گروه: سایر / یادداشت
تاریخ : 1404/05/13 11:23
شناسه : 411616

فاطمه مداح نظری – "اسرائیل خواسته یا ناخواسته، باعث تقویت ‏مشروعیت داخلی جمهوری اسلامی و همبستگی بی‌سابقه ملی-مذهبی ‏در ایران شده است".‏
زبیگنیو برژینسکی، استراتژیست برجسته آمریکایی، در سال ۲۰۰۴ ‏هشدار داد که هرگونه فشار خارجی یا حمله نظامی به ایران، باعث ‏ادغام «ملی‌گرایی ایرانی» با «بنیادگرایی شیعی» خواهد شد.‏
برژینسکی سال ۲۰۰۴ طی گزارشی تحت عنوان «ایران؛ فرارسیدن ‏زمان رویکردی جدید»، در انتقاد از دولت جورج بوش پسر نوشت: ‏‏«هدف استراتژیک آمریکا باید جداسازی ناسیونالیسم ایرانی از تشیع ‏بنیادگرا باشد. در غیراین‌صورت، این دو نیروی تاریخی با هم هم‌افزا ‏میشوند و قدرتی انفجاری خلق میکنند.»‏
حمله موشکی و پهپادی اسرائیل به ایران، به‌ویژه در بحبوحه مناقشه ‏غزه، دقیقا همان پدیده‌ای را رقم زد که برژینسکی، ۲۰ سال قبل ‏هشدارش را داده بود: «ترکیب هویت شیعی زخمی شده با هویت ملی ‏تهدیدشده، آن‌هم در بستر تمدنی ایران.»‏
با حمله اسرائیل به ایران، شیعه ایرانی، که دهه‌ها متهم به ضدملی‌بودن ‏یا رادیکالیسم مذهبی بود، اکنون خود را مدافع ایرانیت، تاریخ و ‏تمامیت ارضی کشور معرفی می‌کند.‏
حتی منتقدان نظام، در مواجهه با تهدید خارجی، با نظام همراه شده‌اند. ‏حتی تحلیل‌گران آمریکایی مانند ری تیکه نیز با تکیه بر راهبرد ‏برژینسکی، پس از حمله اسرائیل به ایران هشدار داده‌اند:‏
‏«اسرائیل خواسته یا ناخواسته، باعث تقویت مشروعیت داخلی ‏جمهوری اسلامی و همبستگی بی‌سابقه ملی-مذهبی در ایران شده ‏است.» به زبان ساده:‏
برژینسکی می‌خواست ملی‌گرایی سکولار را از تشیع جدا کند، اما حمله ‏اسرائیل، دقیقا برعکس عمل کرد:‏
ملی‌گرایی شیعی متولد شد؛ یک هویت ترکیبی جدید، که دشمن خارجی ‏را نقطه وحدت می‌بیند. این ملی‌گرایی شیعی، نه به دنبال سکولاریسم ‏غرب‌زده است، نه امت‌گرایی اسلامی از نوع اخوان‌المسلمین؛
بلکه پدیده‌ای کاملا منحصربفرد و ایرانی است که خود را وارث ‏کوروش و کربلا، حافظ خاک و عقیده، و آماده جنگ در دو جبهه ‏می‌بیند: غیرت ملی بعلاوه باور شیعی. ‏
با این تحول، سیاست‌گذاران غربی باید به این پرسش فکر کنند که آیا ‏گزینه نظامی علیه ایران، آن‌گونه که در عراق یا لیبی مؤثر بود، اینجا ‏فقط باعث استحکام هویت ملی ایرانیان و ظهور ترکیب ملی‌گرایی ‏شیعی بعنوان چتری برای گردآوری ۹۰ میلیون ایرانی نشده است؟ ‏ایران امروز، در سایه بحران تجاوز اسرائیل، نه تنها از درون فرو ‏نپاشیده، بلکه انسجامی کم‌سابقه در چارچوب «ملی‌گرایی شیعی» یافته ‏است.‏
و این همان سناریویی است که برژینسکی از آن می‌ترسید. تئوری و ‏پیش‌بینی برژینسکی را باید دوباره خواند؛ نه از سر کنجکاوی، که ‏برای درک اشتباه‌های استراتژیک اسرائیل و آمریکا در برابر ملتی ‏متفاوت با همه ملتهای عربی-اسلامی، که «هم شیعه است و هم ‏ایرانی. ‏
دکتر آبشناس بر این باور است که واین همان سناریویی است که ‏برژینسکی از آن می‌ترسید. برژینسکی را باید دوباره خواند؛ نه از سر ‏کنجکاوی، که برای درک اشتباه‌های استراتژیک اسرائیل و آمریکا در ‏برابر ملتی متفاوت با همه ملتهای عربی-اسلامی.‏

پاسخی بگذارید