زهره نعلبندی
شاخه سبز- این روزها در همه محافل صحبت از هوش مصنوعی و آثار آن در زندگی است و همین مسئله لزوم یادگیری هوش مصنوعی را افزایش می‌دهد؛ بطوریکه بارها و بارها رهبر معظم انقلاب بر توجه ویژه به هوش مصنوعی تاکید کرده‌اند.
به گزارش خبرنگار شاخه سبز، با روی کار آمدن هوش مصنوعی زندگی‌ها دچار تغییرات اساسی شد. حال می‌‌خواهیم بدانیم هوش مصنوعی چیست و چه مزایا و معایبی به همراه دارد.
هوش مصنوعی مبنایی برای تقلید از فرآیندهای هوش انسانی از طریق ایجاد و استفاده از الگوریتم‌های ساخته شده در یک محیط محاسباتی پویا است. به بیان ساده، هوش مصنوعی در تلاش است تا کامپیوترها را وادار کند مانند انسان فکر و عمل کنند.
هوش مصنوعی این پتانسیل را دارد که در حوزه‌های مختلف وارد شود و آن‌ها را متحول کند، از جمله این صنایع می‌توان به حوزه‌ی مراقبت‌های بهداشتی و پزشکی، حمل و نقل، مالی، آموزش، بازاریابی و سرگرمی اشاره کرد.
یکی از مهمترین کارکردهای هوش مصنوعی این است که می‌تواند به بهبود کارایی و بهره وری در صنایع مختلف کمک کند.
هوش مصنوعی نقش کلیدی در بهبود ایمنی و امنیت دارد. به عنوان مثال، فناوری تشخیص چهره مبتنی بر هوش مصنوعی در فضاهای عمومی مختلف و سازمان‌های خصوصی به طور یکسان برای شناسایی تهدیدات امنیتی بالقوه و جلوگیری از دسترسی غیرمجاز استفاده می‌شود.
از دیگر ضرورت‌های هوش مصنوعی در زندگی پیشرفت در یادگیری ماشینی، افزایش استفاده از هوش مصنوعی در حوزه مراقبت‌های بهداشتی، تسهیل تجسم سه بعدی با کیفیت بالا، گسترش هوش مصنوعی در آموزش، پیاده سازی در پردازش زبان طبیعی، خودروهای خودران بهبود یافته است.
حضرت آیت‌الله خامنه‌ای در طول سال‌های اخیر در چندین نوبت به مسئولان کشور، توجه ویژه به مسأله «هوش مصنوعی» را یادآور شده‌اند. ایشان با اشاره به شتاب بی‌سابقه پیشرفت‌های فناوری در حوزه هوش مصنوعی، تأکید دارند که این فناوری در اداره آینده جهان نقشی تعیین‌کننده خواهد داشت. ایشان معتقدند که «هوش مصنوعی با شتابی حیرت‌انگیز در حال پیشرفت است، به‌گونه‌ای که انسان از سرعت این فناوری متحیر می‌شود. از این رو، یکی از مسائل اساسی که باید مورد تأمل، تکیه و تعمیق قرار گیرد، هوش مصنوعی است».
رهبر انقلاب از مسئولان خواسته‌اند تا با برنامه‌ریزی دقیق، فناوری هوش مصنوعی را به‌عنوان یکی از ارکان اصلی پیشرفت کشور در اولویت قرار دهند و زمینه‌های رشد آن را در همه سطوح فراهم کنند.
با توجه به اهمیت هوش مصنوعی و جایگاه آن در توسعه فناوری، باید راهبرد روشنی در این زمینه تدوین کنیم. یکی از اشکالات موجود این است که کشور ما هنوز در راستای سند تحول دیجیتال گام‌های کافی برنداشته است. این در حالی است که برای تحقق اهداف بلندمدت در زمینه هوش مصنوعی، باید زیرساخت‌ها و سیستم‌های اطلاعاتی کشور به طور مؤثر و یکپارچه سازمان‌دهی شوند. همان‌طور که اگر داده‌ها در سرورهای دیگر کشورها ذخیره شوند، عملا مانند این است که دسترسی به آن‌ها محدود است، در هوش مصنوعی نیز باید مدل‌ها و داده‌های خود را به طور مستقل در داخل کشور مدیریت و به‌روز رسانی کنیم.
