زهره نعلبندی
شاخه سبز - هوا یکی از پنج عنصر اصلی برای ادامه حیات است هر فرد روزانه نزدیک 22 هزار بار تنفس می‌کند و تقریباً به 15 کیلوگرم هوا در روز نیاز دارد،
حال تصور کنید همه این تنفس‌ها در هوای ناسالم باشد آنوقت چه بلایی بر سر سلامت انسان‌ها خواهد آمد.
گرد و غبار در قم مدتی است که هوایی برای نفس کشیدن باقی نگذاشته است و این معضل نیازمند راهکارهای اساسی و اقداماتی جدی از سوی تمامی دستگاه‌های مسئول است.
به گزارش خبرنگار شاخه سبز، هوای سالم یکی از نعمت‌های بزرگ است؛ این را زمانی درک خواهیم کرد که بیشترین روزهایمان را در گرد و غبار سپری کنیم.
استان قم مدت‌هاست که با این میهمان ناخوانده مواجه است و خیلی از روزهای سال، شهر در زیر ذرات ریز گرد و غبار است.
علت اصلی بروز گرد و غبار در قم، کمبود آب و وجود بیابان‌هایی است که به کانون‌های ایجاد ریزگرد تبدیل شده‌اند.
کمبود آب در استان قم، به ویژه در مناطق بیابانی، باعث کاهش پوشش گیاهی و افزایش فرسایش خاک شده است. این امر باعث می‌شود که گرد و غبار به راحتی از خاک جدا شده و وارد هوا شود.
برای کنترل ریزگردها در استان قم، لازم است اقدامات لازم برای افزایش پوشش گیاهی، مدیریت آب و کنترل فرسایش خاک انجام شود. همچنین، باید کانون‌های ایجاد ریزگرد در بیابان‌ها شناسایی و برای کنترل آنها اقدامات لازم انجام شود.
تغییر اقلیم، کاهش بارندگی، خشکسالی‌های مکرر، تغییر کاربری اراضی، چرای بی‌رویه دام، سدسازی‌های بی‌رویه، فعالیت‌های معدنی و مدیریت نادرست منابع آب از جمله عوامل ایجاد گردو غبار در قم هستند.
موضوع گرد و غبار به‌صورت مستقیم با سلامت جامعه، کیفیت زندگی و حتی اقتصاد استان مرتبط است؛ بنابراین لازم است که دستگاه‌های اجرایی، دانشگاه‌ها و مراکز تحقیقاتی در این زمینه همکاری جدی داشته باشند.
آلودگی هوا با وجود اینکه یکی از ۳ مسئله اصلی استان و به عنوان یکی از اولویت‌ها شناخته شده، اما همچنان حل اصولی این معضل مغفول مانده است.
گرد و غبار، علاوه بر ظاهر ناخوشایند خود، عوارض جدی بر سلامتی انسان‌ها نیز دارد.
گرد و غبار می‌تواند به عوارض مختلفی نظیر آلرژی‌ها، تنگی نفس، عفونت‌های تنفسی و تحریک چشمی منجر شود.
همچنین ذرات گرد و غبار حاوی مواد مختلفی هستند که می‌تواند برای سلامتی انسان‌ها خطرآفرین باشد. این ذرات ممکن است آلرژی‌ها را تحریک کرده و عفونت‌های تنفسی مانند آنفولانزا، برونشیت و التهاب را افزایش دهد. همچنین تاثیرات آنها می‌تواند به بروز تنگی نفس، سرفه، عطسه و حساسیت چشمی نیز منجر شود. علاوه بر این موارد، ذرات میکروسکوپی در مواردی به عنوان واسطه‌ای برای انتقال آلودگی‌های شیمیایی و زیستی مانند سموم و باکتری‌ها نیز عمل می‌کنند.
تماس طولانی مدت با گرد و غبار و ذرات معلق در هوا، منجر به بروز بیماری‌های مزمن مانند بیماری‌های قلبی-عروقی، عوارض تنفسی و تاثیرات منفی بر سیستم ایمنی بدن نیز می‌شود.
برای کاهش عوارض گرد و غبار بر سلامت، اقدامات پیشگیرانه ضروری است. استفاده از ماسک‌های محافظ و فیلتراسیون هوا، رعایت بهداشت شخصی مانند شستشوی منظم دست‌ها، پاکسازی سطوح و لوازم خانگی، استفاده از سیستم‌های تهویه مطبوع و تهویه مکانی مناسب، نظافت محیط و جلوگیری از تولید گرد و غبار با اقدامات مناسب در محل کار و منزل، اقداماتی هستند که می‌تواند به حفظ سلامت و بهداشت افراد کمک کند. به‌علاوه، آگاهی و آموزش عمومی درباره عوارض گرد و غبار و اقدامات پیشگیری نیز اهمیت دارد.
مدیر کل محیط زیست استان قم در اواسط سال ۴۰۳ اظهار داشت: ۲۲ دستگاه در حوزه گرد و غبار وظیفه دارند. وظیفه ما به عنوان محیط زیست رصد، پایش و دیده‌بانی است. اقدامات ما به همراه هواشناسی هشدار، سنجش و یافتن مناطق درگیر در استان است.
وی افزود: ما درحال تکمیل شبکه هستیم. شبکه دیده‌بانی جزو شبکه‌های بسیار کامل ما است. ۳ ایستگاه سنجش آلودگی هوا در قنوات، پردیسان و کوه‌سفید اضافه کرده‌ایم. ایستگاه‌های سطح شهر را نیز به‌روزرسانی نموده‌ایم.
بازگیر همچنین عنوان کرد: کار‌های اجرایی در این حوزه را انجام داده‌ایم. اطراف جاده گرمسار ۵۰۰ هکتار درختکاری، کاشت طاق و گیاهان صورت گرفته است. منابع طبیعی حدود ۱۰۰۰ هکتار را در بخش دیگری دنبال کرده است.
مدیر کل محیط زیست استان قم بیان کرد: در مجموع برای عرصه‌های آسیب دیده تاکنون نزدیک به ۱۳ هزار هکتار درختکاری، کاشت طاق و کاشت گونه‌های گیاهی مناسب منطقه صورت گرفته است.
وی خاطرنشان کرد: ما نزدیک به ۳۰ هزار عرصه بحرانی و کانون آسیب‌دیده داریم. این کانون‌ها با کوچکترین وزش باد خیزش گردوغبار ایجاد می‌کنند. ۳۰ هزار هکتار از اراضی باقی مانده و فقط ۱۳ هزار هکتار آن احیا و بیابان‌زایی شده است.
بازگیر عنوان کرد: باتوجه به اینکه حقابه‌ها را نداریم و با معضل خشکسالی نیز روبرو هستیم، برگردان این وضعیت یک کار پر هزینه، پر دامنه و همه‌گیری است. ما در حوزه تکالیف و اختیارات قانونی دستگاهی خود، باید با منابع آلاینده برخورد کنیم.
آلودگی هوا در قم نیازمند انجام اقدامات جدی و تخصیص بودجه است چراکه هیچ چیز به اندازه یک هوای سالم نمی‌تواند سلامت شهر و شهروندان را تضمین کند.
