کارشناسان تاکید کردند:
زهره مهرنوروزی - جوانی جمعیت به‌عنوان یکی از عوامل کلیدی توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی در هر کشور محسوب می‌شود. یک جمعیت جوان و پویا نه تنها منبعی ارزشمند برای نیروی کار است، بلکه بستر مناسبی برای نوآوری، خلاقیت و رشد اقتصادی فراهم می‌آورد. این جمعیت می‌تواند تضمین‌کننده پایداری سیستم‌های تأمین اجتماعی و بازنشستگی نیز باشد . رهبری سال 1390 با پی بردن به مسئله جوان جمعیت مسئولان را نسبت به این موضوع آگاه کرد. اما حقیت ماجرا این است که سه دهه تمام تمرکز برروی کاهش جمعیت تغییر باور زمان بر است. ضرورت دارد تا یک به یک چالش ها را مورد بررسی قرار دهیم.
لیلا رئوف جمعیت پژوه می‌گوید: موضوع افزایش جمعیت یک موضوع چندوجهی است و ما متخصصان حوزه‌های مختلف را در جلسات دعوت می‌کنیم و جلسات ما با یک طرح تحقیقاتی جمع‌بندی می‌شود و موضوع جوانی جمعیت را نیز به صورت یک طرح تحقیقاتی و پژوهشی به فرهنگستان ارائه خواهیم داد.
ازدواج نکردن جوانان نگران کننده
وی با اشاره به اهمیت مشکلات اقتصادی در این زمینه گفت: مشکلات اقتصادی در جامعه، یکی از علل مهم عدم فرزندآوری و ازدواج است و بسیاری از جوانان به همین دلیل از ازدواج خودداری می‌کنند و یا بعد از ازدواج تمایلی به فرزندآوری ندارند و این وضعیت بسیار نگران کننده است.
وی بر ضرورت رفع موانع جوانی جمعیت تاکید کرد و خاطرنشان کرد: متأسفانه در جامعه امروز، افرادی نیز که از تمکّن مالی برخوردارند گاهی تمایلی به فرزندآوری ندارند.
رئوف ادامه داد: باید شرایط ازدواج آسان را برای جوانان فراهم آورد و حمایت‌های اقتصادی نیز بسیار حائز اهمیت است.
وی گفت: صدا و سیما باید جوانانی را که الگوی یک ازدواج موفق و در عین حال ساده هستند، به جامعه معرفی کند و با تولید برنامه‌های مؤثر ازدواج موفق در سن مناسب را به مردم نشان دهد.
ضرورت افزایش ازدواج
این کارشناس با تاکید بر اینکه برای افزایش فرزندآوری مهم‌ترین نکته این است که ازدواج را افزایش دهیم، اظهار داشت: میلیون‌ها جوان مجرد که در حال حاضر هنوز ازدواج نکرده‌اند؛ بهترین ظرفیت برای جوانی جمعیت هستند که با کار فرهنگی و همراهی مسئولان و الگوهای جامعه در جهت ترویج ازدواج ساده و کم هزینه نزد فرزندان خود می‌توان امید به بهبود این وضع در پنجره جمعیتی باقیمانده داشت.
وی با تاکید بر لزوم رفع موانع جوانی جمعیت گفت: کاهش نرخ باروری یکی از مشکلات توسعه است که در کشورهای مختلف، خصوصاً کشورهای توسعه یافته بعد از انقلاب صنعتی آغاز شده و این قضیه به تدریج به کشور ما نیز رسیده است و کشورهای منطقه درگیر آن شده‌اند.
رئوف افزود: عوامل مختلفی همچون اشتغال زنان، افزایش سن ازدواج، افزایش سن فرزندآوری و نیز مشکلاتی از قبیل مرگ‌های ناشی از حوادث ترافیکی در کاهش نرخ رشد جمعیت نقش دارد که لازم است در این راستا اقداماتی برای حمایت از جمعیت جوان صورت گیرد.
این محقق خانواده خاطرنشان کرد: در کشورهای توسعه یافته دو سیاست کلی اعمال شده است که یکی از این سیاست‌ها، حمایت اقتصادی مستقیم و دیگری، ارائه خدمات اجتماعی است.
وی اذعان داشت: تجربه کشورهای موفق نشان داده است، سیاستی که می‌تواند جوانان را به ازدواج و فرزندآوری تشویق کند، سیاستی است که محور آن زنان هستند و اگر تعادلی بین کار و زندگی شخصی زنان ایجاد شود، انگیزه فرزندآوری نیز بیشتر خواهد شد.
رئوف ادامه داد: اگر به جای پرداخت مستقیم پول به خانواده‌ها، خدماتی نظیر مهدکودک، بیمه، مدرسه مناسب و…، ارائه دهیم موفق تر خواهیم بود.
اشتغال جوانان راافزایش دهیم
وی گفت: باید حمایت‌های مؤثر اجتماعی را افزایش دهیم و حاکمیت جامعه باید سهم خودش را ایفا کند و تنها مسئولیت را به عهده جوانان و خانواده‌ها نگذاریم و نیز شرایط اقتصادی را بهبود بخشیم، اشتغال جوانان را تضمین کنیم، هزینه‌های فرزندآوری را کاهش دهیم و در کنار این عوامل، با تقویت ارزش‌های فرهنگی می‌توانیم جامعه‌ای جوان و شاداب داشته باشیم و در آینده نزدیک شاهد، افزایش بیشتر نرخ رشد و فرصتی بیشتر در پنجره جمعیتی کشور باشیم.
