همایش دو روزه سیره امام رضا علیه السلام زندگی واقتصاد درقم با حضور کارشناسان حوزه اقتصاد روز 24 و 25 اردیبهشت ماه در سالن همایش های موسسه علمی و فرهنگی آستان قدس رضوی دفتر قم برگزارشد
به گزارش شاخه سبز در اولین روز همایش حجت الاسلام بحرینی یزدی به بررسی معیارهای حکمرانی اسلامی و نقش آن در اصلاح امور جامعه پرداخت. حجت الاسلام بحرینی با اشاره به سخنان امام رضا (ع) درباره مسئولیت حکمرانان، بیان کرد: حکومت باید در خدمت مردم باشد و اعتماد عمومی را حفظ کند.
به گفته وی، نفی ظلم، صداقت، وفای به عهد و عدالتورزی از جمله اصولی هستند که حاکمان باید در تمام عرصههای اقتصادی، سیاسی و اجتماعی رعایت کنند. وی با اشاره به حدیثی از امام رضاعلیه السلام بیان کرد: براساس دیدگاه امام هشتم بهکارگیری افراد شایسته و متعهد در مسئولیتهای حکومتی و دوری از انتصاب افراد ناکارآمد، ارتباط صادقانه با مردم و جلوگیری از ایجاد فاصله میان حکومت و جامعه، مهربانی و خیرخواهی حاکمان رعایت حقوق سرمایه گذار می تواند عدالت را در جامعه جاری نماید
در ادامه حجت الاسلام سید هادی عربی در موضوع نگاهی به حکمرانی اقتصادی از دیدگاه امام رضا علیه السلام ضمن بیان دیدگاههای امام رضا (ع) درباره نقش سرمایه، تصریح کرد که ثروت نهتنها آثار فردی، بلکه نتایج اجتماعی نیز دارد و کارکرد اصلی آن ایجاد زندگی عزتمندانه و مطابق با شأن افراد است.
این محقق همچنین به چالشهای موجود در حوزه سرمایهگذاری اسلامی پرداخت و بیان داشت که در جامعه امروز، برخی نهادها و افراد تکالیف اقتصادی را اعمال میکنند، اما حقوق لازم برای سرمایهداران کمتر فراهم شده است.
وی بر این باور است که عدالت اقتصادی، همانگونه که امام رضا (ع) اشاره داشتهاند، باید در سیاستگذاریهای مالی و سرمایهگذاری رعایت شود تا مانع از فساد اقتصادی شود. در ادامه، حجتالاسلام عربی بر نقش آستان قدس رضوی در ارائه الگوهای اسلامی تأکید کرد و خواستار ایجاد مرکزی جهت مطالعه و اجرای مدلهای اقتصادی مبتنی بر تعالیم اهل بیت (ع) شد.
حجت الاسلام یوسفی اظهار داشت: آستان قدس رضوی میتواند پیشگام در معرفی الگوهای عملی سرمایهگذاری اسلامی باشد و با اختصاص بخشی از سرمایهگذاریهای جدید به این هدف، اقدام مؤثری در تحقق اقتصاد اسلامی انجام دهد. حجتالاسلام یوسفی به ساختارهای اقتصادی جمهوری اسلامی ایران و تأثیر بانکهای خصوصی بر معیشت مردم پرداخت.
وی تأکید کرد: پس از انقلاب اسلامی، برخی نهادهای اقتصادی حذف شدند، اما بانکهای خصوصی در سال ۱۳۸۴ مجدداً فعال شدند و با خلق پول و انحصارات مالی نقش مهمی در تمرکز ثروت ایفا کردند. وی با اشاره به شیوه تحلیل فقهی نظام اقتصادی بیان کرد: در جمهوری اسلامی، به جای بررسی ماهیت و جایگاه ساختارهای اقتصادی در فقه اسلامی، تنها رفتارها و ابزارهای درون این ساختار ارزیابی میشوند. حجتالاسلام یوسفی تأسیس بانکهای خصوصی را یک اشتباه استراتژیک دانست و آن را به کودتای اقتصادی علیه سفره و معیشت مردم تشبیه کرد.
حجت السلام یوسفی تأکید کرد: برخلاف کودتای نظامی که در چند ساعت یا چند روز رخ میدهد، کودتای اقتصادی زمانبر است اما در صورت موفقیت، پایدار خواهد بود و به ریشههای اقتصادی کشور آسیب خواهد زد. وی با اشاره به دیدگاه رهبر انقلاب درباره بانکها خاطرنشان کرد: اگر نیروهای انقلابی و مردم در برابر این روند سکوت کنند، ممکن است در آینده اصول اساسی نظام، از جمله قانون اساسی و اصل ولایت فقیه، نیز مورد تهدید قرار گیرد.
