زهره نعلبندی
کمبود نیروی کار در ایران یک چالش جدی است که به دلایل مختلفی از جمله کاهش نرخ زاد و ولد، مهاجرت نیروی کار ماهر و عدم تطابق مهارت‌های فارغ‌التحصیلان با نیاز بازار کار، ایجاد شده است. این کمبود در بخش‌های مختلف اقتصادی از جمله صنعت و خدمات محسوس است و پیامدهای منفی بر رشد اقتصادی و توسعه کشور دارد.
نقش موثر کارگر در چرخاندن چرخ اقتصاد کشور غیر قابل انکار است و با کمک این قشر می‌توان با دشمنان مقابله کرد.
یکی از مهم‌ترین عوامل تاثیرگذار بر اشتغال، رشد جمعیت است. در حال حاضر، بخش عمده‌ای از نیروی کار ایران را نسل جوان تشکیل می‌دهد، اما در آینده، نرخ رشد جمعیت کاهش می‌یابد و ترکیب سنی جامعه تغییر خواهد کرد و کمبود نیروی کار بیشتر احساس خواهد شد.
کمبود نیروی کار پیامدهای بسیاری به همراه دارد که کاهش رشد اقتصادی، افزایش هزینه‌های تولید، کاهش رقابت‌پذیری، افزایش بیکاری از جمله آن‌ها است.
افزون بر این کمبود نیروی کار متخصص و با تجربه، باعث کاهش بهره‌وری در سازمان‌ها و بنگاه‌های اقتصادی می‌شود.
از این رو بهبود آموزش‌های فنی و حرفه‌ای، افزایش بهره‌وری نیروی کار، جذب نیروی کار خارجی، افزایش مشارکت زنان در بازار کار می‌توان راهکاری برای کاهش چالش‌های کمبود نیروی کار باشد.
مهمتر آنکه باید شرایط کاری و دستمزدها نیز بهبود یابند و جذابیت مشاغل برای نیروی کار افزایش یابد.
ما طی سال‌های گذشته نتوانسته‌ایم شکاف بین هزینه خانوار و سطح دستمزد را به‌درستی پر کنیم. این شکاف باعث شده است که بخش‌هایی از بازار کار برای نیروی کار داخلی جذاب نباشد.
کارشناسان معتقدند که دستمزدهای ناکافی، انگیزه نیروی کار برای پذیرش یا ادامه فعالیت در برخی مشاغل را کاهش داده و بسیاری از افراد ترجیح می‌دهند به دنبال مشاغل دیگری با درآمد بهتر باشند یا به طور کلی از بازار کار خارج شوند.
علاوه بر این تسهیل قوانین و مقررات مربوط به استخدام و فعالیت نیروی کار، می‌تواند به بهبود بازار کار کمک کند.
در مجموع، کمبود نیروی کار نتیجه ترکیبی از دستمزدهای پایین و عدم مهارت کافی است که برای رفع آن نیاز به همکاری همه‌جانبه دولت، بخش خصوصی و نهادهای آموزشی وجود دارد. تنها با اتخاذ سیاست‌های جامع و هماهنگ می‌توان این معضل را به طور پایدار حل کرد و زمینه رشد و توسعه اقتصادی را فراهم آورد.
آینده ایران به شدت به نیروی کار ماهر و کارآمد بستگی دارد. در سال‌های آینده، با توجه به تحولات جمعیتی و نیازهای اقتصادی، ایران با چالش‌ها و فرصت‌های متعددی در بازار کار مواجه خواهد شد.
