زهره نعلبندی
شاخه سبز- مهمترین هدف از پرداخت وام ازدواج به جوانان حمایت از آنان در زمان شروع زندگی مشترک است؛ هدفی که به دلیل چالش‌ها و سختگیری‌های موجود بر سر راه متقاضیان دریافت وام، هنوز هم آنطور که باید و شاید محقق نشده است.
به گزارش خبرنگار شاخه سبز، در دهه اخیر میزان ازدواج در بین جامعه ایرانی با کاهش جدی مواجه شده است و یکی از دلایل اصلی تاخیر در ازدواج، ترس از مشکلات مالی است.
در این راستا وجود طرح هایی همچون اعطای وام ازدواج می‌تواند این ترس را تاحدودی کاهش داده و به جوانان اعتماد به نفس بیشتری بدهد اما این طرح‌ها نیز به دلیل چالش‌ها و مشکلاتی که به همراه دارد نتوانسته چندان مشوق خوبی برای جوانان باشد.
وام ازدواج که به منظور حمایت از جوانان مطرح شد حالا به چالشی مهم برای آنان تبدیل شده است و مشکلات جوانان را دو چندان کرده است.
وام ازدواج یکی از انواع تسهیلات بانکی از نوع کم بهره و با بازپرداخت طولانی مدت است و همان گونه که از اسمش پیداست در راستای کمک مالی به زوجین جوان و تامین هزینه های اولیه آن ها برای آغاز زندگی مشترک پرداخت می شود.
شروع زندگی مشترک نیاز به هزینه‌هایی مثل خرید جهیزیه، اجاره خانه، برگزاری مراسم عروسی و... لذا از طرفی نه می‌توان در ابتدای شروع زندگی مشترک با توجه به شرایط اقتصاد کشور از گرفتن این وام صرف نظر کرد و نه می‌توان به راحتی به آن دست یافت و به دلیل نیازمندی جوانان در این برهه به این وام از وام ازدواج علی رغم همه مشکلاتی که دارد به عنوان یکی از تسهیلات پرطرفدار برای جوانان یاد می‌شود.
بسیاری از متقاضیان از صف‌های طولانی این وام گلایه دارند و مشکلاتی نظیر کارشکنی برخی بانک‌ها، درخواست‌های غیرقانونی ضامن، و کمبود منابع بانکی باعث طولانی شدن فرآیند دریافت وام‌ها شده است.
برخی بانک‌ها به‌طور غیرقانونی از متقاضیان درخواست دو ضامن کارمند می‌کنند، در حالی که طبق قوانین، تنها یک ضامن کافی است. این مشکلات و همچنین صف‌های طولانی برای دریافت وام، روند دریافت تسهیلات را برای بسیاری از زوج‌ها دشوار کرده است.
همچنین کمبود منابع بانکی و نگرانی بانک‌ها از اضافه برداشت از منابع بانک مرکزی باعث ایجاد صف‌های طولانی و تاخیر در پرداخت وام‌ها شده است. این مشکلات باعث شده که تنها نیمی از متقاضیان موفق به دریافت وام‌های ازدواج و فرزندآوری شوند.
یکی از بزرگ‌ترین موانع دریافت وام، داشتن ضامن رسمی با فیش حقوقی معتبر است، خیلی از بانک‌ها ۲ ضامن معتبر درخواست می‌کنند که پیدا کردن آن برای بسیاری از جوانان دشوار است، با این اوصاف کارگران روزمزد، مشاغل آزاد و افرادی که شغل دولتی ندارند، به طور معمول در ارائه ضامن به مشکل می‌خورند، این درحالی است که بانک مرکزی اعلام کرده یک ضامن برای وام ازدواج کافی است.
با وجود اینکه نمایندگان مجلس از بانک‌ها خواسته‌اند که با تامین منابع لازم، فرآیند پرداخت وام‌ها را تسریع کرده و از تاخیرهای طولانی مدت جلوگیری کنند تا جوانان بتوانند به راحتی از این تسهیلات بهره‌مند شوند. اما تاکنون این مشکلات مرتفع نشده است.
امیرعلی جوان 25 ساله که در انتظار دریافت این وام است، می‌گوید: حدود 3 ماه است که برای دریافت وام ازدواج ثبت نام کرده‌ام و تاریخ برگزاری مراسم عروسی‌ام نزدیک است اما هنوز موفق به دریافت وام ازدواجم نشده‌ام.
زهرا و حسین نیز که در صف دریافت وام ازدواج قرار دارند، می‌گویند: یافتن ضامن دارای فیش کسر از حقوق برای من دشوار بود، وام من حدود ۲ماه به این دلیل معطل مانده در حالی که از یک ماه پیش تاکنون قیمت کالاها کلی افزایش یافته است.
*کارمزد سنگین وام ازدواج
این وام در مقایسه با وام‌های عادی بانکی سود بسیار پایینی دارد و دوره بازپرداخت طولانی‌تری دارد که باعث می‌شود فشار مالی کمتری بر زوج‌ها وارد شود اما علاوه بر مشکلات دریافت وام ازدواج، پس از اخذ این وام نیز مشکلاتی فراروی جوانان وجود دارد با وجود اینکه وام ازدواج سود کمی دارد، اما برخی زوج‌ها به دلیل مشکلات مالی، در پرداخت اقساط دچار مشکل می‌شوند، بالا رفتن هزینه‌های زندگی باعث می‌شود که پرداخت ماهانه قسط وام برای برخی از خانواده‌ها سنگین باشد و افزون بر این کارمزد آن نیز معضلی بزرگتر دیگری است که نیازمند چاره اندیشی است. مثلا ابوالفضل جوان 34 ساله که اردیبهشت سال قبل موفق به دریافت این وام شده است، می‌گوید: کارمزد سالیانه این وام بسیار سنگین است و برای من که هم قسط وام ازدواج خود وهم خانمم را پرداخت میکنم امسال 20 میلیون تومان کارمزد را باید در یکماه پرداخت می‌کردم که برای منی که در شروع زندگی هستم و کلی قسط و قرض دارم مبلغ بسیار سنگینی است.
وی ادامه داد: بهتربود کارمزد وام بین اقساط آن پخش می‌شد تا یکباره مجبور به پرداخت این مبلغ سنگین نمی‌شدیم.
وام ازدواج که با هدف حمایت از زوج‌های جوان و تسهیل آغاز زندگی مشترک ارائه می‌شود، هنوز نتوانسته به این هدف خود به طور تمام و کمال بپردازد و جوانان را دچار مشکلاتی کرده است.
از سوی دیگر با توجه به افزایش سرسام‌آور هزینه‌های زندگی، مسکن، جهیزیه و مراسم ازدواج، مبلغ تسهیلات ازدواج کفاف همه هزینه‌ها را نمی‌دهد. بسیاری از زوج‌ها مجبورند علاوه بر وام ازدواج، وام‌های دیگری هم دریافت کنند یا از خانواده‌هایشان کمک بگیرند.
کاهش سخت‌گیری در ارائه ضامن، همچون پذیرش سفته یا اعتبارسنجی بانکی به‌جای ضامن رسمی، سرعت بخشیدن در پرداخت وام و کاهش فرآیندهای اداری، افزایش مبلغ وام متناسب با تورم و هزینه‌های واقعی زندگی و نظارت بیشتر بر عملکرد بانک‌ها برای جلوگیری از تاخیر در پرداخت وام از جمله راهکارهای حل این مشکلات است.
