قرعه کشی بی جایزه:
حسین نبی گل
خبرنگار صداوسیما
بازار خودرو در ایران همچنان بیمار است؛ بیماری فرساینده که سال‌هاست گریبان اقتصاد را گرفته و قصد درمان ندارد.
زمانی خرید خودرو از کارخانه برای مردم مزیتی جدی محسوب می‌شد، چرا که قیمت کارخانه اختلاف محسوسی با بازار آزاد داشت.
این فاصله قیمتی اگرچه خود ناشی از سیاست‌گذاری‌های اشتباه بود، اما در عمل انگیزه‌ای برای خریدار ایجاد می‌کرد. امروز اما، حتی همین مشوق نیز از بین رفته است.
با نزدیک شدن قیمت کارخانه به بازار، آن هم در شرایطی که کیفیت خودروها تغییر چندانی نداشته و خدمات پس از فروش هم همچنان با نارضایتی همراه است، دیگر دلیلی برای تحمل صف‌های قرعه‌کشی، انتظار طولانی، و پرداخت نقدی در برابر کالایی که گاهی ماه‌ها تحویل داده نمی‌شود، باقی نمی‌ماند. کارخانه‌ها دیگر نمی‌توانند به امید انگیزه‌های اقتصادی مشتریان، به فروش محصولات خود دل‌خوش باشند.
از سوی دیگر، رکود در بازار به شکل ملموسی احساس می‌شود.
نه تنها تقاضای سرمایه‌گذاری در خودرو کاهش یافته، بلکه خرید مصرفی نیز به دلیل کاهش قدرت خرید خانوار و بی‌اعتمادی نسبت به ثبات اقتصادی، به شدت افت کرده است.
در این فضای بی‌اعتماد و بی‌رمق، تنها واسطه‌ها و دلالانی باقی مانده‌اند که همچنان با بازی‌های روانی، بازار را در تب نگه می‌دارند.
این وضعیت نشان می‌دهد که نه سیاست قیمت‌گذاری دستوری کارآمد بوده، نه عرضه قطره‌چکانی کمکی به تعادل کرده و نه واردات مدیریت‌شده توانسته نفس تازه‌ای به بازار بدهد.
اما با تمام این توضیحات راه‌حل چیست؟
بازار خودرو نیاز به جراحی جدی دارد.
راه‌حل نه در فروش قطره‌چکانی است، نه در آزادسازی بی‌حساب قیمت‌ها.
بلکه راه‌حل در بازگشت به اصول ساده و روشن اقتصادی است: افزایش رقابت با آزادسازی واردات، حذف رانت‌های تولید، بهبود کیفیت و شفاف‌سازی در فرآیند قیمت‌گذاری. فقط در این صورت است که بازار به تعادل می‌رسد و انگیزه خرید دوباره در دل مردم زنده می‌شود.