رئوف گفت: قانون حمایت از خانواده و جوانی جمعیت در مجلس شورای اسلامی به تصویب رسید که در راستای سیاست‌های کلی جمعیت ابلاغی از سوی رهبری است و تلاش ما بر این است که در آن، ابعاد کیفی و کمی فرزندآوری بررسی شود.
وی ادامه داد: در حوزه حمایت از خانواده مواد قانونی متعددی وجود دارد و از ۷۳ ماده این قانون، ۲۹ ماده به حمایت از خانواده‌ها اختصاص دارد و در کنار این قوانین، راهکارهای فرهنگی نیز باید انجام شود که ۱۶ ماده از این قانون به بحث فرهنگی پرداخته است.
در ادامه حجت الاسلام بهروز عباسی اظهار داشت: یکی از نقاط قوت این قانون جوانی جمعیت، تعیین یک متولی برای بحث جمعیت است که ستاد ملی جمعیت نامگذاری شده است.
وی با تاکید برلزوم رفع موانع جوانی جمعیت افزود: در این قوانین، به پشتوانه‌های علمی در داخل کشور اشاره شده و ما شاهد هستیم مراکز علمی مانند فرهنگستان علوم پزشکی در این زمینه اقدامات شایسته‌ای انجام داده و امیدواریم با استفاده از این ظرفیت‌ها و فرصت‌ها بتوان از سالمندی جمعیت در آینده کشور جلوگیری شود.
این کارشناسامور دبنی گفت: در دورانی که رشد جمعیت افزایش یافت، صلاح بر فرزند کمتر و کاهش جمعیت بود، اما امروز باید تمام تلاش ما بر فرزندآوری و حفظ جامعه ایرانی باشد، چرا که جمعیت کشور در حال حاضر در وضعیت بحرانی قرار گرفته و وظیفه مسئولان حمایت از جوانانی است که می‌خواهند تشکیل خانواده دهند و صاحب فرزند شوند و باید مسائل اقتصادی جوانان را رفع کرد.
وی با اشاره به این مهم که جمعیت یک سرمایه است، افزود: جمعیت جوان یک کشور که صاحب فکر و ابتکار است یک سرمایه است و باید آنان را حفظ کرد و مشکلاتشان را حل کرد تا بتوانند ازدواج کنند و صاحب فرزند شوند.
نقش رسانه در ازدواج به هنگام
هما طلایی مشاوره خانواده با اشاره به اهمیت نقش رسانه‌ها در ترویج ازدواج بهنگام و جوانی جمعیت اظهار کرد: وظیفه رسانه‌ها در کمک به خروج از بحران جمعیتی در چند بخش تعریف می‌شود. رسانه‌ها می‌توانند اقداماتی انجام دهند و تصویرهای ذهنی مردم را تغییر دهند، بنابراین باید آن‌ها را متقاعد کنیم روی چند بخش به صورت هدف‌دار کار کنند که یکی از آن‌ها کمک به ذهنیت و ایجاد تغییر رفتار متولدین دهه ۶۰ است. رسانه‌ها می‌توانند روی ذهنیت آن‌ها کار کنند تا ازدواج و تشکیل خانواده و فرزندآوری داشته باشند و اگر احیاناً دچار شکست در این مسیر شده‌اند، می‌توانند دوباره ازدواج و فرزندآوری داشته باشند.
مقابله با پدیده تک فرزندی
وی افزود: مقابله با پدیده تک‌فرزندی، بی فرزندی، دیر فرزندی مقوله دومی است که رسانه می‌تواند روی آن کار کنند. امروز تک‌فرزندی با نوعی پرستیژ اجتماعی همراه است که باید این ذهنیت اصلاح شود.
این پژوهشگرادامه داد: رسانه در این خصوص می‌تواند با زدن میانبر، ابتدا با بخشی از این جامعه که پذیرای این تغییرات شده‌اند، شروع کند تا فرهنگ فرزندآوری کم‌کم در میان آن‌ها فراگیر شود. سقط جنین موضوع دیگری است که متمایز از مسائل دیگر است. سقط جنین منطق متفاوتی دارد و پیشگیری و مقابله با سقط عمدی جنین در جوانی جمعیت بسیار تأثیرگذار است.
ضرورت سواد جمعیتی
وی با تاکید برلزوم رفع موانع جوانی جمعیت عنوان کرد: ما نیازمند پروژه‌ای عظیم به نام سواد جمعیتی هستیم. بحث سواد جمعیتی هم خود رسانه را دربر می‌گیرد که چگونه هم فعالان رسانه‌ای با موضوعات تخصصی رسانه آشنا شوند و به موضوعات بپردازند و هم مردم و آحاد جامعه را دربر می‌گیرد که چطور می‌خواهند نسبت به این موضوعات جمعیتی اقناع شوند.
این پژوهشگر حوزه خانواده گفت: موظف هستییم با روشنگری علمی تلاش کنیم تا جامعه را در برابر قربانی شدن آینده برهانیم،
وی افزود: رسانه و جوانی جمعیت، مدیران و جوانی جمعیت، خانواده موفق و جوانی جمعیت، دستگاه‌های دولتی و جوانی جمعیت، شرکت‌های خصوصی و جوانی جمعیت، نخبگان و جوانی جمعیت و گروه‌های مردم نهاد و جوانی جمعیت شعارهای روزشمار هفته ملی جمعیت که از دوشنبه این هفته تا یکشنبه هفته آینده برگزار می‌شود، تعیین شده‌اند.
