فاطمه مداح نظری – کم آبی و خشکسالی بحرانی سراسری و جهانی است که برخی از کشورها به دلایل مختلف بیشتر با آن درگیر هستند. به طور متوسط میزان بارش کشور در هر سال حدود یک میلی متر کاهش یافته است. انرژی بیشتری از خورشید در سطح زمین و لایه‌های پایین جو جذب می‌شود و دمای زمین را بالا می‌برد این شرایط سبب تغییر الگوهای جوی کاهش و سهم بارندگی‌ها کشور می‌شود. با افزایش دما میزان تبخیر نیز افزایش می یابد به طوری که هر درجه افزایش دما حدود هفت درصد تبخیر را افزایش می‌دهد.
ما در موضوع آب، مدیریت بحران نداریم ، بحران مدیریت داریم . سعدی شیرازی رحمت اله علیه در باب هفتم گلستان می‌فرماید : چو دخلت نیست خرج آهسته تر کن ، که می‌گویند ملاحان سرودی، اگر باران به کوهستان نبارد ، به سالی دجله گردد خشک رودی
خشکسالی یک موضوع کاملا طبیعی است، اما مدیریت نکردن آن و یا بد مدیریت کردن آن، کاملا غیر طبیعی است.
هزاران سال است ایرانیان در این اقلیم با همین شرایط و چه بسا بدتر، زندگی کرده اند. مدیریت آب در ایران در طول تاریخ بی‌نظیر بوده است . از قناتهای تاریخی تا نوبت بندی دقیق آب .
۱۰۳ سد در حال بهره برداری ، در دست ساخت و یا در دست مطالعه در حوزه آبریز دریاچه ارومیه داریم و بیش از ۹۰ هزار چاه غیر مجاز . سوال مهم اینست که چرا دریاچه ارومیه نباید خشک شود!؟
لابی های قدرتمند از بودجه های کلان سد سازی برای ایجاد بحران زیست محیطی استفاده کردند و حالا هم با بودجه های سنگین تر ستاد بحران تشکیل داده اند، آنهم بدون خروجی .
بدون شک با نصف بودجه سدهای ویرانگر ما می توانستیم پیشرفته ترین فن آوری های آبیاری جهان را به ایران بیاوریم .
حدود ۵۰ سال پیش با پیش بینی نیاز کنونی آبی کشور، هم طرح آمایش سرزمینی توسط فرانسوی ها تهیه شد و هم طرح پنج دریاچه برای آوردن آب دریای عمان به کویر مرکزی ایران.
با علم نمی شود سیاسی برخورد کرد . کار کارشناسی چه قبل از انقلاب باشد و چه بعد از انقلاب ، کار علمی و ارزشمند است . هنوز درصدد هستیم و اصرار داریم مثل زمان عصر باستان از شیوه غرق آبی در آبیاری کشاورزی استفاده کنیم ! ما هنوز یا شیوه های نوین آبیاری مثل آبیاری زیر سطحی، کاملا بیگانه هستیم .
هنوز اصرار به سد سازی داریم و نمی بخواهیم حق آبه ی طبیعت را بپردازیم و رعایت کنیم . اکثر تالاب‌های ما خشک شده و ما اگر نتوانیم پوشش گیاهی را برگردانیم، گرمای هوا هر سال بیشتر و بارندگی ها کمتر می شود. اکنون در بسیاری از مناطق اروپا از احداث سدها خودداری می کنند.
آبادترین شهرهای جهان در کنار دریاها ساخته می شود اما در ایران در کویر مرکزی ! بخاطر سیاستهای غلط در آمایش سرزمینی و توزیع ناعادلانه امکانات ، بیش از ۲۰ درصد جمعیت کشور را در استان نیمه خشک تهران جمع کرده ایم و بیش از ۱۵ هزار روستا، خالی از سکنه شدند.
نمی شود طبیعت را با خودمان هماهنگ کنیم . این ما هستیم که باید خودمان را با طبیعت هماهنگ کنیم. پس باید حتما ظرفیتهای زیستی را به رسمیت بشناسیم .
در یک باور غلط هنوز معتقدیم احداث صنایع آب بر در کویر مرکزی باعث امنیت سرمایه گذاری می شود . در حالی که سلاح های پیشرفته، هیچ محدودیتی در برد ندارند. اکنون ما نیازمند توجه جدی به اقتصاد دریا محور هستیم . ما در خشکی ۱۱ کشور همسایه داریم اما در دریا ۱۸۶ کشور .
هزاران کیلومتر ساحل بکر می تواند موتور توسعه قدرتمند و سریع ایران باشد . ما نیازمند تغییر ساختار سازمانی و فکری در خصوص آب هستیم. آب باید یک وزارتخانه باشد و انرژی یک وزارتخانه دیگر . محصولات کشاورزی سنتی به هر قیمتی صرفه اقتصادی ندارند . چون آب مایه حیات است و هیچ چیز از حیات انسان ارزشمند تر نیست .
