نجمه صالحی
در میان میلیون‌ها قدمی که در مسیر اربعین برداشته می‌شود، گام‌هایی هست که نه با صدای پا، که با طنین روح اثر می‌گذارند؛ گام‌هایی که در گرمای عراق، با وقار و پوشش کامل، فرزندان را در آغوش و مسئولیت‌های اجتماعی را بر دوش گرفته‌اند. اربعین برای آنان تنها سفر نیست؛ میدان آزمون و نمایش الگوی سوم زن مسلمان است: زنی که هم محترم و مقدس است، هم آزاد و مختار، و هم در عرصه اجتماعی و جهانی تأثیرگذار.
بانوان در هیاهوی مسیر، تصویری از زنی می‌سازند که در تمدن اسلامی، نه تنها منفعل نیست بلکه پیشگام است. دختران نوجوانی که عطر و دستمال میان زائران توزیع می‌کنند، مادرانی که با صبر، کودکان را در گرمای شدید همراهی می‌کنند و بانوانی که مسئولیت‌های سازمانی موکب‌ها را برعهده دارند، همه قطعات یک پازل تمدنی محسوب می‌شوند.
بانوان اربعینی ثابت می‌کنند زن مسلمان می‌تواند هم سنگر حیا و عفاف را پاس بدارد، هم در میدان عمل اجتماعی بدرخشد.
حجاب این زنان در مسیر، تنها پوششی فیزیکی نیست؛ پرچمی است که پیام استقلال هویتی و آزادی معنوی را در مقابل فرهنگ مسلط جهان مخابره می‌کند. در اربعین، پوشش کامل و وقار رفتاری زنان، امنیت روانی و اخلاقی محیط را تضمین می‌کند و الگویی ملموس برای جوانان ارائه می‌دهد. اینجا زن، ابژه مصرف فرهنگی یا رسانه‌ای نیست؛ سوژه‌ای فعال و تصمیم‌گیر است که معیارهای ارزشی خود را از متن دین و نه از مدهای گذرا می‌گیرد.
عفاف، در نگاه تمدنی، سدّی در برابر فروپاشی فرهنگی است. غرب، فروپاشی خانواده را از مسیر بی‌اعتبار کردن حیا آغاز کرد؛ اربعین، به‌ویژه با حضور زنان، پاسخی عملی به این پروژه است. زن محجبه‌ای که در اوج گرما، با پوشش کامل، در حال خدمت به میلیون‌ها زائر است، تصویری به نمایش می‌گذار که هیچ تریبون رسانه‌ای غربی قادر به تضعیفش نیست.
اگر زن، در شناخت امام و هدف و راه او استوار باشد، این معرفت را به فرزندان، خانواده و جامعه منتقل می‌کند. در مسیر اربعین، تربیت در جریان است: کودکانی که در موکب‌ها خدمت می‌کنند، سربند «لبیک یا حسین» می‌بندند و با چهره‌ای آفتاب‌سوخته اما لبخند بر لب، آب یا خرما به زائران می‌دهند، شاگردان مکتب مادرانی هستند که این راه را از مادران خود آموخته‌اند. این پیوستگی نسلی، ستون بقای تمدن است.
پیمودن جاده انتظار و استقامت، بدون درک صحیح از پیشوای موعود و صاحب عصر و زمان عجل الله فرجه ممکن نیست. زنان اربعینی، با اتصال به معرفت حسینی، به‌نوعی در حال تمرین عملی انتظار مهدوی هستند. خلوص این مادران در وجود تک‌تک فرزندان‌شان نهادینه می‌شود؛ همان فرزندانی که فردا مسئولیت ساخت و دفاع از تمدن اسلامی را برعهده خواهند داشت.
زنان اربعینی، تنها در حلقه خانواده اثرگذار نیستند؛ آنان در میدان عمومی، توان مدیریت و سازمان‌دهی را نشان می‌دهند. اداره برخی از موکب‌ها، مدیریت تدارکات، هماهنگی گروه‌های خدمتی و حتی تعامل با زائران خارجی، همه نشان‌دهنده ظرفیت بین‌المللی زن مسلمان است. این حضور، خط بطلانی است بر تصویری که رسانه‌های غربی از زن مسلمان به‌عنوان موجودی منزوی و بی‌اثر ترسیم کرده‌اند.
در مسیر مشایه، زن مسلمان نه برای دیده‌شدن، بلکه برای انجام وظیفه آمده است. او دنبال امتیاز ویژه یا جایگاه نمادین نیست، اما عملکردش خودبه‌خود تبدیل به الگویی الهام‌بخش می‌شود و اینجاست که مسئولیت رسانه‌های جبهه فرهنگی آشکار می‌شود: اربعین نقطه پایان نیست؛ پیام این زنان باید به روایت‌های جهانی راه یابد، تا دفاع از حریم حیا، عفاف و خانواده، به زبان و تصویر، مرزها را وردد.
اربعین یک رزمایش تمدنی است؛ فرصتی برای تمرین سبک زندگی امت اسلامی. در این میدان، زنان نه تنها حافظ ارزش‌ها، بلکه تولیدکننده و منتقل‌کننده ارزش‌ها هستند. آنان با ترکیب سه نقش مادر، همسر و کنشگر اجتماعی، نشان می‌دهند که تمدن اسلامی، زن را در تمام ظرفیت‌های انسانی‌اش به رسمیت می‌شناسد.
تمدنی که مادرانش زینبی باشند، نه در برابر طوفان رسانه‌ای غرب می‌شکند، نه در بحران‌های اجتماعی فرومی‌پاشد. اربعین، با میلیون‌ها روایت کوچک از خدمت، صبر، حیا و مدیریت زنان، تصویری از آینده‌ای را ترسیم می‌کند که در آن، زن مسلمان آزاد و مؤثر، محور بقا و پیشرفت امت است.
زن اربعینی را می‌توان حامل روایت حسینی و کنشگر فعال اجتماعی دانست؛ مظهر تلفیق معنویت، هویت و مشارکت اجتماعی. این نقش، هم بازتاب رسالت حضرت زینب سلام الله علیها است و هم پاسخ‌دهنده نیازهای تمدنی امروز امت اسلامی. آینده‌ای روشن‌تر، وقتی در پیوند این ظرفیت‌ها شکل گیرد، در دسترس‌تر خواهد بود.