هوش مصنوعی در بسیاری از جنبه‌های زندگی بشر امروز تاثیرگذار است و یک فناوری انقلابی به شمار می‌آید.
دانشمندان در تلاش هستند از این فناوری نوین در جنبه‌های گوناگون استفاده کنند ولی معتقدند ما در ابتدای راه هستیم و تا استفاده کامل از هوش مصنوعی راه زیادی باقی مانده است که زمان رسیدن به انتهای آن مشخص نیست، شاید این علم میان رشته‌ای انتهایی نداشته و نامتناهی باشد. تغییرات هوش مصنوعی و توسعه آن در آینده می‌تواند امور زندگی انسان‌ها را تا میزان زیادی تسهیل کند.
افزایش بهره‌وری و سرعت مزایای استفاده از هوش مصنوعی در محیط کار است چراکه می‌تواند وظایف تکراری و زمان‌بر را بسیار سریع‌تر از انسان انجام دهد. این امر به کارکنان اجازه می‌دهد به جای صرف وقت روی کارهای تکراری، بر وظایف مهم‌تر و خلاقانه‌تر تمرکز کنند.
همچنین کاهش خطاهای انسان و صرفه‌جویی اقتصادی از دیگر خوبی‌های هوش مصنوعی است.
افزون بر این در صنایعی مانند معدن، حمل‌ونقل یا کار با مواد شیمیایی خطرناک، هوش مصنوعی و رباتیک می‌توانند انجام وظایف خطرناک را بر عهده بگیرند و جان انسان‌ها را از معرض خطر دور نگه دارند.
اگرچه هوش مصنوعی برخی مشاغل سنتی را کاهش می‌دهد، اما در مقابل مشاغل جدیدی نیز خلق می‌کند. برای مثال، نیاز به متخصصانی در زمینه توسعه و نگهداری سیستم‌های هوش مصنوعی، تحلیل‌گران داده، متخصصان اخلاق هوش مصنوعی و مدیران فناوری بیش از قبل احساس می‌شود.
البته بدون شک به کارگیری هوش مصنوعی بی‌عیب هم نیست و چالش‌ها و معایب مختلی برای مشاغل دارد به طور مثال خطر بیکاری و جابجایی شغلی است و مهمترین نگرانی، احتمال از دست رفتن شغل‌ها به دلیل جایگزینی با ماشین‌ها است. کارکنانی که مهارت‌هایشان به راحتی توسط AI قابل انجام است، در معرض خطر بیکار شدن قرار دارند و ممکن است نیاز به تغییر حرفه داشته باشند.
علاوه براین استفاده گسترده از AI پرسش‌های اخلاقی متعددی به همراه دارد. برای مثال، تصمیم‌گیری خودکار توسط ماشین‌ها ممکن است گاهی تبعیض‌آمیز یا ناعادلانه باشد (به دلیل داده‌های سوگیرانه) و نیاز به نظارت دقیق دارد. همچنین جایگزینی تعاملات انسانی با ماشین می‌تواند تبعات اجتماعی مانند کاهش ارتباطات انسانی یا تغییر فرهنگ کاری داشته باشد.
ضمن اینکه اگر بیش از حد بر AI تکیه شود، ممکن است مهارت‌ها و دانش عملی کارکنان در طول زمان تحلیل رود. وابستگی شدید به سیستم‌های خودکار همچنین خطراتی مانند آسیب‌پذیری در برابر نقص فنی یا حملات سایبری را به همراه دارد.
در نهایت، ما باید راه‌حل‌هایی برای این مسائل پیدا کنیم و در کنار توجه به توسعه فناوری، به فکر چگونگی نهادینه کردن هوش مصنوعی در زندگی روزمره مردم باشیم تا واقعا بتوانیم از این تکنولوژی‌ها بهره‌برداری مفید و موثر داشته باشیم.
