جواد بخشی
امامزاده ابراهیم(ع) از جاذبههای تاریخی و مذهبی شهر قم است که در خیابان روحانی (محله دروازه کاشان) و در مجاورت مقابر گنبد سبز و امامزاده علیبنجعفر(ع) قرار دارد. این بنا در سال ۱۳۱۶ در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسید تا یکی از پنج اثر قم باشد که در زمان پهلوی اول ثبت ملی شده است.
امامزاده ابراهیم(ع) به دوره ملوکالطوایفی و حکمرانی خاندان صفی در قم (قرن هشتم و نهم هجری قمری) مربوط میشود. خاندان صفی از حکومتهای ملوکالطوایفی بعد از انقراض ایلخانان بودند که شش نفر از ایشان، طی هشتاد سال بر قم حکومت کردند و سرانجام به دست تیموریان منقرض شدند.
بانی بنا، احتمالا همسر یکی از امرای خاندان صفی بوده و براساس کتیبه موجود، مدفون در این آرامگاه، شاهزاده ابراهیم(ع)، فرزند احمدبنموسی(ع) مشهور به شاهچراغ است. علاوه بر این برخی علمای انساب معتقدند شاهزاده احمد(ع) از نوادگان امام سجاد(ع) نیز در این مکان دفن شده است.
بنای امامزاده در نمای بیرونی هشت ضلعی و در نمای داخلی چهارضلعی است که در انتقال به گنبد، ابتدا هشتضلعی و سپس شانزدهضلعی میشود. گنبد دو پوسته این امامزاده در خارج از نوع رُک شانزدهوجهی با کاشیکاری فیروزهای و در داخل از نوع عرقچین با گچکاری رنگآمیزی شده است.
استاد مدرسی طباطبایی در کتاب تربت پاکان به کاشیهای قاجاری در ورودی امامزاده ابراهیم(ع) اشاره میکند که امروزه اثری از آنها نیست. این کاشیها ساخته استاد محمدطاهر قصاع قمی بودهاند که بیت «طاهر ضعیفتر بود از مور روزگار / دستش به روز حشر به دامان هشت و چار» بر روی آنها قابل مشاهده بوده است.
امامزاده ابراهیم(ع) در کنار آثار مجاورش، مجموعهای تاریخی و زیارتی را در بافت کهن قم شکل داده است. این مکان، به واسطه ارزشهای تاریخی و معنوی خود، از ایستگاههای مهم در مسیر گردشگری فرهنگی شهر به شمار میرود و بازدید از آن فرصتی برای شناخت پیوند هنر اسلامی با هویت مذهبی قم فراهم میکند.



