زهره نعلبندی
همه ما قطعا این جمله را که فرزند دوم، فرزند اول را تربیت می‌کند بارها شنیده‌ایم.
این جمله فقط یک شعار نیست، بلکه تاثیرات روانشناسی فرزند دوم بر فرزند اول امری اثبات شده است.
با ورود فرزند جدید مادری که تا قبل از این تمام هم و غم خود را روی فرزند اول می گذاشت با ورود عضو جدید به خانواده بیشتر وقت خود را به او اختصاص می دهد و این امر باعث می شود تا مثل قبل به فرزند اول رسیدگی نکند. از این رو از توجه بیش از حد به تک فرزند خانواده فاصله می‌گیرد و همین به مرور موجب کاهش وابستگی فرزند اول به خانواده و بلعکس آن می‌شود.
کم کم به دلیل مشاهده رفتار پدر و مادر ، حس مسئولیت رسیدگی به کودک تازه متولد شده در فرزند اول نیز شکل می‌گیرد و به او نیز احساس بزرگ بودن و بزرگ شدن دست می‌دهد و خود را ملزم به مراقبت از فرزند کوچکتر می‌کند البته این مسئله استثنائاتی دارد و در مواقعی به مقدار فاصله سنی دو کودک و نوع رفتار والدین نیز بستگی دارد.
والدینی که تک فرزند دارند باید تمام وقت و انرژی خود را صرف فرزند اول کنند و یا وقت او را پر کنند، چون تنها همبازی کودک به شمار می آیند، لذا آسیب های تک فرزندی را بسیاری از پدر و مادرها می دانند و به داشتن فرزند دوم فکر می کنند.
فرزندان دوم سازگاری و روابط اجتماعی بالاتری از طریق تعاملات خود برای فرزند اول فراهم می آورند در حالی که غالبا تک فرزندها، سازگاری پایین و روابط اجتماعی ضعیفی تری دارند.
کودک تک فرزند همیشه در درون خانواده همه چیز برای او بوده است و همه چیز را برای خود می‌خواهد و توقع دارد در جامعه نیز همین شرایط برای او وجود داشته باشد.
از این رو وابستگی افراطی بین پدر و مادرانی که تک فرزند دارند و تسلیم پذیری و عدم مخالفت والدین با تک فرزند سبب شکنندگی و آسیب پذیری او در آینده می شود.
میزان همدلی و نوع دوستی در خانواده های تک فرزند کم و محدود است، اما تولد فرزند دوم به افزایش همدلی و نوع دوستی فرزند اول کمک می کند، چرا که تک فرزندها، به دلیل تمرکز و توجه پدر و مادر که همه چیز را در اختیار و در خدمت آن ها قرار داده اند، معمولا ویژگی‌های افراد خودشیفته و خود محور را بروز می دهند.
کودکان تک فرزند در برابر ناامیدی ها و فشارهای روحی و روانی تاب آوری کمتری خواهد داشت، که تولد فرزند دوم به حل این مشکلات کمک می‌کند.
تحقیقات نشان داده است که برای تربیت یک فرزند به هزینه، انرژی و وقت بیشتری از دو فرزند نیاز است، زیرا والدین باید برای یک فرزند، همبازی بوده و جای خواهر و برادر را برای او پر کنند، به همین دلیل باید تمام وقت و انرژی خود را برای سرگرم ساختن تک فرزندشان صرف کنند. علاوه براین برای اثبات علاقه خود باید نیازهای مالی او را به طور دائم برآورده کنند که مستلزم صرف هزینه بیشتر است.
دومین فرزند کمک شایانی به سلامت روان فرزند اول می‌کند، زیرا فرزند اول در صورت تنها ماندن با اضطراب‌های بسیار و علائم بیماری، معمولا یکی از مراجعه کنندگان بسیار به مراکز مشاوره کودک هستند.
