌های جنگی امروز توصیف کرد. او گفت که ابزارهای نبرد تغییر کرده‌اند و اکنون شبکه‌هایی مانند تیک‌تاک و ایکس (توییتر سابق) در خط مقدم این جنگ قرار دارند.
این نگاه نتانیاهو نشان می‌دهد که رژیم صهیونیستی فضای مجازی را نه فقط یک تهدید، بلکه میدان نبردی واقعی می‌بیند؛ جایی که روایت‌ها، تصاویر، و ویدیوهای وایرال‌شده می‌توانند تأثیراتی عمیق‌تر از گلوله و موشک داشته باشند. اطلاعات غلط و نادرست یکی از راهکارهای فضای مجازی برای فاصله انداختن بین دولت و ملت شده است. بنابراین باید به دنیال راهکارهای برای مقابله با نقش های دشمنان بود.
آشنایی با نحوه تشخیص اخبار جعلی، تبلیغات فریبنده و تنظیمات امنیتی، نخستین گام برای محافظت از خود در فضای مجازی است. تعیین زمان مشخص برای حضور در شبکه‌های اجتماعی و استفاده از اپلیکیشن‌های کنترل زمان، به کاهش وابستگی کمک می‌کند. برگزاری جلسات خانوادگی بدون گوشی، تشویق به گفت‌وگوهای حضوری و فعالیت‌های مشترک، پیوندهای انسانی را احیا می‌کند. گفت‌وگو درباره خطرات فضای مجازی، استفاده از نرم‌افزارهای نظارت والدین و فیلتر محتوا، از کودکان در برابر تهدیدها محافظت می‌کند. حمایت از تولیدکنندگان محتوای فرهنگی، دینی و آموزشی، و ترویج روایت‌های مثبت از سبک زندگی ایرانی-اسلامی، می‌تواند فضای مجازی را به بستری امن‌تر و مفیدتر تبدیل کند.
حقیقت این است فضای مجازی، درست همان اسب تروای است که با ظاهری آراسته آمد اما در نتیجه کشور میزبان را از بین برد. اکنون هم فضای مجازی همچون شمشیری دو لبه، می‌تواند هم ابزاری برای رشد و تعالی باشد و هم بستری برای انحطاط و آسیب. آنچه تعیین‌کننده است، نوع نگاه، میزان آگاهی و نحوه استفاده ما از این فضاست. با آموزش، مدیریت و تولید محتوای سالم، می‌توان این میدان مین را به باغی از فرصت‌های شکوفا تبدیل کرد. نکته قابل توجه اینجاست که سن کاربران فضای مجازی رو به کاهش است و هراندازه سن کاربران پایین باشد خطر تاثیر گذاری نیز بالا تراست بنابراین لازم است با هدایت و تغییر ذائقه مدیریت فضای مجازی را دردست گرفت در غیر این صورت باید منتظر اتفاقات ناگواری بود.