وی تأکید کرد: تا زمانی که ساختار اقتصادی کشور اصلاح نشود و انقلاب اقتصادی در ریلهای اقتصادی تحقق نیابد، کودتای اقتصادی همچنان تأثیر خود را خواهد گذاشت. مرکز راهبری اقتصاد مقاومتی، با مشارکت مراکز حوزوی، در حال ارائه راهکارهایی برای تغییر ریلهای اقتصادی به الگوهای اسلامی است که انتظار میرود به نتایج مثبت منجر شود.
در ادامه دکتر محمود دهقانی به بررسی ساختار اقتصادی اسلام پرداخت و تأکید کرد: این نظام اقتصادی دارای ویژگیهایی متمایز است که هم فرد اصالت دارد و هم جامعه اما در نظام اقتصادی غرب اصالت با فرد است.
وی تصریح کرد: در نظام اقتصادی اسلام رویکردی متعادل دارد و هر سه نوع مالکیت را به رسمیت میشناسد. بر همین اساس، در ساختار اقتصادی اسلامی، فعالیتهای اقتصادی در بخشهای خصوصی، دولتی و عمومی غیر دولتی، هر سه دارای نقش کلیدی هستند. دکتر دهقانی به چالشهای اقتصادی ایران اشاره کرد و از افزایش نرخ ارز، خلق پول بیرویه و انحصارات بهعنوان عوامل مخرب نام برد. وی تأکید کرد: کنترل نرخ ارز، تنظیم سیاستهای مالی و حذف انحصارات از جمله راهکارهایی هستند که میتوانند اقتصاد کشور را به سمت ثبات و رونق سوق دهند.
در دومین روز همایش حجت الاسلام فراهانی فرد گفت: در دین اسلام به کار و تلاش اهمیت زیادی قائل است به همین علت از ائمه در این زمینه احادیث زیاد وجود دارد.
وی بیان کرد: ولی بین نظریه اسلام و غیر اسلام تفاوت های زیادی وجود دارد در مکاتب غرب رقابت بین تولیدکنندکان وجود دارد ولی در اسلام رفاقت را اصل می داند این را نمی پذیرد که یکی از تولیدکنندگان به تنهایی رشد کند. بلکه می خواهد تولید کنندگان با هم رشد کنند.
حجت الاسلام فراهانی فرد اظهارداشت: برای ائمه کار و کوشش برای تامین مخارج زندگی بسیار مهم است حضرت سلیمان ثروتمند بود اما از دست رنج خودش هزینه زندگیش راتامین می کرد، امام رضا علیه السلام پیش ازآمدن به مشهد در مدینه زمین زراعت داشت همچینن امام هشتم در حدیثی فرمودند برای رفتن به سرکار و کسب روزی حلال حتما صبح زود باشد چرا که مایه عزت شما خواهد شد.
وی در ادامه به موضوع کارگر وکار فرما پرداخت و گفت: امام رضا علیه اسلام می فرمودند: قبل از اینکه کارگر شروع به گار کند مزدش را تعیین کنید چون اگر اینگونه نباشد شما حتی مزد بیشتری هم بدهید باز هم گمان حقش را نداده اید. امام رضا علیه السلام در حدیثی فرموده است بیزارم از کسی که در حق کارگر ظلم کند و دستمزدش را نپردازد و یا در پرداخت دستمزد کارگر تعلل کند.
این پژوهشگر افزود: رهبر معظم انقلاب در دیدار اخیر خود با کارگران خطلاب کار فرمایان فرمود: کارگران را در سود کارخانه ها شریک کنید تا کارگر با انگیزه بهتری کار کند.
وی گفت: در اسلام تکثر هست اما تکثر در تولید واشتغال مهم است نه تکثردر ثروت اندوزی که نکوهید است.
در ادامه حجت الاسلام میرمعزی گفت: در اسلام سرمایه گذاری برای تولید مورد تاکید است که به فرموده آیت الله جوادی آملی سرمایه گذاری در اسلام سرمایه گذاری کوثری است یعنی اینکه باعث تولید و اشتغال و بهبود سازی جامعه و کشور می شود نه اینکه باعث تکثر سرمایه شود که عده ای فقیر باشند و عده ای ثروت مند باشند.
وی در ادامه افزود: در حدیثی از امام رضا فرموده است صاحبان ثروت حق مال خود را ادا نمی کنند که تفسیری که از این حدیث می شود هر دو مهم است یکی اینکه صاحب ثروت حق شرعی مالش مثل زکات و خمسش را نپرداخته اشت و یا مال را درراه درستش خرج نکرده است در واقع مال برای سود رساندن به همه مردم است اگر سودش به مردم نمی رسد یعنی اینکه در جای درست مصرف نشده است.
