زهره نعلبندی
از مهمترین عوامل کاهش فرزندآوری نه مسائل مادی و نه ترس از مسئولیت پذیری است بلکه مسائل فرهنگی در این مسئله مهمترین نقش را ایفا می‌کند.
از این رو ارتباط دادن کاهش فرزندآوری به مسائل معیشتی و اقتصادی، آدرس غلط دادن به مردم است.
مسائل فرهنگی بسیار بیشتر از مشکلات اقتصادی در افزایش تمایل به فرزندآوری دخیل است یعنی انگاره‌های ذهنی زوجین در این باره دچار اشکال است که دچار کاهش جمعیت شده‌ایم.
شاکله فکری بخشی از جامعه نسبت به موضوع فرزندآوری مقاومت می‌کند و برخی خانواده‌ها نگهداری و تربیت فرزند را مایه زحمت خود تلقی می کنند و در این موارد دیگر مشکل، اقتصادی نیست.
در دنیای امروز نیز مؤلفه اصلی قدرت در جوامع و کشورها جمعیت آن است پس می‌توان گفت دارا بودن فرزند در درون خانواده نیز می‌تواند مولفه‌ای برای قدرت بیشتر خانواده باشد چراکه در مواقع وقوع چالش و بحران وجود چند نفر می‌تواند دلگرم کننده و کمک کننده برای رهایی از چالش‌‌ها باشد.
در هر صورت ايران در چند دهه اخير شاهد كاهش باروری بوده است به گونه‌ای كه اين وضعيت سبب شده است كه امروز به يكی از كشورهای با باروری زير سطح جانشينی بپيوندد.
با وجود کاهش شدید فرزندآوری در کشور، ما هنوز در زمینه ساختارهای حمایتی خلأ قانونی داریم.
همچنین فزونی طلاق و سقط جنین و همچنین هزینه سنگین درمان ناباروری از دیگر موانع رشد جمعیت است که قانونگذار آنها را پیش بینی و چاره اندیشی کرده اما اقدامات انجام شده برای کاهش این موانع کافی نبوده است.
فرزند آوری به عنوان یکی از ضرورت های امروز جامعه در گام نخست نیازمند رفع گره های ذهنی و برطرف کردن موانع فرهنگی است.
دیدگاه زوجین و افراد مجرد به‌دنبال باورهایی که در سال های متمادی نهادینه شده با اهداف فرزندآوری همخوانی ندارد از این رو نیازمند اصلاح و اجرای سیاست های تغییر رفتار هستیم.
علاوه بر این تفکر فردگرایی در جامعه حاکم شده و با حاکم شدن این تفکر آنگاه عمده والدین به دنبال فرزندآوری و یا افزایش تعداد فرزندان نمی‌روند.
در شرایطی که ایران با چالش جمعیتی مواجه است، فرهنگ‌سازی برای بازگشت به خانواده‌های چندفرزندی و تقویت نهاد تربیتی خانواده، ضرورتی انکارناپذیر است. این مسئله نه‌تنها آینده جمعیت را تضمین می‌کند، بلکه سلامت روانی، پویایی اجتماعی و انسجام فرهنگی کشور را نیز حفظ خواهد کرد.
تشویق خانواده‌ها به فرزندآوری اما نیازمند ایجاد بسترهای فرهنگی، اجتماعی و اقتصادی مناسب در جامعه به منزله ارکان اصلی آرامش خاطر والدین برای ترغیب به زادآوری و تربیت صحیح فرزندان است.
قطعا سیاست های تشویقی فرزندآوری سبب ایجاد انگیزه در زوجین می شود، اما باید توجه داشت که ارائه بسته های تشویقی فرزندآوری نیازمند ایجاد شرایط مطلوب اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی و کاهش تنش ها در جامعه است.