حجت الاسلام میرمعزی با بیان اینکه بر اساس روایات ائمه سرمایه گذاری اصول و قواعدی دارد که اگررعایت شود به تولید می انجامد تصریح کرد: پنج اصل مهم در سرمایه گذاری این است که در چهارچوب شریعت اسلام باشد، برمحور عدالت اجتماعی باشد، سود خواهی در آن رخ ندهد، انباشت سرمایه در درنزد عده ای رخ ندهد، بهینه به کاربرده شود.
وی افزود: این مدل سرمایه گذاری ر باید در کشورمان فرهنگ سازی و تقویت کنیم در واقع سرمایه گذاری باید جهادی باشد یعنی سرمایه گذاری با انگیزه افزایش تولید باشد نه با انگیزه افزایش سود که این نوع سرمایه گذاری طبق آیات و روایات پسندیده نیست.
در ادامه حجت الاسلام خطیبی با اشاره به مکاتب اقتصادی دنیا گفت: در اسلام نظام اقتصادی وجود دارد نظامی که باعث کاهش فقر و بهبود وضعیت جامعه خواهد شد در اسلام انباشت ثروت در دست افراد مطلوب نیست.
وی گفت: انسان، زمین، ابزار تولید، ایده و تکنولوژی در اقتصاد مهم است اما پیامبر ما 1400سال پیش برروی اصلی ترین عامل تولید یعنی روی انسان کارکرد پیامبر فرمود: اگر نماز واجب می خوانید طلبکار به در خانه شما آمد نمازت را بشکن و حق طلبکار را بدهید. یا اینکه فرمودن تلاش برای کسب روزی حلال از جهاد در راه خدا مهم تراست و یا موضوع حق الناس را در بین مردم تبیین کردند پیامبر در نزد گفت یکی از شهدا حق الناس به عهده دارد نمی تواند وارد بهشت شود یکی ازمومنان پذیرفت که دین او را بدهد پیامبر فرمود او وارد بهشت شد این کارهای زیر ساختی است که برای اصلاح روابط مالی بین انسان هاست.
وی نهاد گرایی را راهکار جامعه امروز دانست افزود: اگر نهاد تعهد به بدهکار را داشته باشیم دیگر کسی از سرمایه گذاری ابایی ندارد نهاد گرایی باعث توسعه جامعه می شود متاسفانه اگر بورس ما برخلاف کشورهای دیگر باعث رشد نمی شود بی اعتمادی ایجاد کرد به همین علت باعث فرار مردم از این نهاد مالی شد.
در ادامه این همایش دکتر محمد جواد توکلی گفت: در اندیشه امام رضا علیه السلام براساس روایات و احادیث از این امام رئوف تاکید امام بر سرمایه گذاری برای تولید بوده است انباشت سرمایه غیر مولد را قبول نداشتند.
وی افزود: امام رضا علیه السلام سرمایه غیرمولد را مایه تباهی می دانستند، سرمایه گذاری جهادی مدت را از عقلانیت می دانستند، هدف از سرمایه گذاری را کمک به فقرا می دانستند.
توکلی افزود: در دستگاه فکری امام رضاعلیه السلام توحه به دستمرد کارگر مهم بود سرمایه گذاری به قصد قرب الهی اصل هست در مکتب رضوی باید سود عادلانه و منصفانه به سرمایه گذار پرداخت شود. امام رضا بر اولویت تامین هزینه مصرفی نسبت به سرمایه گذاری تاکید داشتند و در نهایت سیره عملی حضرت امام رضا هم حاکی ازاین است که نسبت به تولید و سرمایه گذاری برای تولید تاکید دارد که امیدوارم این اندیشه های نورانی ائمه را در جامعه ما به کارببندیم.
وی گفت: براساس نامگذاری سال توسط رهبری از طریق آقای اعرافی نامه ای به دولت نوشتیم و خواستیم تا 50 کلان پروژه کشور را برای سرمایه گذاری معرفی کند تا مردم در آن سرمایه گذاری کنند و سرمایه های مردم بجای صرف طلاو ارز به بخش تولید برود و باعث پیشرفت کشور شود.
گفتنی است این همایش به مدت دو روز و با همت موسسه علمی و فرهنگی دفتر آستان قدس رضوی در قم به صورت مجازی و حضوری برگزارشد و قرار است محتوای این همایش به کتابی با همین عنوان تولید شود و برای شرکت کنندگان نیز گواهینامه صادر شود.
